Okur sorusu: 1950 doğumluyum, ilk işe giriş tarihim 1990, prim gün sayım ise 2043. Doğum borçlanmasından yararlanmak istiyorum. Birinci çocuğum 1976 ikinci çocuğum 1979 doğumlu. Toplamda 4 yıl doğum borçlanması yaptığımda prim gün sayım 3483 gün olacak ve 4 ay eksiğim kalacak. Ben Doğum borçlanması yapabilir miyim? Doğum borçlanmamı sigortalı bir işe girip 4 ay çalıştıktan sonra mı yapayım? SGK’dan ret cevabı alırsam emeklilik için başvuru yapayım mı? Ret cevabı aldıktan sonra mahkemeye yolu ile doğum borçlanması yapabilir miyim?

5510 sayılı Kanun’unun 41’inci maddesine göre, sigortalıların doğum nedeniyle çalışamadıkları en fazla iki defa olmak üzere ikişer yıllık sürelerinin borçlandırılmasında sigortalının doğumdan önce SSK (4/a) kapsamında tescil edilmiş olması gerekir.

Eski tabirle ifade edecek olursak SSK sigortalısı olduktan sonra doğum yapmış olan kadınlar bu borçlanma hakkından yararlanmaktadır. Dolayısıyla, doğum yaptığı tarihte SSK sigortalısı olmayanların borçlanma yapabilmeleri mümkün değil.

Doğumdan önce sigortalı sayılma şartı ile ilgili olarak Yargıtay 10. Hukuk Dairesi’nin vermiş olduğu 5.4.2010 tarih 2009/17858 Esas Numaralı kararda, 5510 sayılı Kanun’un 41. maddesinde düzenlenen “Doğum borçlanma imkânı, çalışırken ücretsiz doğum ya da analık izni kullanılan sürelere ilişkindir ki, bu doğal olarak daha önce sigortalı olmayı gerektirir. Dolayısıyla bu imkândan yararlanabilmek için de, geçmişte hizmet akdine dayalı olarak zorunlu sigortalılık tescilinin yapılmış olması, gerekli sayılmalıdır” demek suretiyle doğumdan önce sigortalı olmayanların borçlanamayacağına hükmetmiştir.

Kimler doğum borçlanması yapabilir?
Doğum borçlanması yapabilme maalesef sınırsız olarak tüm kadınlarımıza verilmiş bir hak değildir. Bu nedenle kimlerin doğum borçlanması yapabileceğini özellikle vurgulamamız gerekir.

- Doğumdan önceki son sigortalılığı 4/a kapsamında olanlar borçlanma yapabilir. 1 Ekim 2008 tarihinden önce isteğe bağlı SSK sigortalısı iken doğum yapan kadınlar doğum sonrası 2 yıldan daha az prim ödemişlerse bu süreleri borçlanabilirler. 1 Ekim 2008 sonrasında isteğe bağlı (4/b kapsamında) sigortalı iken doğum yapanlar 4/a kapsamında sigortalı sayılmadıklarından doğum borçlanması yapamazlar.
- Doğumdan önceki son sigortalılık türünün 4/b veya 4/c kapsamında olması halinde doğum borçlanması yapılamayacağı gibi 2925 sayılı Kanuna tabi tarım sigortalıları da doğum borçlanması yapamazlar.
- Doğum borçlanması iki çocukla ve en fazla 1440 günle sınırlıdır. Doğum borçlanması talebi kabul edilen kadın sigortalının iki yıllık borçlanma süresi içinde primi ödenmiş sürelerin bulunması halinde daha önce primi ödenen bu süreler borçlanılacak sürelerden düşülür.
- Doğum borçlanması yapmak için 18 yaş sınırlaması yok. 18 yaşından küçük kadınlar da doğum borçlanması yapabilir.
- Çıraklığı veya öğrenciliği esnasında sigorta tescili yapılan ve sonrasında bir iş yerinde SSK sigortalısı olarak çalışmadan doğum yapan kadınlar da doğum borçlanması yapabilir.
- Doğum borçlanma süreleri, borçlanma yapan sigortalının en son sigortalılık statüsündeki sigortalılık olarak değerlendirilmektedir. Borçlanmaya müracaat ettiği tarihteki sigortalılığı 4/b kapsamında olanların borçlanmaları ise 4/b kapsamında sigortalılık olarak değerlendirilmektedir.
Emekli olmamak şartıyla doğum borçlanmalarının tamamı bir defaya mahsus geri alınabilmektedir. Borçlanmayı iade alma hakkının bir defalık hak olduğunu özellikle belirtelim. Borçlanma hakkından vazgeçip yaptığı borçlanma ödemelerini geri alanlar daha sonra yeniden doğum borçlanması yapabilir.

Şerif Akçan

http://www.turkiyegazetesi.com/makaledetay.aspx?id=496653