Son birkaç yıldır otomotiv sektöründe yaşanan gelişmeler, alternatif alımların ve arzın artmasına neden oldu.

Yeni otomobillerin fiyatlarının düşmesi ve enflasyonun da gerilemesi ile gerileyen oto kredi faizleri de bu duruma eklenince otomobil alımı hız kazandı.

Bu gelişmeler 2. el otoların cazibesinin ve talebinin artmasına neden olurken firmaları alternatif satış kanalları üzerine yoğunlaştırmıştır. Bunlardan biri olan açık artırmayla 2. el oto satışı tassaruf sahiplerinin yeni alım merkezleri haline gelmiştir. Bu cazibeyi artıran hususlar ise alıcılara açık, şeffaf bir piyasa sunması ve araçların kaza durumları gibi detayları gösteriyor olması bu sektörün daha hızla yükselmesine sebep olmaktadır.

Yazımızda açık artırma ile araç satan işletmelerin KDV karşısındaki durumu üzerinde durulacaktır.

a) Binek Otomobil Alımında KDV İndirimi

3065 sayılı Kanunun 30.maddesinin b bendi hükmüne göre, faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi faaliyeti ile uğraşan mükelleflerin bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen KDV indirilemez. Hükmü yer almaktadır.

Binek otomobillerini işletmeden kastedilen durum ise, sürücü kursları, gerçek usulde vergilendirilen taksi işletmeciliği, kiralama (rent a car) işi yapan mükellefler iktisap ettikleri binek otomobilleri ile ilgili indirim hakkından yararlanabilmektedirler. Ancak mükelleflerin işletme amacı dışında iktisap ettikleri binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen KDV’lerinin indirimi mümkün değildir. İndirimi yapılmayan bu vergi işin mahiyetine göre gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınabilecektir.[1] Danıştay,9.D. 26.09.2006 Tarih E.2005/679, K.2006/3400 sayılı kararında, araba kiralama faaliyeti ile uğraşan davacı şirketin, aktifinde bulunan iki adet aracı oto kiralama faaliyetinde kullanmaması halinde, bu otomobillerin alış faturalarında gösterilen Katma Değer Vergisinin indirim konusu yapılamayacağı ilişkin vergi mahkemesi kararını onamıştır.

Finansal kiralama yoluyla iktisap edilen binek otomobillerin kira bedelleri dolayısıyla yüklenilen KDV’nin indirimi Kanununun 30/b maddesi uyarınca kabul edilmemektedir. İndirilemeyen bu vergiler doğrudan gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınabilecektir. [2]

Ticari nitelikte olmasına rağmen, ............ Doblo Combi tarzı araçların binek otomobil olarak değerlendirilmesi nedeni ile KDV’lerinin indirim konusu yapılamamaktadır. Bursa Vergi Dairesinin 12.04.2007 Tarih ve B.07.1.GİB.4.16.16-02 / 554 sayılı özelgesinde ........... Doblo Combi 1.9 JTD Active marka taşıt binek otomobil niteliğine haiz olduğundan bu taşıtın satın alınması dolayısıyla yüklenilen KDV’nin indirim konusu yapamayacağını açıklamıştır.

Gümrük giriş tarife cetvelinin 87.03 Tarife pozisyonunda” Binek otomobilleri 87.03 de tanımlanmış olup esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar(87.02 sınıfına girenler hariç) 87.04 pozisyonunda ise Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar sayılmış olup Fiat Doblo Combi kapalı kasa, çift sıra koltuklu araçlar 87.03 tarife pozisyonunda sayılan binek otomobil kapsamında yer almaktadır.

Binek Otomobiline Dönüştürülen Araçlarda KDV İndirimi durumu ise, 87.04 tarife pozisyonundaki panelvan veya kamyonet olarak satın alınan araçlara ödenen KDV, alımın yapıldığı dönemde indirim konusu yapılabilecektir. Ancak bu şekilde araç satın alındıktan sonra, arkaya koltuk eklenmek, cam açmak gibi tadilatlar yapılarak aracın 87.03 tarife pozisyonundaki binek otomobili veya (8+1) kişi taşımak üzere imal edilmiş araca dönüştürülmesi halinde, indirim konusu yapılan verginin Kanun’un 30/b maddesine göre düzeltilmesi gerekmektedir. Düzeltme işlemi, daha önce indirim konusu yapılmış olan KDV’nin, dönüşümü yapılan aracın trafik siciline kayıt ve tescil ettirildiği dönem beyannamesinde hesaplanan KDV’ye ilave edilmek suretiyle yapılabilecektir. Bu şekilde indirim hesaplarından çıkarılacak olan KDV’nin ise doğrudan gider veya maliyete intikal ettirilmek suretiyle telafi edilebilecektir.

