Ticaret ve sanat erbabından aşağıda yazılı şekil ve suretle çalışanlar gelir vergisinden muaftır.

‘1. Motorlu nakil vasıtaları kullanmamak şartı ile gezici olarak veya bir iş yeri açmaksızın perakende ticaret ile iştigal edenler (Giyim eşyalarıyla zati ve süs eşyaları, değeri yüksek olan ev eşyaları ile pazar takibi suretiyle gıda, bakkaliye ve temizlik maddelerini ve sabit iş yerlerinin önünde sergi açmak suretiyle o iş yerlerinde satışı yapılan aynı neviden malları satanlar hariç) ;

2. Bir iş yeri açmaksızın gezici olarak ve doğrudan doğruya müstehlike iş yapan hallaç, kalaycı, lehimci, musluk tamircisi, çilingir, ayakkabı tamircisi, kundura boyacısı, berber, nalbant, fotoğrafçı, odun ve kömür kırıcısı, çamaşır yıkayıcısı ve hamallar gibi küçük sanat erbabı;

3. Köylerde gezici olarak her türlü sanat işleri ile uğraşanlar ile aynı yerlerde aynı işleri bir iş yeri açmak suretiyle yapanlardan 47'nci maddede yazılı şartları haiz bulunanlar (51'inci madde şümulüne girenler bu muafiyetten faydalanamazlar);

4. Nehir, göl ve denizlerde ve su geçitlerinde toplamı 50 rüsum tonilatoya (50 rüsum tonilato dahil) kadar makinesiz veya motorsuz nakil vasıtaları işletenler; hayvanla veya bir adet hayvan arabası ile nakliyecilik yapanlar (Bu bentte yazılı ölçüler, birlikte yaşayan eşlerle velayet altındaki çocuklar hakkında veya ortaklık halindeki işletmelerde, bu kimselerin veya ortaklığın işlettiği vasıtalar toplu olarak nazara alınmak suretiyle tespit edilir);

5. Ziraat işlerinde kullandıkları hayvan, hayvan arabası, motor, traktör gibi vasıtalar veya sandallarla nakliyeciliği mutat hale getirmeksizin ara sıra ücret karşılığında eşya ve insan taşıyan çiftçiler;

6.Evlerde kullanılan dikiş, nakış, mutfak robotu, ütü ve benzeri makine ve aletler hariç olmak üzere, muharrik kuvvet kullanmamak ve dışarıdan işçi almamak şartıyla; oturdukları evlerde imal ettikleri havlu, örtü, çarşaf, çorap, halı, kilim, dokuma mamûlleri, kırpıntı deriden üretilen mamûller, örgü, dantel, her nevi nakış işleri ve turistik eşya, hasır, sepet, süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek, pul, payet, boncuk işleme, tığ örgü işleri, ip ve urganları, tarhana, erişte, mantı gibi ürünleri işyeri açmaksızın satanlar. Bu ürünlerin, pazar takibi suretiyle satılması ile ticarî, ziraî veya meslekî faaliyetleri dolayısıyla gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olanların düzenledikleri hariç olmak üzere; düzenlenen kermes, festival, panayır ile kamu kurum ve kuruluşlarınca geçici olarak belirlenen yerlerde satılması muaflıktan faydalanmaya engel

7. Ticari işletmelere ait atıkları mutat olarak veya belli aralıklarla satın alanlar hariç olmak üzere, bir işyeri açmaksızın kendi nam ve hesabına münhasıran kapı kapı dolaşmak suretiyle her türlü hurda maddeyi toplayarak veya satın alarak bu malların ticaretini yapanlara veya tekrar işleyenlere satanlar;

8. Yukarıdaki 1-7 numaralı bentlerde sözü edilen işlere benzerlik gösterdikleri, Danıştay'ın muvafık mütalaası üzerine, Maliye Bakanlığınca kabul ve ilan olunan ticaret ve sanat işleri ile iştigal edenler.

Ticari, zirai veya mesleki kazancı dolayısı ile gerçek usulde Gelir Vergisine tabi olanlar ile yukarıda sayılan işleri Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerine devamlılık ve bağlılık arz edecek şekilde yapanlar esnaf muaflığından faydalanamazlar.

