Bir yıl boyunca çalışan insanın beden ve ruh sağlığı açısından gerekli olan dinlenme ihtiyacı, anayasa ile güvence altına alınmış durumda.

Bu bağlamda çalışanların yıllık ücretli izin hakkı, temelini anayasadan alan, şahsın öz varlığına dayalı bir hak olup, yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemiyor.

YILLIK İZİN SÜRELERİ

Yıllık ücretli izin süresi, işçinin çalıştığı işyerindeki hizmet süresine göre belirleniyor. Hizmet süresi;

- Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlar için ondört iş gününden,

- Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlar için yirmi iş gününden,

-  Onbeş yıl (dâhil) ve daha fazla olanlar için yirmialtı iş gününden, az olamıyor.

Bu süreler asgari izin süreleri olup, toplu iş sözleşmeleri veya bireysel hizmet sözleşmeleri ile artırılması mümkün. Ayrıca, 18 ve daha küçük yaştaki işçilerle 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 iş gününden az olamıyor.

İzin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmıyor. Bu günlerin, yukarıda belirtilen izin sürelerine eklenmesi gerekiyor.

İZNE HAK KAZANMA

İşyerinde işe başladığı tarihten itibaren, deneme süresi de dahil olmak üzere en az bir yıl çalışmış olan işçi yıllık ücretli izne hak kazanıyor. Bir yıllık sürenin hesabında işçinin, aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştığı süreler birleştirilerek göz önüne alınıyor. Gelecek izin hakları için bir önceki izin hakkının doğduğu günden başlayarak bir yıl geçmesi gerekiyor.

Uygulamada en çok karıştırılan konu beşinci yılın izninin ondört işgünü mü yoksa yirmi iş günü mü olduğu konusu. Birçok çalışan beş yıllık çalışma süresinin sonunda kullanacağı iznin yirmi gün olduğunu sanıyor. Oysa çalışma süresinin altıncı yılında kullanılan izin beşinci yılın izni olup, ondört gün olarak kullanılması gerekiyor.

İZİN SÜRESİ BÖLÜNEMEZLİĞİ

Yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemiyor. Yıllık ücretli iznin, izin süreleri içinde kesintisiz bir şekilde verilmesi zorunlu olup, ancak tarafların rızasıyla, bir bölümü on günden az olmamak üzere en çok üçe bölünebiliyor. İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemiyor.

YOL İZNİ

İşçi yıllık ücretli iznini işyerinin bulunduğu yerden başka yerde geçirecekse, talep etmesi ve bu hususu belgelemesi koşuluyla, gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere, işveren işçiye toplam dört güne kadar ücretsiz yol izni vermek zorunda.

İZİN ÜCRETİNİN ÖDENME ZAMANI

İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini, işçinin izne başlamasından önce peşin olarak ödemek ya da avans olarak vermek zorunda.

Yıllık ücretli izin süresine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretlerinin ayrıca ödenmesi gerekiyor. Yıllık izin ücreti sigorta primine tabi olup, sigorta primi işçi ve işveren paylarının ödenmesine devam edilir.

Beş yıllık çalışma süresi olan kişinin izin süresi

İŞE giriş tarihim 15 Haziran 2006. 2011 Temmuz ayı içerisinde yıllık iznimi kullanmak istiyorum. İzin sürem kaç gündür? Bana göre yıllık izin sürem 20 gün. Ancak firmamızın insan kaynaklarından 14 gün olduğunu söylüyorlar. 20 günlük yıllık izin süremi hangi tarihten itibaren kullanabilirim? Mustafa Altay

İş Kanununa göre, ilk yılın iznine işe başlanılan tarihten itibaren deneme süresi de içinde olmak üzere bir yıl çalıştıktan sonra hak kazanılıyor. Gelecek izin hakları için gereken bir yıllık hizmet süresi de bir önceki izin hakkının doğduğu günden başlayarak gelecek hizmet yılına doğru hesaplanıyor.

15 Haziran 2006 işe başlama tarihinize göre, arada hiç boşluğunuz olmadığını varsaydığımızda, 15 Haziran 2011 tarihinde işyerinde beş yıllık çalışma süreniz dolmuş oluyor ve bu tarihten itibaren beşinci çalışma yılınızın iznine hak kazanıyorsunuz. Kanuna göre, hizmet süresi bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlar için öngörülen izin süresi ondört gündür.

Buna göre 2011 Temmuz ayında kullanmayı düşündüğünüz yıllık izin, beşinci çalışma yılınızın izni olup, 14 gündür. 15 Haziran 2011 tarihinden sonra geçecek bir yılın sonunda hak edeceğiniz izin süresi ise 20 gün olacaktır.

Yıllık izinde çalışma yasağı

YILLIK ücretli izin kullanmakta olan işçinin izin süresi içinde başka bir işyerinde ücret karşılığı çalışması yasaktır. İşçinin yıllık ücretli izin süresi içinde ücret karşılığı bir işte çalıştığı anlaşılırsa, bu izin süresi içinde kendisine ödenen ücret işveren tarafından geri alınabilir. Hatta işverenin, izin süresi içinde başka bir işyerinde çalışan işçiyi İş Kanunun 25. maddesinin II/e bendine göre (işçinin, işverenin güvenini kötüye kullanması, doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışta bulunması) tazminatsız olarak işten çıkarması söz konusu olabilir.

Metin Taç/Sezgin Özcan

http://www.aksam.com.tr/yillik-izin-donemi-basladi-2635y.html