Apartman ve site yönetimlerince kapıcı, bahçıvan, kaloriferci, temizlikçi, güvenlik görevlisi ve bekçi gibi adlarla çeşitli personel/hizmet erbabı istihdam edilmekte olup, bu personelden bekçi ve güvenlik görevlilerine ödenen ücretlerin vergilendirilmesi gerekli olup olmadığı konusu bu yazımızda ele alınarak incelenmiştir.

İşveren, hizmet erbabı ve ücret

A. İşveren: Hizmet erbabını işe alan, emir ve talimatları doğrultusunda çalıştıran gerçek kişi ve tüzel kişilerdir.

B. Hizmet erbabı: İşverene tabi ve belli bir iş yerinde çalışan gerçek kişilerdir.

C. Ücret: Hizmet erbabına hizmeti karşılığında verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerin toplamıdır.

Bu cümleden olarak hizmet erbabına yapılan ödemenin; ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali  sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak koşulu ile kazancın belli bir yüzdesi olarak belirlenmiş olması halinde de yapılan bu ödemeler ücret olarak değerlendirilecektir.

Ücretlerin vergilendirilmesi

Hizmet erbabına yapılan ücret ödemeleri genel olarak,  işverenler tarafından ücretin ödemesi sırasında tevkif (kaynakta kesinti) yolu ile vergilendirilirler.

Dolayısıyla Gelir Vergisi Kanunu'nun 94'üncü maddesinde belirtildiği üzere; kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabi esasına  göre tespit eden çiftçiler;  hizmet erbabına yaptıkları ve yukarıda belirtilen ücret ödemeleri üzerinden aynı kanunun 103'üncü maddesinde yer verilen tarife üzerinden gelir vergisi kesintisi yapmak zorundadırlar.   

Tevkif yolu ile vergilendirilmeyen ücretler ise, hizmet erbabı tarafından, ücretin elde edildiği takvim yılını takip eden yılın mart ayının 1-25'inci günü akşamına kadar verilen yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilerek vergilendirilir.

Hangi ücretler gelir vergisinden istisna edilmiştir

Gelir Vergisi Kanunu'nun 23'üncü maddesinde 15 bent halinde sayılan ücretlerin gelir vergisinden istisna edildiği hükme bağlanmış ve konumuzla ilgili ücret istisnası ise, adı geçen bu maddenin 6'ncı bendinde; "Hizmetçilerin ücretleri (Hizmetçiler özel fertler tarafından evlerde, bahçelerde, apartmanlarda ve ticaret mahalli olmayan sair yerlerde orta hizmetçiliği, süt ninelik, dadılık, bahçıvanlık, kapıcılık gibi özel hizmetlerde çalıştırılanlaradır.) (Mürebbiyelere ödenen ücretler istisna kapsamında değildir.) şeklinde hüküm altına alınmıştır.

Bu cümleden olarak,  23'üncü maddenin 6'ncı bendinde yer alan hizmetçilerin ücretleri gelir vergisinden istisna edilmiş ve parantez içi hükmü ile de  "hizmetçi" ifadesinden kimlerin kastedildiği belirtilmiştir. Buna göre; mürebbiyeler dışında kalan ve özel fertler tarafından evlerde, bahçelerde, apartmanlarda ve ticaret mahalli olmayan sair yerlerde orta hizmetçiliği, süt ninelik, dadılık, kapıcılık gibi özel hizmetlerde çalışanların hizmetçi kapsamında olduğu belirtilmiştir.

Burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus kanun koyucunun hizmetçileri tek tek saymak yerine "gibi" edatıyla sayılanlara benzer nitelikteki özel hizmetlerde çalışanların da, başka bir koşul aramaksızın, hizmetçi statüsünde kabul edileceği ve ücretlerinin gelir vergisinden istisna edilmesi gerektiğidir.

Buna göre apartman ve site yönetimleri tarafından istihdam edilen güvenlik görevlisi ve bekçilerin yukarıda açıklanan yasa hükmü uyarınca hizmetçi statüsünde olduğu ve kendilerine bu sıfatlarından dolayı yapılan ücret ödemelerinin gelir vergisinden istisna edilmesi gerektiği tartışılmayacak kadar açıktır.

Kaldı ki konuya ilişkin olarak vergi idaresi tarafından muhtelif tarihlerde verilen görüşlerde bunu teyit eder mahiyettedir. (20.02.1995 tarih ve B.07.0.GEL.0.42/4214, 20.06.1997 tarih ve B.07.0.GEL.0.42/ 420541-26047, 04.12.1997 tarih ve B.07.0.GEL.0.42/4205-46, 10.01.2003 tarih ve B.07.4.DEF.0.34.11. GEL-23/6-9207-736, 07.01.2005 tarih ve B.07.0.GEL.0.42/ 4213-1897-761, sayılı özelgeler.)        

Hemen belirtelim ki, vergi idaresi 18.01.2007 tarih ve B.07.4.GİB.0.34.11/GVK-23/6-13280 sayılı özelgesinde ise; 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun'da belirtilen yetkilere haiz özel güvenlik görevlilerinin ve 08.06.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK-23-593/18471 sayılı özelgelerinde ise sitede çalışan güvenlik personelinin "hizmetçi" kapsamında değerlendirilemeyeceği ifade edilerek bunlara yapılan ücret ödemelerinin gelir vergisinden istisna olmadığı ve site yönetimlerince tevkif yolu ile vergilendirilmesi gerektiği açıklanmıştır.

Bu görüşlere katılmak iki nedenle mümkün değildir.

Birinci neden ticari mahallerde olmamak kaydı ile özel hizmetlerde çalışanların vasıfsız olmasının koşul olarak yasada yer verilmeyişidir. Dolayısıyla ücret istisna vasıflı/vasıfsız ayrımı yapılamaz sadece özel hizmetlerde çalışması yeterlidir. (Maden mühendisleri vasıflı olmalarına rağmen toprak altında geçen zamana ilişkin ücretleri gelir vergisinden istisna edilmiştir.) 

İkinci nedene gelince, site yönetimlerinin vergi tevkifatı yapmaları mümkün değildir. Zira yukarıda belirtildiği üzere Gelir Vergisi Kanunu'nun 94'üncü maddesinde gelir vergisi tevkifatının kimler tarafından yapılacağı tek tek sayılmış ve site yönetimlerine bu sayılanlar arasında yer verilmemiştir. Bu konuda  idarenin yaklaşımı site yönetimlerinin adı geçen maddede yer verilen "sair kurumlar" olarak değerlendirilmesinin de mümkün olmadığı Danıştay 4'üncü Dairesi'nce muhtelif tarihlerde verilen ( 15.04. 1999 T. E.1998/2155, K.1999/1440 sayılı, 20.01.2000 T. E.1999/1368, K.2000/133 sayılı, 11.04.2000 T. E.1999/4131, K.2000/1393 sayılı) kararlarından anlaşılmaktadır. 

Sonuç

Yukarıda etraflıca açıklandığı üzere apartman ve site yönetimleri tarafından, ticari mahaller dışında, özel hizmetlerde bekçi ve güvenlik görevlisi olarak istihdam edilen personele verilen ücretler gelir vergisinden istisna edilmiş olup, tevkif yolu ile vergilendirilmesi söz konusu değildir.  

Dr. Ahmet Kavak / Yeminli Mali Müşavir

http://www.dunya.com/apartman-ve-site-y%C3%B6netimlerince-istihdam-edilen-g%C3%BCvenlik-g%C3%B6revlisi-ve-bek%C3%A7i-%C3%BCcretlerinin-vergilendirilmesi-gereklimidir-_129757_haber.html?