Hatırlayanlar vardır, 90 lı yıllarda geçici vergi diye bir oluğumuz yoktu, bir önceki yılın kurumlar vergisi beyanını alır ona göre bir peşin vergi belirler ve onu 12 eşit taksitte öderdik.

Ara dönemler itibariyle herhangi bir çalışmamız olmazdı.

Daha sonra yapılan değişikliklerle önce ihtiyari sonra zorunlu, önce altı ay sonra da üç aylık dönemler itibariyle geçici vergi beyanlarımız başladı. Adı üstünde geçiciydi, yıl sonunda düzeltilmek için hazırlanıyordu. Ancak Maliye Bakanlığı’nın % 10’luk sınır uygulaması ile her ne kadar adı geçici olsa da kendi kalıcı etkiler bırakmaya başladı.

Bir önceki yılın matrahından hesaplanan tek bir rakam olarak başlayan serüven, değerleme koşulları, maliyetler vb dönem sonu işlemlerini yapılması gerektiren bir gelir tablosuna ve oradan da Maliye Bakanlığının olmasa da bankaların ve diğer kurumların baskısı ile hazırlanan bilanço ve gelir tablosu seti ile bir finansal rapora dönüşen üçer aylık dönemlerimiz oldu.

Artık bağımlı veya bağımsız meslek mensupları adeta yıl sonuymuş gibi her üç ayda bir değerlemelerini, mutabakatlarını vb dönem sonu işlemlerini gerçekleştirerek her üç ayda bir dönem kapatıyorlar.

Günümüzün hızlı ilerleyen ekonomik hayatında en küçük ölçekteki işletme de dahi Geçici vergi dönemlerini geçici deyip geçmek yıl sonunda içinden çıkılmaz sonuçlar verebilir. Bu sebeple mademki üç ayda bir bu işlemleri yapıyoruz. Sağlıklı ve verimli yapalım ki hem işletme için hem de meslek mensubu için sağlıklı sonuçlar üretsin.

Gelin şimdi gerek mevzuatsal % 10 baskısı gerek se bankaların, diğer kurumların, patronların baskısı ile üçer aylık dönem sonlarına dönüşen geçici vergi dönemlerinde sağlıklı sonuçlar alınması için, sonraki dönemlerde baş ağrıtmaması için yapılması gerekenleri bir gözden geçirelim.
 

• Üretim departmanımızdan bir 30.06. sayımı almak ve bu sayımın fiyatlandırmasını yaparak kaydi stoklarımız ile karşılaştırmak en iyisi olacaktır. Bu şekilde fiili sayımlar ile kaydi sayımlar arasındaki farkları araştırma inceleme ve düzeltme imkanımız zamanımız olacaktır.

• 30.06 itibariyle satıcılarımız, alıcılarımız ile cari hesap mutabakatı yaparak cari hesaplarımızın kontrol edilmesi yıl sonunda ortaya çıktığında başımızı ağrıtacak bir çok sorunun önceden çözülmesini sağlayacaktır.

• Hesap mutabakatları sonucu ortaya çıkan tahsili mümkün olmayan alacaklar, dava konusu yapılacak alacaklar, ödenip faturası henüz gelmeyen satıcı hesapları ile ilgili işlemlerin yapılması yerinde olacaktır. Özelikle şüpheli durumdaki alacakların dava konusu yapılması yıl sonu telaşında unutulmasını ve bu nedenle karşılık ayrılamaması durumunun önüne geçecektir.

• Özellikle 159 hesabımızda bulunan ithalat dosyalarının durumunun gözden geçirilmesi, verilen avansların sonuçlandırılması en azından önümüzdeki aylar için satın alma ve ithalat departmanlarının uyarılması yerinde olacaktır. Bu şekilde olası sorunlar yıl sonu gelmeden çözülecektir.

• İşletmemizin imkanları ve koşulları imkan tanıyor ise işletme de bir sabit kıymet sayımı yaptırarak bu sayımın sonuçlarını sabit kıymet listelerimiz ile karşılaştırmak yerinde olacaktır. Bazı durumlarda özellikle büyük işletmelerde kullanılmayan sabit kıymet bir şekilde değerlendirilmekte (örneğin hurda stoklarının arasına dahil edilip satılması, döküm fabrikalarında hammadde olarak kullanılması vb) ve sabit kıymet listelerimizde var olan bir kıymet fiili olarak bulunmamaktadır. Bu şekildeki sabit kıymetlerin tespit edilerek fiili durumuna uygun olarak kayıtlara yansıtılma yapılması yerinde olacaktır.

