Sağlık giderleri Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından karşılanan sigortalı ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilerin tedavileri için gerekli görülen ancak ülkemizde ruhsatlı olmayan veya ruhsatlı olduğu halde çeşitli nedenlerle üretilmeyen veya ithalatı yapılmayan ilaçların yurtdışından temini işlemleri,

I- GİRİŞ

Sağlık Uygulama Tebliği, 2007/26 sayılı Genelge ve eki “Yurt Dışından Şahsi Tedavi İçin Reçete Bazında İlaç Teminine İlişkin Protokol” hükümlerine göre yürütülmektedir. Söz konusu ilaçların temin edilebilmesi için öncelikle reçetelere mutlaka Sağlık Bakanlığından ithal izin onayının alınması sonrasında temin edilmesi gerekmektedir.

II- YURTDIŞINDAN İLAÇ TEMİNİNDE UYULACAK PROSEDÜRLER

SGK sağlık yardımlarından yararlandırılan kişiler için gerekli görülen ve yurt içinden sağlanması mümkün olmayan ilaçların (yurt içinde bulunmadığı ve kullanılmasının zorunlu olduğu Sağlık Bakanlığı tarafınca onaylanarak ilaç teminine izin verildiği takdirde) yurt dışından temini mümkündür.

Sağlık Bakanlığı’nca, yurtdışından getirtilebilecek ilaç listesi yayımlanması halinde listede yer alacak ilaçlar için ayrıca onay aranmamaktadır. Yurt dışından ilaç getirtilmesi için, Türk Eczacıları Birliği (TEB) ile SGK arasında 2007 yılında bir protokol yapılmıştır. Bu protokol haricinde, SGK sağlık yardımlarından yararlandırılan kişilerin kendi imkânları ile Sağlık Bakanlığının ilaç temin iznine dayanarak yurt dışından temin ettikleri ilaçların bedelleri SGK tarafından belirlenen mevzuat kapsamında kendilerine ödenir. Bu şekilde ödemesi yapılacak ilacın bedeli, aynı ilacın SGK’ya mal oluş bedelinden fazla olamayacaktır.

Tedavi için yurtdışından getirtilecek ilaçların, SUT ve eki listelerde yer alan özel hükümler saklı kalmak kaydıyla, uzman hekim tarafından düzenlenen uzman hekim raporuna dayanılarak uzman hekimler tarafından reçeteye en fazla 90 günlük doza kadar yazılması halinde bedelleri ödenir. Bu raporlarda ilacın etken maddesi, günlük kullanım dozu, uygulama planı ve süresi de belirtilecektir. Onkoloji ilaçları en fazla 90 gündeki kür sayısı kadar dozda ve SUT’un “Kanser Tedavisinde İlaç Kullanım İlkeleri” başlıklı maddesi doğrultusunda reçetelenir.

Sağlık Bakanlığı izni ile yurt dışından temin edilerek tedavide kullanılan ilacın/ilaçların ülkemizde ruhsat alarak satış izni alması durumunda; “Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi”ne giriş talebinden itibaren, “Ödeme Komisyonunun Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönerge” gereği talebin sonuçlandırılacağı maksimum süre içerisinde, SUT ve eki listelerde yer alan özel hükümler saklı kalmak kaydıyla, uzman hekim raporuna dayanılarak uzman hekimlerce en fazla birer aylık miktarlarda reçete edilmesi ve bu reçetelerin Sağlık Bakanlığı’nca onaylanması koşuluyla, Sağlık Bakanlığı’nca ilaca verilen perakende satış fiyatı üzerinden standart kamu iskontosu oranı uygulandıktan sonra kademeli eczane iskontosu uygulanarak sözleşmeli eczanelerden şahıslara düzenlenecek faturalara dayanılarak ödemesi yapılacaktır. Bu ilaçların temin edilmesinde SUT’un “İlaçlar reçetenin tanzim tarihinden itibaren dört iş günü içinde sözleşme yapılan eczanelerden temin edilecektir. Bu sürenin dışındaki müracaatlarda reçete muhteviyatı ilaçlar eczanece verilmeyecektir.” hükmünde yer alan dört iş günlük süre aranmaz.