Aynı husus, 87.02 tarife pozisyonunda satın alınan minibüslerin, koltukları sökülmek suretiyle 87.03 tarife pozisyonuna giren araçlara dönüştürülmesi halinde de geçerlidir. Örneğin 10 koltuklu minibüs olarak satın alınıp KDV’si indirim konusu yapılmış olan aracın, bir sıra koltuğu sökülerek makam aracı haline getirilmesi, aracın binek otomobiline dönüştürülmesine neden olacağından, aracın bu şekilde trafiğe tescil ettirileceği dönemde indirilen KDV’nin düzeltilmesi gerekecektir.

b) Açık Artırma İle Satış Yapılan Araçların KDV İndirim Durumu:

Söz konusu konu ile ilgili olarak yeni tarihli verilen bir mukteza da yer alan açıklamalar doğrultusunda konuya yön vermek gerekir ise,

İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV. 28-25-40013 Muktezada

“KDV Kanununun 28 inci maddesinin Bakanlar Kurutuna verdiği yetkiye dayanılarak yayımlanan 2007/13033 sayılı Kararname ile mal teslimi ve hizmet ifalarına uygulanacak KDV oranlan belirlenmiştir. Kararname eki (I) sayılı listenin 9 uncu sırasına göre, TGTC nin 87.03 tarife pozisyonunda yer alan binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlardan kullanılmış olanların teslimlerinde % 1. KDV Kanununun 30/b maddesine göre binek otomobillerinin alımında yüklenilen KDV yi indirim hakkı bulunan mükelleflerin bu araçları tesliminde ise % 18 oranında KDV uygulanmaktadır.

Söz konusu Kararnamenin 1 inci maddesinin 5 inci fıkrasındaki) sayılı listenin 9 uncu sırasında yer alan "kullanılmış" deyiminin 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa göre ÖTV ye tabi olmayan taşıtları ifade edeceği belirtilmiştir.

2008/13426 sayılı BKK ekli Kararnamenin 2 nci maddesinde ise, KDV Kanununun 30 uncu maddesinin (b) bendine göre binek otomobillerin alımında yüklenilen KDV yi indirim hakkı bulunan mükelleflerin, kiralamak veya çeşitli şekillerde işletmek üzere iktisap ettikleri ve 31/12/2007 tarihi itibarıyla aktiflerinde veya envanterlerinde bulunan binek otomobillerinin iktisap tarihinden itibaren 2 yıl geçtikten sonra teslime konu olması halinde bu teslimde % 1 oranında KDV uygulanacağı ifade edilmiştir.

Öte yandan, Kanunun 30/b maddesinde ise faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen KDV nin vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV den indirilemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Ayrıca, 54 No.lu KDV Sirkülerinde kullanılmış araç satışında uygulanması gereken KDV oranı; 57 No.lu KDV Sirkülerinde de binek otomobillerin alımında ödenen KDV nin indirim konusu yapılamayacağı hakkında gerekli açıklamalar yapılmıştır.

Buna göre,

Şirketinizin KDV Kanununun 30/b maddesine göre binek otomobillerin alımında yüklendiği KDV yi indirim hakkı bulunmaması nedeniyle, 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesine ekli I sayılı listenin 9 uncu sırasına istinaden söz konusu kullanılmış binek otomobillerin teslimi %1 oranında KDV ye tabi tutulacaktır.

Kullanılmış binek otomobillerin satın alınıp işletme adına kayıt ve tescil ettirildikten sonra satışa sunulmasında alış sırasında satıcının durumuna bağlı olarak % 1 veya % 18 olarak ödenen KDV nin indirim konusu yapılması mümkün olmayıp gider veya maliyet olarak dikkate alınması gerekmektedir” denilmektedir.

Sonuç:

Alternatif satış şekilleri ile 2. El binek araçların satıldığı bu piyasalarda KDV durumu, faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi faaliyeti ile uğraşan mükelleflerin dışında olan firmalarla aynı durumu içermektedir.

N.Erdem Teksoy (Müdür Yardımcısı, Vergi Hizmetleri / SMMM) - Lebib Yalkın (Ağustos - 2011)

[1] Nuri Değer, Açıklamalı ve Uygulamalı Katma Değer Vergisi Kanunu

[2] Sedat Ünalan, Serbest Meslek Erbabınca Kiralanan Taşıtların Giderleri ve KDV İndirimi