Toplam 649 maddeden oluşan, 11.01.2011 tarihinde kabul edilmiş olup, 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan 6098 sayılı “Yeni Türk Borçlar Kanunu”(1) Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

I- GİRİŞ

Söz konusu Kanun hükümleri incelendiği zaman önemli düzenlemelerin yer aldığı görülmektedir. Bu çalışmada, Yeni Borçlar Kanunu’nda belirli süreli iş sözleşmeleri ile ilgili önemli bir düzenlemeden bahsedilecektir.

II- YENİ BORÇLAR KANUNU’NDA BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ ÖNEMLİ DÜZENLEME

Kanun’un 430. maddesinde, “Belirli süreli hizmet sözleşmesi, aksi kararlaştırılmadıkça, fesih bildiriminde bulunulmasına gerek olmaksızın, sürenin bitiminde kendiliğinden sona erer.

Belirli süreli sözleşme, sürenin bitiminden sonra örtülü olarak sürdürülüyorsa, belirsiz süreli sözleşmeye dönüşür. Ancak, esaslı bir sebebin varlığı halinde, üst üste belirli süreli hizmet sözleşmesi kurulabilir.

Taraflardan her biri, 10 yıldan uzun süreli hizmet sözleşmesini 10 yıl geçtikten sonra, altı aylık fesih bildirim süresine uyarak feshedebilir. Fesih, ancak bu süreyi izleyen aybaşında hüküm ifade eder.

Sözleşmenin fesih bildirimiyle sona ereceği kararlaştırılmış ve iki taraf da fesih bildiriminde bulunmamışsa, sözleşme belirsiz süreli sözleşmeye dönüşür.” hükmü öngörülmüştür.

Söz konusu düzenlemede özetle;

● Belirli süreli iş sözleşmelerinde süre bitiminde herhangi bir fesih bildirimi olmaksızın kendiliğinden sona erdiği,

● Esaslı bir sebep varsa üst üste belirli süreli iş sözleşmesi kurulabileceği,

● Taraflardan her birinin 10 yıldan uzun süreli hizmet sözleşmesini 10 yıl geçtikten sonra, altı aylık fesih bildirim süresine uyarak feshedebileceği, ancak fesih bildiriminin altı aylık sürenin dolduğu ayın başında hüküm ifade edeceği, bu süre zarfında fesih bildirimin de bulunulmaması halinde ise sözleşmenin belirsiz süreli sözleşmeye dönüşeceği

hususları öngörülmüştür.

4857 sayılı İş Kanunu’na bakıldığında ise 11. maddede, “İş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı halde sözleşme belirsiz süreli sayılır. Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesidir.

Belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, birden fazla üst üste (zincirleme) yapılamaz. Aksi halde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz süreli kabul edilir.

Esaslı nedene dayalı zincirleme iş sözleşmeleri, belirli süreli olma özelliğini korurlar.” hükmü öngörülmüştür.

Görüldüğü üzere, 6098 sayılı ve 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan Yeni Borçlar Kanunu’nun 430. maddesinde öngörülen “Taraflardan her biri, 10 yıldan uzun süreli hizmet sözleşmesini 10 yıl geçtikten sonra, altı aylık fesih bildirim süresine uyarak feshedebilir. Fesih, ancak bu süreyi izleyen aybaşında hüküm ifade eder.

Sözleşmenin fesih bildirimiyle sona ereceği kararlaştırılmış ve iki taraf da fesih bildiriminde bulunmamışsa, sözleşme belirsiz süreli sözleşmeye dönüşür.” hükmü 4857 sayılı İş Kanunu’nda öngörülmeyen bir hüküm niteliği taşımaktadır.

Söz konusu hükümle esaslı neden olsa dahi belirli süreli iş sözleşmesinin en fazla 10 yıl süreceği, sürekli olarak yenilenerek 10 yıldan fazla sürmesi halinde taraflara 6 aylık süre içinde fesih hakkı tanıdığı, aksi halde bu süre dolduktan sonra artık sözleşmenin belirsiz süreli sözleşmeye dönüşeceği yeniliğini getirmiş olmaktadır.

Bu düzenleme 4857 sayılı İş Kanunu’nda yer almayan bir düzenlemedir. Yeni Borçlar Kanunu 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecektir. Bu tarihe kadar 4857 sayılı İş Kanunu’nda bu yönde herhangi bir değişiklik yapılmazsa 1 Temmuz 2012 tarihinden itibaren Borçlar Kanunu’nun genel kanun olması ve İş Kanunu’nda düzenleme olmayan hususlarda genel kanun hükümlerinin uygulanacağından hareketle belirli süreli iş sözleşmelerde bu düzenlemeler hayat bulmaya başlayacaktır.

III- SONUÇ

6098 sayılı Yeni Borçlar Kanunu 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girecektir. Diğer taraftan, 4857 sayılı İş Kanunu(2) 10.06.2003 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Genel kanun olan Yeni Borçlar Kanunu’nun 430. maddesinde öngörülen hüküm uyarınca belirli süreli iş sözleşmelerinde esaslı neden olsa bile 10 yıldan fazla sürmesi halinde taraflar 6 aylık fesih süresi içinde fesih bildiriminde bulunmazsa bu sürenin tamamlandığı aybaşından itibaren belirli süreli sözleşme belirsiz süreli sözleşmeye dönüşeceğini, altı aylık süre içinde tarafların sürekli olarak yenilenerek 10 yıldan beri devam eden belirli süreli iş sözleşmesini feshedebileceğini diğer tarafa bildirebileceğini, fesih bildiriminin ise söz konusu altı aylık sürenin tamamlandığı aybaşından itibaren hüküm ifade edeceğini belirtelim.

Selahattin BAYRAM*

Yaklaşım

*    İş Müfettişi

(1)  04.02.2011 tarih ve 27836 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(2)  22.05.2003 tarihinde kabul edilmiş ve 10.06.2003 tarih ve 25134 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.