Bilindiği üzere 5520 sayılı K.V.K.’nın 20. maddesinin (1) numaralı fıkrasında kurumlar vergisi mükelleflerinin devri, (2) numaralı fıkrasında ise tam ve kısmi bölünme işlemlerine ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir.

Diğer taraftan mezkur Kanunun 21. maddesinin (3) numaralı fıkrasında ise devir ve bölünme durumlarında kurumlar vergisinin ödeme süreleri hüküm altına alınmıştır.
 
Bu kapsamda olmak üzere 5520 sayılı K.V.K.’nın 21. maddesinin (3) numaralı fıkrası uyarınca mezkur Kanunun 20. maddesinin (1) ve (2) numaralı fıkraları çerçevesinde gerçekleştirilen devir ve tam bölünmelerde, münfesih kurum adına kıst döneme ilişkin (hesap dönemi başından devir veya bölünmenin gerçekleştiği tarihe kadar geçen süreye ilişkin) tahakkuk eden kurumlar vergisinin, devralan veya birleşilen kurumun devir veya bölünmenin gerçekleştiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayın sonuna kadar devralan veya birleşilen kurumlarca ödenmesi gerekmektedir. Dolayısıyla devralan kurumların, münfesih kurumlara ait vergileri de kendi vergileri ile birlikte aynı sürede ödemeleri gerekmektedir. Örneğin devir işleminin 2006 yılı içinde gerçekleşmesi durumunda hesap döneminin başından devir tarihine kadar olan kıst döneme ilişkin kurum kazancı üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinin, 30.04.2007 tarihine kadar ödenmesi gerekmektedir.
 
Kendilerine özel hesap dönemi tayin edilen kurumların ise kurumlar vergisi beyannamelerini verdikleri ayın sonuna kadar münfesih kuruma ait tahakkuk eden vergileri ödemeleri gerekmektedir. Ancak, devir veya bölünme işlemlerinin hesap döneminin kapandığı aydan kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayın sonuna kadar geçen süre içerisinde yapılması halinde, münfesih kurumun önceki hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ve tasfiyenin sona erdiği tarihi takip eden otuz gün içinde, tahakkuk eden vergilerin de ödenmesi gerekmektedir.
 
Devir durumunda kıst dönem kazancı üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinin ödeme süresine ilişkin olarak İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen bir mukteza şu şekildedir;^[1]
 
“İlgide kayıtlı dilekçenizde; şirketinizin 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 20. maddesi kapsamında tüm aktif ve pasifiyle birlikte 30.06.2006 tarihinde tescil edilerek …………..Vergi Dairesi Müdürlüğü’nün ............. vergi kimlik numaralı mükellefi ……………………... ünvanlı şirkete devrolduğu, devir neticesinde şirketinizin devir tarihine kadar olan süreyi kapsayan dönem için Gelir Tablosu ve Bilançosu çıkarılarak, kurumlar vergisi beyannamesi düzenlendiği, hem devrolan şirket hem de devralan şirket tarafından müştereken imzalandığı ve devralan şirketin taahhütname vermek suretiyle bu vergiyi ödeyeceğini beyan ettiği belirtilerek, şirketin devir tarihine kadar gerçekleştirdiği ticari faaliyetine ilişkin tahakkuk eden vergilerin hangi süre içinde ödeneceği hususu sorulmaktadır.
 
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun “Devir, bölünme ve hisse değişimi hallerinde vergilendirme” başlıklı 20. maddesinin 1. fıkrasında;
 
“(1) Devirlerde, aşağıdaki şartlara uyulduğu takdirde, münfesih kurumun sadece devir tarihine kadar elde ettiği kazançlar vergilendirilir; birleşmeden doğan kârlar ise hesaplanmaz ve vergilendirilmez:
a) Şirket yetkili kurulunun devre ilişkin kararının Ticaret Sicilinde tescil edildiği tarih, devir tarihidir. Münfesih kurum ile birleşilen kurum;
1) Devir tarihi itibarıyla hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları münfesih kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesi ile,
2) Devir işleminin hesap döneminin kapandığı aydan kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayın sonuna kadar geçen süre içerisinde yapılması halinde, münfesih kurumun önceki hesap dönemine ilişkin olarak hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları münfesih kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesini,
birleşmenin Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde münfesih kurumun bağlı bulunduğu vergi dairesine verirler.
b) Birleşilen kurum, münfesih kurumun tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarını ödeyeceğini ve diğer ödevlerini yerine getireceğini münfesih kurumun birleşme sebebiyle verilecek olan kurumlar vergisi beyannamesinin ekinde vereceği bir taahhütname ile taahhüt eder. Mahallin en büyük mal memuru, bu hususta birleşilen kurumdan ayrıca teminat isteyebilir.” hükmü yer almaktadır.
 
Aynı Kanunun “Ödeme süresi” başlıklı 21. maddesinde ise;
“…
(3) Kanunun 20 nci maddesinin birinci ve ikinci fıkralarına göre gerçekleştirilen devir ve bölünmelerde münfesih kurum adına tahakkuk eden vergilerden;
a) Bu fıkraların (a) bentlerinin (1) numaralı alt bentlerine göre münfesih veya bölünen kurum adına tahakkuk edenler, devralan veya birleşilen kurumun devir veya bölünmenin gerçekleştiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayın sonuna kadar,
b) Diğer hallerde ise beyanname verme süresi içerisinde,
devralan veya birleşilen kurumlarca ödenir.
…” hükümleri yer almaktadır.
 
Bu hükümlere göre, devir halinde ilgili hesap döneminin başlangıcından devir tarihine kadar olan dönemin faaliyet sonuçlarına ilişkin olarak hazırlanacak müştereken imzalanan şirketinize ait kıst dönem kurumlar vergisi beyannamesi, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 20. maddesi hükmü gereğince, devir işleminin ticaret sicilinde ilan edildiği tarihten itibaren 30 gün içinde şirketiniz ve birleşilen kurum tarafından şirketinizin bağlı bulunduğu vergi dairesine verilecektir.
 
Öte yandan, şirketiniz adına hesap dönemi başından devrin gerçekleştiği tarihe kadar geçen süreye (01.01.2006-30.06.2006) ilişkin tahakkuk eden vergilerin, aynı Kanunun 21. maddesinin 3. fıkrasının (a) bendi hükmüne göre, devralan kurumun devrin gerçekleştiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayın sonuna kadar (Nisan/2007 sonuna kadar) devralan kurum tarafından ödenmesi gerekir.”

Cem Tekin
E. Gelirler Başkontrolörü/ YMM/Muhasebe Vergi

[1]28.07.2006 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.16.01/KVK-21-7157-14859 sayılı mukteza