Yeni Türk Ticaret Kanunu uzun ve zahmetli çalışmaların ardından bu yılın şubat ayında yasalaştı.

Ticari hayatın hemen hemen bütün alanlarında önemli değişiklikler getiren Ticaret Kanunu'nun yürürlük süresi ise getirilen düzenlemelere bağlı olarak değişiyor.

Şirketler açısından getirilen yeni düzenlemelerden en önemlilerinden bir tanesi "Denetim" ile ilgili düzenlemeler. Hâlihazırda anonim şirketlerin iç denetimleri murakıp ismi verilen denetçiler tarafından yapılmakta. Ancak bu denetimden istenen sonuçların alındığını söylemek oldukça güç.

Yeni Ticaret Kanunu iç denetim yerine, "bağımsız dış denetim" öngörüyor. Buna ilişkin hükümler kanunun 397 ila 406'ncı maddeleri arasından düzenleniyor. Hemen belirtelim, yeni denetim düzenlemeleri 2013 yılının başından itibaren yürürlüğe girecek.

Bağımsız denetimi kim yapacak?

Kanuna göre denetçi,

- Büyük şirketler için bir bağımsız denetleme kuruluşu,

- Orta ve küçük ölçekli şirketler için bir veya birden fazla yeminli mali müşavir veya serbest mali müşavir olacak.

Bağımsız denetleme kuruluşunun ortaklarının YMM veya SMMM olmaları şart.

Bağımsız dış denetimin kapsamı

Ticaret Kanunu'na göre anonim şirketlerin denetimi temel olarak,

1- Şirketin mali tabloları,

2- Yönetim Kurulu'nun Yıllık Faaliyet Raporu'nun denetimi olacak. Yıllık faaliyet raporunda yer alacak finansal bilgiler mali tablolarda yer alan rakamlarla tutarlı olacak. Bunun denetimini de denetçiler yapacak.

Denetim standartları

Denetçiler esas itibariyle şirketlerin hazırlamış olduğu finansal tablolar ile Yıllık Faaliyet Raporu'nun, Türkiye Muhasebe Standartları'na uygun bir biçimde hazırlanıp hazırlanmadığının denetimini yapacak. Bu denetimin kapsamını ise Türkiye Denetim Standartları belirleyecek.

Zira Ticaret Kanunu, bahsettiğimiz bağımsız dış denetimin, Türkiye Denetim Standartları'na göre yapılmasını öngörüyor. Tabi şuan için henüz böyle bir denetim standartlarımız yok. Kanun Türkiye Denetim Standartları Kurulu kurulmasını öngörse de, bu Kurul kuruluncaya kadar TÜRMOB ile ilişkili bir kuruluş tarafından bu standartların belirleneceğini söylüyor. Bu standartların Uluslararası Denetim Standartları ile uyumlu olması gerektiği de Kanunda belirtiliyor.

Bu durumda Denetim Standartları oluşturulmadan kanunda belirlenen denetimlerin başlaması mümkün değil. Dolayısıyla 2013 yılından önce Türkiye Denetim Standartları Kurulu'nun kurulup denetim standartlarının belirlenmesi gerekiyor.

Denetim sonucu

Kanuna göre denetçi, yapılan denetimin türü, kapsamı, niteliği ve sonuçları hakkında, geçmiş yılla karşılaştırmalı olarak hazırlanmış, finansal tabloları konu alan bir rapor düzenleyecek. Bu raporda denetçi olumlu veya olumsuz bir sonuca ulaşabilecek.

Kuşkusuz denetleme raporlarının içeriği ve görüş yazılarının kapsamı daha sonra çıkarılacak Yönetmeliklerle detaylıca belirlenecek.

Denetin yaptırmamanın cezası

Denetçinin denetiminden geçmemiş ve denetim yaptırmamış firmalar için ayrı cezalar uygulanacak. Dolayısıyla denetim şirketler için ek bir maliyet getirmesine karşın şirketlerin bu maliyetten kaçınmaları mümkün olmayacak.

Başlangıç yılı olan 2013 yılında önce denetim hükümlerinin geniş kesimlerle müzakere edilip gerekli tedbirlerin alınması oldukça önemli. Bunun için de çok fazla geç kalınmamasında büyük fayda var.

İsmail Kökbulut

http://www.bugun.com.tr/kose-yazisi/159601-anonim-sirketlerde-bagimsiz-dis-denetim-makalesi.aspx