Trafik kazaları, ülkemizin yıllardır üstesinden gelemediği büyük bir sorun. Her yıl bu sebepten onlarca belki yüzlerce vatandaşımızı kaybediyoruz.

I. Giriş

Kaybettiklerimizin yanında bir o kadarı da sakat kalıyor. İstatistikler kaza sayısında ibrenin aşağıya kaydığını gösterse de hala oranların yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Bu sorunun en görünen boyutu. Diğer bir boyutu daha var ki; kazanın üstüne kaza denilebilecek kadar büyük bir sorun;trafik kazalarından sonra uygulanan tedavinin giderlerinin kim tarafından karşılanacağı sorunu.

Bu çalışmada söz konusu soruna dair 6111 sayılı "Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" (1) ile nasıl bir çözüm getirildiği anlatılacaktır.

II.Yeni Düzenlemeden Önceki Uygulama Nasıldı?

Yeni düzenlemeden önce trafik kazası geçirmiş bir kazazedenin sosyal güvencesinin olup olmadığı fark etmiyordu. Zira kaza sonrası sağlanan sağlık yardımlarını Sosyal Güvenlik Kurumu karşılamamaktaydı. Bu uygulamanın dayanağı da 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunudur (2). Mezkûr Kanunun 8. maddesinde Sağlık Bakanlığı''''na bir takım görevler tevdi edilmiş olup söz konusu maddeye göre üniversitelere bağlı hastaneler ve diğer bütün resmi ve özel sağlık kurum ve kuruluşları, acil olarak kendilerine getirilen trafik kazası geçirmiş kişilere, Sağlık Bakanlığı tarifesini uygulamak suretiyle, vermiş oldukları hizmetlerin bedelinin tamamını yükümlü sigorta şirketlerinden tahsil etmekteydiler.

Bunun yanında yine adı geçen maddeye istinaden Sağlık Bakanlığı bu görevlerin yerine getirilmesi ile ilgili olarak verilen hizmetlerin bedellerini yükümlü sigorta şirketlerinden tahsil etmek için döner sermaye saymanlığı kurmakta ve bu amaçla döner sermaye saymanlığı tarafından tahsil edilen gelirin tamamı, bu Kanun ile Sağlık Bakanlığına verilen görevlerin yerine getirilmesinde kullanılmaktaydı. Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan harcamaların tamamı Sağlık Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesine 8 işgünü içinde yükümlü sigorta şirketlerince ödenmekteydi.

Ayrıca Karayolları Trafik Kanununun "Tedavi giderlerinin ödenmesi" başlıklı 98. maddesinde de "Motorlu araçların sebep oldukları kazalarda yaralanan kimselerin ilk yardım, muayene ve kontrol veya bu yaralanmadan ötürü ayakta, klinikte, hastane ve diğer yerlerdeki tedavi giderleri ile tedavinin gerektirdiği diğer giderleri aracın zorunlu mali sorumluluk sigortasını yapan sigortacı başvurma tarihinden itibaren sekiz iş günü içinde ve zorunlu mali sorumluluk sigortası sınırları kapsamında öder." denilmektedir.

Ancak kağıt üstünde yazılı bu kuralların uygulamada çok işlediğini ya da işletildiğini söylemek pek mümkün değildir. Zira her yerde problem olarak karşımıza çıkan "bürokrasi sorunu" burada da karşımıza çıkmakta olup üniversite hastaneleri ile özel hastanelerin tedavi giderlerini ilgili sigorta şirketlerinden veya güvence hesabından tahsil etmeleri uzun zaman almaktadır. Bu nedenle hastaneler, tabir yerindeyse işi kolayına kaçarak, yapılan masrafları vatandaşlardan talep etmektedirler. Bu durumda zaten "kazazede" olan vatandaş da ikinci bir şok yaşamaktadır. İşte bu nahoş durum yeni düzenlemeyle giderilmiştir.

III.Yeni Düzenlemenin İçeriği Nedir?

6111 sayılı Kanunun 54. maddesiyle 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 8''''inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin 4 numaralı alt bendinden sonra gelen ve yukarıda da detaylı olarak ifade ettiğimiz fıkraları yürürlülükten kaldırılmıştır. Bununla birlikte yine 6111 sayılı Kanunun 59. maddesiyle de adı geçen kanunun "Tedavi Giderlerinin Ödenmesi" başlıklı 98. maddesi de başlığıyla birlikte şu şekilde değiştirilmiştir:

"Sağlık Hizmet Bedellerinin Ödenmesi

Madde-98: Trafik kazaları sebebiyle üniversitelere bağlı hastaneler ve diğer bütün resmi ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarının sundukları sağlık hizmet bedelleri, kazazedenin sosyal güvencesi olup olmadığına bakılmaksızın Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanır."

Böylelikle çok ağır mağduriyetlere sebebiyet veren bir düzenleme yürürlülükten ilga edilmiş ve kaza sonrası yaşanan sağlık yardımlarının finansmanı sorunu da ortadan kalkmış bulunmaktadır. Bundan böyle Sosyal Güvenlik Kurumu yapılan masrafları karşılamak suretiyle hastanelerle vatandaşı karşı karşıya getirmemiş olacak ödemiş olduğu giderleri de bilahare ilgili özel sigorta şirketlerinden kendisi tahsil edecektir. Bu yönüyle Sosyal Güvenlik Kurumu hem vatandaşın mağduriyetinin önlenmesi hem de hastanelerin giderleri tahsil edememe korkusuyla görevlerini bihakkın yerine getirememelerinin önüne geçilmesi gibi önemli bir misyonu üstlenmiş olmaktadır.

Öte yandan 6111 sayılı Kanunda, Kanunun yürürlükten önce meydana gelmiş kazalar için de hüküm bulunmaktadır. Adı geçen kanunun Geçici Madde 1''''de "Bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce meydana gelen trafik kazaları nedeniyle sunulan sağlık hizmet bedelleri Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanır. Söz konusu sağlık hizmet bedelleri için bu Kanunun 59''''uncu maddesine göre belirlenen tutarın % 20''''sinden fazla olmamak üzere belirlenecek tutarın üç yıl süreyle ayrıca aktarılmasıyla anılan dönem için ilgili sigorta şirketleri ve Güvence Hesabının yükümlülükleri sona erer. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Sağlık Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumunun görüşü alınarak Hazine Müsteşarlığınca belirlenir." Böylelikle Kanun Koyucu bu müspet düzenlemeyi geçmişe şamil kılmış bulunmaktadır. Düzenlemenin çok yerinde olması bir yana geriye dönük hüküm içermesi de çok isabetli olmuştur.

IV. Sonuç

6111 sayılı Kanunla bahse konu alanda büyük bir muamma çözülmüş olmaktadır. Hem vatandaşların büyük mağduriyetler yaşamasının önüne geçilmiş hem de hastanelerin daha rahat çalışabilmelerine imkân verilmiş olacaktır. Bu gelişme çok pozitif ve olumlu bir gelişme olmakla birlikte sunulmuş bir lütuf değil yerine getirilmiş bir haktır.

Murat ARAZ
(SGK Kadıköy Sosyal Güvenlik Merkezi Md. Yrd.)

----------o----------
(1) 25.02.2011 tarih ve 27857 (1. Mük.) sayılı Resmi Gazete''''de yayımlanmıştır.
(2) 18.10.1983 tarih ve 18195 sayılı Resmi Gazete''''de yayımlanmıştır.