Bilindiği üzere, yurt dışından ülkemize getirilen her türlü eşyanın gümrük işlemlerine tabi tutulması ve vergilerinin ödenmesi gerekmektedir. Ancak, genel kural bu olmakla birlikte, belli kıymet ve miktarın altındaki eşyaya çeşitli muafiyetler de uygulanabilmektedir.

I- GİRİŞ

Bu muafiyet hem yurt dışına çıkan Türklerin yurda dönüşlerinde, hem de yurda giriş yapan yabancıların Türkiye’ye girişlerinde kendi ihtiyaçları için olan zati eşyaları ile hediye etmek maksadıyla beraberlerinde getirip götürebilecekleri eşyalara ilişkin uygulanmakla birlikte, aynı zamanda yurt dışından posta aracılığıyla veya hızlı kargo ile eşya ithalinde de bazı şartlarla uygulanmaktadır.

Bizde bu yazımızda posta aracılığıyla veya hızlı kargo ile vergiden muaf olarak ithal edilebilecek eşya uygulamasını, bunun usul ve esaslarını, bu kapsamda olan eşyaları ve özellikli bazı durumları açıklamaya çalışacağız.

II- KANUNİ DAYANAK, KAPSAM VE MUAFİYET UYGULAMASI

Yurt dışından posta veya hızlı kargo aracılığıyla eşya ithaline ilişkin muafiyetin düzenlendiği yasal mevzuat 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 167. maddesi, 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı(1) eki “4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkında Karar” ve en son güncel olan 19.04.2011 tarihli ve 2011/23 sayılı Gümrük Müsteşarlığı Genelgesi’dir. 

Posta veya hızlı kargo ile ithal edilen eşya için muafiyetin kapsamı ise anılan düzenlemelerde şöyle belirlenmiştir. Türkiye Gümrük Bölgesindeki bir gerçek kişiye posta ya da hızlı kargo taşımacılığı yoluyla gelen, gümrük kıymeti gönderim başına toplam 150 Avro’yu geçmeyen, ticari miktar ve mahiyette olmayan eşya önemli değeri olmayan eşya olarak kabul edilmekte ve muafiyet tanınmaktadır.

Posta ve hızlı kargo eşyası kapsamında muafiyet, mezkur Bakanlar Kurulu Kararı’nın 45 veya 62. maddesinde belirtilen ve yukarıda açıkladığımız eşyalar için söz konusudur. Burada dikkat edilmesi gereken anılan Karar’ın 61. maddesinde hüküm altına alınan yolcu beraberi 430 Avro’luk hediyelik eşya limiti, posta yolu ile getirilen eşya için söz konusu değildir. Dolayısıyla yurt dışından posta yoluyla hediyelik eşya ithal edilmesinde dikkate alınacak tutar 150 Avro olacaktır.

Diğer yandan Türkiye Gümrük Bölgesindeki bir kişiye posta ya da hızlı kargo taşımacılığı yoluyla gelen, kıymeti önemli değeri olmayan eşya limitini (150 Avro’yu) aşan, ancak 1500 Avro’yu aşmayan eşya, Karar’ın 62. maddesi kapsamında değerlendirilecek ve geldiği ülkeye göre bu eşyaya tek ve maktu vergi oranı uygulanacaktır. Söz konusu eşyanın vergilendirilmesinde, eşya kıymetinden Karar’ın 45. maddesinde geçen 150 Avro mahsup edilmeyecektir(2).

Buna göre her bir sevkiyat için kıymeti 1.500 Avro’yu aşmayan eşyanın;

- AB ülkelerinden doğrudan gelmesi durumunda vergi oranı % 18,

- Diğer ülkelerden gelmesi durumunda ise % 20

olarak uygulanmaktadır. Söz konusu eşyanın;

- Yabancı bir ülkeden posta veya hızlı kargo taşımacılığı yoluyla gelmesi,

- Ticari miktar ve mahiyet arz etmemesi,

- Kişinin şahsına ve ailesinin kullanımına mahsus olması,

- Posta veya hızlı kargo taşımacılığı yoluyla gelenlerde brüt 30 kg.mı geçmemesi

gerekmektedir.