Esnaf muaflığından faydalananlar faaliyetleri ile ilgili olarak satın aldıkları mallara ve giderlerine ilişkin, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinden aldıkları belgeleri saklamak zorundadırlar.

Bir işyeri açmaksızın münhasıran gezici olarak; milli piyango bileti satanlar ile 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna göre gerçek ve tüzel kişilerin mallarını iş akdi ile bağlı olmaksızın bunlar adına kapı kapı dolaşmak suretiyle tüketiciye satanlar yukarıdaki şartlarla sınırlı olmaksızın gelir vergisinden muaftır.

Bu muaflığın, 94 üncü madde uyarınca tevkif suretiyle kesilen vergiye şümulü yoktur.’

Special Conditions for becoming Entitled to Tradesmen Exemptions

Those merchants and artisans who work in one of the forms or manners listed below shall be exempt from the Income Tax.

1. Those engaged in retail trade either on an itinerant basis providing they do not employ motor vehicles or else without opening a place of business. (Excluding those involved in retail sale of  clothing items, personal items and ornaments, high-valued articles, and those who have made it their habitual occupation to sell wearing apparel, foodstuffs and all types of groceries on an open-air market basis.)

2. Minor artisans dealing directly with the customer on an itinerant basis without opening a place of business such as cotton or wool carders, tinners, braziers, plumbers, locksmiths, cobblers, bootblacks, barbers, blacksmiths, photographers, woodcutters or colliers, launderers, and porters.

3. Those involved in all crafts on an itinerant basis in villages as well as those conducting the same activities in the same places by means opening a place of business who possess the prerequisites indicated in Article 47. (Those who are included in Article 51 may not take advantage of this exemption.)

4. Those who operate means of transport of 50 registered tons (or less) without engines or motors on rivers, lakes, seas, and waterways; those who carry goods by animal or by means of a single animal-drawn vehicle. (The criteria in this Paragraph are to be determined by means of taking into consideration the total number of vehicles or craft operated by such individuals or partnerships in operations concerning spouses with whom they cohabit, children under their guardianship, or operations in the form of partnerships.)

5. Farmers who occasionally carry goods and persons on such means as animals, animal-drawn vehicles, motorcycles, and tractors or by rowboat without making such conveyance a customary habit.

6. Providing and with the restriction that they do not take in workers from outside and do not make use of external power, those possessing the prerequisites indicated in Paragraphs 1 and 3 of Article 47, who, without opening a shop, sell towels, coverings, sheets, stockings, carpets, kilims, knitted textile articles, lace, embroidered work of all types and all types of touristic articles, straw mats, baskets, brooms, floor mats, brushes, artificial flowers, cords and ropes which they produce in their own homes.  With the exception of the sale of the above listed products through markets , and  the ones that are organized by the income tax and corporation tax liables,  the sale of the concerned items in kermes, festivals and fairs that are held, and in places that are temporarily  designated by public enterprises and institutions, are not included within the  scope of exemptions granted to tradesmen.

8. Those engaged in commerce or trades which they have demonstrated as being similar to the businesses mentioned in Paragraphs 1 through 7 above and agreed to and announced by the Ministry of Finance upon the favorable opinion of the Council of State.

Those conducting the businesses mention in Paragraphs 1 through 7 above who exceed twice the limits indicated in Article 48 (amounts of purchases and sales, and limits on proceeds) shall be taxed according to the principle of their actual income.

Those who are subject to the Income Tax on their actual income owing to commercial, agricultural or professional earnings, as well as those who conduct the businesses listed above in a manner which suggests continuity of and attachment to the qualities of being someone with an Income and Corporate Tax liability may not take advantage of tradesmen's exemptions.

Without being restricted to the foregoing conditions, those who sell National Lottery tickets on an itinerant basis and exclusively without opening a place of business, shall be exempt from the Income Tax. This exemption shall not extend to the taxes paid by means of withholding pursuant to Article 94.

Without being restricted to the foregoing conditions, those who sell National Lottery tickets on an itinerant basis and exclusively without opening a place of business,  and those who sell the goods of real and legal persons as door-to-door peddlers, on behalf of such persons  without having signed an employment contract, shall be exempt from the Income Tax.

This exemption shall not extend to the taxes paid by means of withholding pursuant to Article 94.