Bu ilaçlardan Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) eki EK2 Listesi kapsamında olanlardan hasta katılım payı alınmaz.

Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonunca, fiyat artışı olması nedeni ile fiyatları güncellenen ve ithal ilaç provizyon sisteminde kaydı bulunmayan ilaçların onaylanan fiyatları “Yurtdışı İlaç Fiyat Listesi” (EK2/G) listesinde belirtilmiştir.

Sağlık giderleri SGK tarafından karşılanan sigortalı ve hak sahiplerinin tedavileri için gerekli görülen ancak ülkemizde ruhsatlı olmayan veya ruhsatlı olduğu halde çeşitli nedenlerle üretilmeyen veya ithalatı yapılmayan ilaçların yurtdışından temini işlemlerine ilişkin olarak, SGK ile Türk Eczacıları birliği arasında 04.04.2007 tarihinde imzalanarak yürürlüğe girmiştir.

Hak sahipleri tedavileri için gerekli görülen yurtdışı ilaç taleplerini, TEB’e iletir ve bu talepler doğrultusunda ilaçlar protokol esasları çerçevesinde ithal ilaç provizyon sistemi üzerinden TEB tarafından temin edilerek hastanın adresine teslim edilir.

Bu Şekilde Teminde Hak sahiplerinden İstenen Belgeler;

● Adlarına eksiksiz düzenlenmiş reçete aslı

● Hastalığın tanısı, ilaç kullanılmasının gerekliliği, kullanılacak ilacın dozu ve kullanım süresini belirten sağlık raporu/sağlık kurulu raporunun tebliğde belirtilen şekilde onaylanmış örneği,

● Hastanın sağlık karnesi ön yüz fotokopisi(var ise)

● Hastanın T.C Kimlik numarası

● İlacın teslim edileceği adres, ev telefonu, cep telefonu ve ulaşılabilecek ikinci kişiye ait telefon numarası,

● Hastanın sigortalılık durumunu gösterir evrak.

Öte yandan; söz konusu protokol kapsamı dışında sigortalı ve hak sahiplerinin, tedavilerinde gerekli görülen bu grup ilaçları, TEB’e başvurmadan kendi imkânları ile yurt dışından temin etmeleri halinde ise bu ilaçların bedellerinin, sigortalı/hak sahiplerine ödenmesi işlemlerinde, yukarıda belirtilen evraklarla birlikte;  Biraz önce sayılan belgelere ek olarak;

● Sağlık Bakanlığı’nca alınmış ithal izin onayı,

● Temini yapılan ilaçların kutusu,

● İlacın hangi ülkeden ve ne bedelle getirildiğini gösteren fatura veya buna eş belge aslı.

● Dilekçe (açık adres ve telefon bilgilerinin yeraldığı)

Bu şekilde temin edilen ithal ilaçların bedellerinin ödemesi SGK Ankara Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü (Bahçelievler Sağlık Sosyal Güvenlik Merkezi) tarafından yapılmaktadır. Ödemesi yapılacak bu grup ilaçların İthal İlaç Provizyon Sisteminde kayıtlı olması gerekmekte olup, kayıtlı olmaması halinde, konu SGK Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğüne bildirilerek, ilacın provizyon sistemine kaydı tamamlandıktan sonra ödeme işlemleri gerçekleştirilmektedir.

Sigortalı ve hak sahiplerinin, kendi imkanları ile temin ettikleri ilaçların ödemesi, belgelendirilmesi halinde ilaç için yürürlükte olan oran üzerinden KDV, Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu ile gümrük vergi, resim ve harç tutarları da dahil olmak üzere; aynı ilaca Kurum tarafından protokol çerçevesinde TEB’e (Kurum İthal İlaç Provizyon Sisteminde kayıtlı bulunan) ödenen fiyat aşılmamak üzere yapılmaktadır.