Örneğin, Almanya’dan değeri 120 Avro olan bir eşya hızlı kargo ile yurda sokulduğunda 150 Avro’luk muafiyetin içerinde kaldığından vergi ödenmesi söz konusu olmayacaktır. Ancak hızlı kargo ile ithal edilen bu eşyanın değeri 1.200 Avro olması durumunda ise eşyanın kıymetinden muafiyeti tutarı 150 Avro’nun düşülmesi mümkün değildir. Bu durumda 1.200 Avro üzerinden ithalatın AB ülkesinden yapılması nedeniyle % 18 oranında tek ve maktu bir vergi alınması gerekmektedir.

Hemen belirtelim posta veya hızlı kargo ile getirilen eşyanın tek başına kıymetinin 1.500 Avro’yu aşması halinde ise söz konusu eşyaya yürürlükte olan ithalat vergilerine ilişkin oranların uygulanacağı tabiidir.

Öte yandan posta ve hızlı kargo yoluyla gelen eşyanın vergilendirilmesinde, kargo ücreti dikkate alınmayacak, ayrıca aynı gönderici tarafından Türkiye’deki bir alıcı adına gönderilen aynı konşimento muhteviyatı gönderiler bir bütün teşkil ederek tamamının kıymeti birlikte dikkate alınacaktır.

Peki önemli değeri olmayan eşyaya ilişkin muafiyetten faydalanmanın bir sınırı var mıdır? Evet, posta/hızlı kargo yoluyla gelen ve değeri 150 Avro’ya kadar olan eşya için uygulanan muafiyet, iki ayda en fazla bir, yılda en fazla beş kere kullanılabilir. Bu limitlerin aşılması halinde eşyanın ticari mahiyette olduğu kabul edilip buna göre işlem yapılır.

III- POSTA VEYA HIZLI KARGO İLE EŞYA İTHALİNDE ÖZELLİKLİ DURUMLAR

Bu bölümde posta veya hızlı kargo ile yurt dışından eşya ithalinde bazı özellikli durumları ana başlıklar halinde kısaca açıklayacağız.

A- POSTA/HIZLI KARGO YOLUYLA CEP TELEFONU GETİRMEK MÜMKÜN MÜDÜR?

Posta/hızlı kargo taşımacılığı yoluyla muafen veya vergileri ödenerek cep telefonu getirilmesi mümkün bulunmamaktadır. Dolayısıyla, bu yolla cep telefonu getirilmiş olsa dahi hiçbir surette sahibine teslim edilmemektedir.

B- HERHANGİ BİR NEDENLE YURTDIŞINDA KALAN/UNUTU-LAN CEP TELEFONU POSTA/HIZLI KARGO YOLUYLA GERİ GÖNDERİLMESİ HALİNDE TESLİMİ MÜMKÜN MÜDÜR?

Yurt dışına giden yolcuların IMEI numarası halihazırda kayıtlı olan cep telefonlarının çeşitli nedenlerle yurt dışında kalması ve bu telefonların posta/hızlı kargo yoluyla geri gönderilmesi durumunda, söz konusu telefonların IMEI numaralarının kayıtlı olduğunun http://www.mcks.gov.tr/tr/imeisorgu.php adresinden yapılacak sorgulama sonucu teyit edilmesi halinde teslim edilmesi mümkündür.

C- KOZMETİK ÜRÜNLERİNİN POSTA/HIZLI KARGO YOLUYLA GETİRİLMESİ MÜMKÜN MÜDÜR?