• Cari yıl da satın alınan sabit kıymetlerin 333, 339, 365, 389 ve son olarak 399 sayılı Vergi Usul Kanunu tebliğlerine göre ömürlerini belirleyerek, yıl içinde alınan binek araçların kıst amortismana tabi tutulacağı da göz önüne alınarak amortisman hesaplamalarının yapılması yerinde olacaktır. Bu işlemin erken yapılmasının faydası işletmenin cari yılda edindiği kıymetler için hesaplama yapar iken hızlandırılmış veya normal amortisman yöntemlerinden hangisini seçeceğine ve geçmişten hızlandırılmış olarak gelenleri normale dönüştürüp dönüştürmeyeceğine daha rahat karar vermesini sağlamasıdır.

• Yıl içinde satılan sabit kıymetlerden dolayı oluşan karların yenileme fonu özeliklerini taşıyıp taşımadığını ve önceki yıllarda yenileme fonuna atılan ancak amortisman indirimi ile yok edilemeyen fonların üç yılı doldurup doldurmadığının bakılması ve buna göre kayıtların yapılması yerinde olacaktır.

• Ortaklar cari hesaplarının irdelenmesi, durumuna göre adat hesaplaması yapılması, adat ve örtülü sermaye müesseseleri ışığında sermaye artırımı veya kar dağıtımı seçeneklerinin gözden geçirilmesi ve yönetici veya hissedarların yıl sonundan önce karar almalarının sağlanması yerinde olacaktır.

• İşletme vergi ve prim borçlarını (Muhtasar, SGK vb), bir takım iade veya teşvik sistemleri ile (KDV iadesi, DİFİF, Yetiştirme Desteği vb) mahsup yoluyla ödeniyor ise bu mahsup işlemlerinin kontrolü ve vergi ve prim borçlarının ilgili kurumlar ile mutabakatının sağlanması yıl sonu için iyi bir hazırlık olacaktır.

• Özellikle grup şirketi yapısı içersinde imalatçı- pazarlama şirketi vb birden fazla şirketimiz var ise bu şirketler arası vergi planlamasının Kurumlar Vergisi kanunun da yer alan Transfer Fiyatlandırması yolu ile Örtülü Kazanç Dağıtımı ilkelerine de dikkat ederek yapılması buna göre kar ve paylaşım marjlarının belirlenmesi son altı ay için yol haritasının çizilmesi yerinde olacaktır.

• İşletmenin yıl içinde dış kaynak (kredi) vasıtası ile edindiği sabit kıymetlere ilişkin finansman giderlerinin, işletmenin diğer finansman giderleri arasından ayrıştırılarak sabit kıymetlerin üzerine alınması için çalışmaların yapılması gerçek finansman giderlerini gözlemlememiz konusunda oldukça faydalı olacaktır.

• İşletmemizin kısa ve uzun vadeli borç ve alacaklarımızın, 180 ve 280 hesaplarda yer alan giderlerin 12 aydan kısa veya 12 aydan uzun olarak değerlendirilmesinin yapılması ve bunun ışığında düzeltilmesi bilançomuzun doğru görünümü açısından yerinde olacaktır.

• İşletmemizin indirimli orana tabi işlemlerden dolayı Katma Değer Vergisi iadesi alması muhtemel ise bu iade işlemlerinin uzman müşavirler ile değerlendirilmesi ve mahsup için hemen nakit iade için ocak ayında başvurmak üzere yüklenilen ve indirilecek KDV listeleri için çalışmalara başlanılması iade alım sürecini kısaltacaktır.

• Yönetici veya hissedarla birlikte işletmenin 6 aylık fiili sonuçları ışığında yıl sonu sonuçlarının tahminlerinin yapılması ve işletmenin mevcut vergi enstrümanları (yatırım indirimi, geçmiş yıl zararı, istisna kazançlar vb) ile yıllık verginin hesaplanması ve son altı aylık planlamanın yapılması bilgi üreten muhasebenin gereğidir.

• Ve tabiî ki son ve en önemli yapılacak işte 6 aylık olarak toparladığımız yoluna koyduğumuz ince işçiliğini bitirdiğimiz mizanımızın son 6 ayda düzenli ve tertipli olarak ilerlemesini sağlamak yıl sonunda şaşırtıcı bir şekilde işlerimizin yolunda gitmesini sağlayacaktır.

 
Mizan bir mali işler yöneticisinin, bir muhasebe müdürünün, bir muhasebe şefinin, bir muhasebe elemanının aynasıdır.

Orada kendinizi, muhasebe bilginizi, çalışkanlığınızı ve hepsinden önemlisi mesleğinize olan saygınızı görürsünüz. İşin zaman zaman can sıkıcı olan kısmı sizle beraber aynaya bakmayı bilen herkes görür.

 Haydi kolay gelsin. Özkan Cengiz / Muhasebe Vergi