193 sayılı gelir Vergisi Kanunu’nun 31’inci maddesine göre, çalışma gücünün asgarî % 80’ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabı (4/a ve 4/c kapsamındaki sigortalı) birinci derece sakat, asgarî % 60’ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ikinci derece sakat, asgarî % 40’ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ise üçüncü derece sakat sayılmaktadır.

Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde belirlenen aylık tutarlar, hizmet erbabının yani çalışanın ücretinden indirilmektedir. Buna bir anlamda sakatlık vergi indirimi diyoruz. Daha açık bir ifade ile sakatlık oranına göre daha az vergi ödeniyor.

Kanunda geçen hizmet erbabı lafzı dolaylı da olsa vergi indirim belgesinin sadece ücretle çalışanlara verileceğini hüküm altına aldığından bağımsız çalışan 4/b kapsamındaki sigortalıların (eski Bağ-Kur’lu) vergi indirim belgesi alması mümkün değildir. Dolayısıyla 4/b kapsamındaki engelli sigortalıların vergi indirim belgesiyle emekli olmaları mümkün değildir. Bu hak 4/a ve 4/c kapsamındaki sigortalılara tanınmıştır.
5510 sayılı Kanunu’na göre;

“Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce sigortalı olup bu Kanunun yürürlük tarihinden önce veya sonra sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlanmaya hak kazanmış durumda olan sigortalılar hakkında, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’na göre işlem yapılacağı” hüküm altına alınmıştır.

Buna göre, engellilerin 506 sayılı Kanunda öngörülen daha erken aylığa hak kazanma şartları aynen korunmuş bir anlamda Kanundan olumsuz etkilenmelerinin önüne geçilmiştir.

5510 sayılı Kanun, 506 sayılı Kanun’a atıfta bulunduğundan, 1 Ekim 2008 tarihinden önce sigortalı olan engellilerin, vergi indirim belgesini hangi tarihte aldığının üzerinde durulmayacak aşağıdaki tabloda belirtilen şartlarla yaşlılık aylığı bağlanacaktır.



1 Ekim 2008 tarihinden sonra sigortalı olan ve çalışma gücü kayıp oranı yüzde 40 ve üzerinde olan 4/a kapsamındaki sigortalıların vergi indirim belgesi alma zorunluluğu bulunmamaktadır.

Buna göre; sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usûlüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu, SGK Bölge Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının; yüzde 50 ilâ yüzde 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün prim ödemeleri,
Yine SGK Bölge Sağlık Kurullarınca yüzde 40 ilâ yüzde 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 gün prim ödemeleri, şartıyla yaş şartlarına tabi olmaksızın yaşlılık aylığına hak kazanırlar.

4/b kapsamındaki sigortalılar açısından ilk defa sigortalı olunan tarihin 1 Ekim 2008 tarihinden önce ya da sonra olmasının önemi bulunmamaktadır. İlk defa sigortalı olduğu tarihten önce ya da sonra çalışma gücü kaybı oranı yüzde 40 ilâ yüzde 59 arasında olan sigortalıların aylığa hak kazanma şartları, 4/b kapsamındaki hemen uygulanmaktadır.

Dolayısıyla ilk defa 1 Ekim 2008 tarihinden önce sigortalı olan 4/b kapsamındaki engelliler, sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usûlüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu, SGK Bölge Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının; yüzde 50 ilâ yüzde 59 arasında olduğu anlaşılması halinde en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün, yüzde 40 ilâ yüzde 49 arasında olduğunun anlaşılması halinde ise en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 gün, prim ödemek şartıyla yaşı beklemeden yaşlılık aylığına hak kazanırlar.

Şerif Akçan

http://www.turkiyegazetesi.com/makaledetay.aspx?id=502370