Kozmetik ürünlerinin posta/hızlı kargo yoluyla getirilmesi mümkün değildir. 5324 sayılı Kozmetik Kanunu(3)’nun 2. maddesiyle kapsamı belirlenmiş olan kozmetik ürünlerinin posta ve hızlı kargo yoluyla getirilmesi mümkün bulunmamaktadır.

D- TAKVİYE EDİCİ GIDALAR/SPORCU GIDALARI OLARAK NİTELENDİRİLEN BAZI ÜRÜNLERİN POSTA/HIZLI KARGO YOLUYLA GETİRİLMESİ MÜMKÜN MÜDÜR?

Hayır, 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu(4)’nun 3/1. maddesinin 65 no.lu alt bendinde tanımlanan “takviye edici gıdalar” ile Türk Gıda Kodeksi 2003/42 no.lu Sporcu Gıdaları Tebliği(5)’nin 4. maddesinde tanımlanan “sporcu gıdaları”nın posta ve hızlı kargo yoluyla getirilmesi mümkün bulunmamaktadır.

E- TAKVİYE EDİCİ GIDALAR/SPORCU GIDALARI OLARAK NİTELENDİRİLEN BAZI ÜRÜNLERİN POSTA/HIZLI KARGO YOLUYLA GETİRİLMESİNE İLİŞKİN BİR İSTİSNA VAR MIDIR?

Evet, bu kapsamdaki ürünleri doktor tavsiyesi ile kullanan kişilerin, hastalıklarına dair resmi hastaneden alınmış bir raporu ve doktorun önerdiğine dair bir reçeteyi, milli sporcuların ise “Milli Sporcu Belgesi”ni gümrük idaresine ibraz etmeleri halinde söz konusu ürünleri posta ve hızlı kargo yoluyla getirmelerine izin verilir(6).

IV- SON SÖZ

Bu yazımızda yurt dışından posta veya hızlı kargo taşımacılığı ile getirilen eşyalara ilişkin muafiyet uygulaması konusunu ele aldık. Özetle, Türkiye Gümrük Bölgesindeki bir gerçek kişiye posta ya da hızlı kargo taşımacılığı yoluyla gelen, gümrük kıymeti gönderim başına toplam 150 Avro’yu geçmeyen, ticari miktar ve mahiyette olmayan eşya önemli değeri olmayan eşya olarak kabul edilmekte ve muafiyet tanınmaktadır.

Yine bu kapsamda getirilen eşyaların eşyanın kıymetinin;

1- 150 Avro ile 1.500 Avro arasında olması halinde bu bedelden 150 Avro’luk istisna düşülmeyecek, eşya bedelinin tamamına eşyanın getirildiği ülkenin AB ülkesi olması halinde % 18, başka bir ülke olması halinde ise % 20 oranında tek ve maktu vergi ödendikten sonra yurda sokulabilecektir.

2- 1.500 Avro’dan fazla ise yürürlükteki mevzuata göre ithalat hükümleri uygulandıktan sonra yurda sokulabilecektir.

Burada dikkat edilmesi gereken en  önemli husus getirilen eşyanın yukarıda belirtilen limitler dahilinde olsa bile ticari miktar ve mahiyette olmaması gerektiği ve 150 Avro’luk istisnanın eğer ithalat yukarıda belirtildiği şekilde vergiye tabi ise ithalat tutarından düşülmemesi gerektiğidir.

Volkan AKSOYOĞLU*

Yaklaşım

*    Vergi Müfettişi

(1)  07.10.2009 tarih ve 27369 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı.

(2)  19.04.2011 tarih ve 2011/23 sayılı Gümrük Müsteşarlığı Genelgesi.

(3)  30.03.2005 tarih ve 25771 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(4)  13.06.2010 tarih ve 27610 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(5)  06.12.2003 tarih ve 25308 sayılı Resmi Gazete2de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

(6)  http://www.gumruk.gov.tr/tr-TR/yolcuislemleri/Sayfalar/Yolcu.aspx, Erişim: 10.06.2011