Pay kavramı, bilgi alma ve inceleme hakkı: Anonim şirketler (AŞ), sermayesi belirli ve paylara bölünmüş ticaret şirketleri olup,

pay kavramı birden çok kişi arasında bölüşülen sermayeden bu sermayeyi bölüşen kişilerin her birine düşen bölümü ifade etmektedir.

Paya sahip olma,  sahibine kar payı/temettü alma, tasfiye artığına katılma, sermaye artırımlarında yeni pay alma (rüçhan), oy kullanma, genel kurula/yönetime katılma ve bilgi alma hakları

sağlar ve bunlara "pay sahipliği hakları" da denilir. İşte bu haklardan olan "bilgi alma hakkı" 6762 sayılı Meri Türk Ticaret Kanunu'nda (TTK) pay sahibinin genel kurula katılması dışında inceleme hakkı biçiminde düzenlenmemiş, 6102 sayılı Yeni TTK bu eksikliği gidermeyi amaçlamıştır. Buna göre; pay sahipleri; şirketin ticari defterleriyle ilgili bilgileri, finansal ve konsolide tablolarını, yönetim kurulunun (YK) yıllık faaliyet raporunu, denetleme raporunu, kar dağıtım önerisi konusunda genel kurulun (GK) yapılmasından 15 gün önce görmek isteyebilir (mali tablolar ile konsolide tablolar 1 yıl süreyle merkezde ve şubelerde pay sahiplerinin bilgi edinmelerine açık tutulur, her pay sahibi, gideri şirkete ait olmak üzere gelir tablosuyla bilançonun bir suretini isteyebilir);

GK'da şirket denetiminin yapılma şekli ve sonuçlarını talep edebilirler. Verilecek bilgiler, hesap verme ve dürüstlük ilkeleri bakımından özenli ve gerçeğe uygun olmalıdır (geriye dönük / pasif/

retrospektif bilgi alma). Ayrıca, pay sahibinin GK'ya katılma hakkına istinaden kurulda temsiliyle ilgili temsilcinin talimata uyma yükümünü öngören yeni bir düzenleme getirilmiştir. Buna göre, YK veya başka bir organ, bir üyesini ya da bir kurulun veya komitenin üyesini veya kendisine bağlı herhangi bir kişiyi pay sahiplerine kendisine vekalet verilebilecek kişi olarak tavsiye etmişse, aynı anda kendisindentamamen bağımsız bir diğer kişiyi daha kendisine vekalet verilebilecek kişi olarak önermek zorundadır. (Yeni TTK madde 428, madde 437). Bilgi alma  veya inceleme istemleri cevapsız bırakılan, haksız olarak reddedilen, ertelenen ve bilgi alamayan pay sahibi, reddi izleyen 10 gün içinde, diğer hallerde de makul bir süre sonra A.Ş. merkezinin bulunduğu asliye

ticaret mahkemesine başvurabilir. Başvuru basit yargılama usulüne göre incelenir. Mahkeme kararı, bilginin GK dışında verilmesi talimatını ve bunun şeklini de içerebilir. Mahkeme

kararı kesindir. Bilgi alma ve inceleme hakkı, esas sözleşmeyle ve şirket organlarından birinin kararıyla kaldırılamaz ve sınırlandırılamaz (Yeni TTK madde 437). Tüm bu düzenlemeler

AŞ menfaati ile pay sahiplerinin bilgi alma menfaatini içeren dengenin korunmasını hedeflemektedir.

Yavuz AKBULAK / SPK Başkanlık Danışmanı

http://www.dunya.com/yeni-ttkn%C4%B1n-afide-pay-sahipli%C4%9Finin-g%C3%BC%C3%A7lendirilmesinde-getirdi%C4%9Fi-yenilikler-i-_131955_haber.html?