Sigortalı veya hak sahiplerinin kendi imkanları ile yurt dışından ilaç temininde kişiye yapılacak ödemelerde; Kurum, aynı ilacın temin edilebilen eşdeğerleri arasında provizyon sisteminde kayıtlı en uygun fiyatlısı üzerinden işlem yapmaktadır. Ödeme; şahıs adına düzenlenen ödeme emri belgesi tarihinde geçerli olan T.C. Merkez Bankası döviz satış kuru esas alınarak yapılmaktadır.

III- HASTA VE YAKINLARININ REÇETE VE SAĞLIK KURULU RAPORLARINDA DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR

● Sağlık kurulu raporunda veya ilaç kullanım raporunda verildiği hastanenin açık adı bulunması zorunludur.

● Hasta adı soyadı reçete, sağlık kurul raporu ve sağlık karnesi ile uyumlu olacaktır.

● Raporda T.C. Kimlik numarası mutlaka yazılmış olacaktır.

● Raporun tarih ve numarası yazılmış olacaktır.

● Reçete tarihi, rapor tarihi aynı tarih veya o tarihten sonraki bir tarih olmalıdır. Reçete tarihi rapor tarihinden önce olamaz.

● Sağlık Kurulu Raporlarında 3 uzman hekim ve başhekim kaşe ve ıslak imzası, İlaç kullanım raporlarında ise 1 uzman hekim ve başhekim kaşe ve ıslak imzası aranacaktır.

● Raporların geçerlilik süreleri mutlaka dikkate alınacaktır. Bir yıl geçerlilik süresi olan rapor, 2 yıllık gibi değerlendirilmeye alındığı ve bu gerekçe ile iadeler yapıldığı dikkatten uzak tutulmamalıdır.

● Başhekimlik mührü her raporda bulunmalıdır.

● Raporun aslı hastaya daha sonraki ilaç alımlarında gerekli olacağı için reçete ekindeki raporun fotokopisinde ıslak imza ve aslı gibidir. Onayı aranacaktır. Onaydan kasıt kimin tarafından yapıldığı anlamına geldiği için, aslı gibidir kaşesi kimin tarafından yapıldığı belirlenmiş olacaktır.

● Reçete tarihi ve protokol numarası mutlaka yazılmış ve kalem oynamamış olacak, düzeltme yapılmışsa kaşe ve imza ile onaylanmış olacaktır.

● Reçetede mutlaka hastalığın tanısı yazılmış olacaktır.

● Reçetede, reçeteyi yazan uzman hekimin kaşe ve imzası (Kaşede uzman olduğunu gösterir ve diploma numarası okunabilir olmak kaydıyla) mutlak surette bulunacaktır. Hekimin reçete, rapor ve eklerindeki imzaları (paraf şeklinde olmayacaktır) arasında uyum aranacaktır.

● Reçeteye ilaç adı, kullanım dozu, kutu adedi (yazı ve rakam ile) yoruma gerek duyulmayacak şekilde yazılmış olacaktır.

VI- SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

Yukarıda açıkladığımız üzere SGK tarafından sağlık giderleri karşılanan kişilerin kullanması gereken bazı ilaçlar Türkiye’de temin edilememektedir. Bu tür ilaçlar yurtdışından TEB kanalı ile veya kişiler tarafından doğrudan temin edilebilmektedir. Ancak bu şekilde ilaç temininde belirli prosedürlere uymak gerekmektedir. Bunlara uyulmadığında, özellikle bu tür ilaçların bedellerinin çok yüksek olması nedeniyle mağduriyetler yaşanabilmektedir. Dolayısıyla makalemizde belirttiğimiz bu prosedürlere uyulmasında fayda vardır.

Ahmet ARAS

Yaklaşım

________________________________________

(*)        Sosyal Güvenlik Kurumu Müfettişi