Skip to content

Narrow screen resolution Wide screen resolution Auto adjust screen size Increase font size Decrease font size Default font size default color brick color green color
İnşaat İşlerinde vergileme ve muhasebe uygulaması PDF Yazdır e-Posta
10 Nisan 2006
Image

1-Giriş:

Son birkaç yıldır döviz kurunun ve faizlerin düşmesi emlak piyasasını hareketlendirmiş bulunmaktadır. Ayrıca bankaların konut alıcılarına düşük faizle uzun vadeli kredi imkanı tanımaları bu piyasanın gözde olmasına neden olmuştur. Bu durum müteahhitlerin tekrar inşaat işlerine girmesine neden olmuş, memleketin heryeri şantiyeye dönmüş durumdadır.

İnşaat işinin revaçta olduğu bugünlerde bu işin vergilemesi ve muhasebesindeki  inceliklerinin bilinmesi gerekmektedir.

Bilindiği üzere inşaat işleri, yapım türlerine ve yapım sürelerine göre farklılık göstermektedir. Her inşaat faaliyetinin vergilemesi ve muhasebesi farklılıklar göstermektedir. Bu nedenle her faaliyet türü önce başlık olarak belirtilip sonra konuyla ilgili vergileme ve muhasebe kaydı uygulamalı olarak açıklanmaya çalışılmıştır.

2- Kişisel Servete Dahil Arsanın, Kat Karşılığı Müteahhitlere Verilmesi Suretiyle Yaptırılan İnşaatlar :

Uygulamada karşımıza sık çıkan örneklerdendir. Vergi mükellefi olmayan kişilerin yıllar önce yatırım amaçlı olarak aldıkları arsayı, inşaat işiyle uğraşan müteahhitlere kat karşılığı anlaşarak inşaat yaptırmalarıdır. Arsa sahipleri, inşaat sonucu ortaya çıkan daire ve işyerlerinin bir kısmını inşaatı yapan müteahhite, kalan kısmını da kendisi almaktadır. Sık olarak karşımıza çıkan bu tip inşaat işinde vergileme ve muhasebe kayıtları aşağıda verilen örnek olay üzerinde açıklanmıştır.

Örnek :

Ahmet Demir 5 yıl önce yatırım amacıyla aldığı arsayı, 2005 yılında kat karşılığı müteahhitle anlaşmıştır. Müteahhit aldığı arsa  üzerine 10 adet daire, 2 adet işyeri yapacaktır. Arsa sahibine 5 daire 1 işyeri verecektir.

a- Kişisel Servete dahil arsanın Müteahhide verilmesinde vergileme:

Ahmet Demir'in kişisel  servetine dahil arsayı kat karşılığı müteahhide vermesi G.V. Kanunun 80/6. maddesi uyarınca 4 yılı geçmiş olması nedeniyle değer artış kazancı olarak vergilendirilmeyecektir.

b- Müteahhidin vergilendirilmesi:

Yukarıdaki örneğe devam edersek müteahhit yukarıdaki arsayı 2005 yılında 5 daire 1 işyeri karşılığında alarak, 2005 yılında inşaata başlamış, 2006 yılında bitirerek 10 daire ve 2 işyeri yapmıştır. Anlaşmaya göre 5 daireyi ve 1 işyerini arsa sahibine devretmiş, kalan daireleri ve 1 işyerini 2006 yılında satmıştır.

Müteahhidin yaptığı daire ve işyerlerine  yapılan giderlerin  muhasebe kayıtı ve  vergilemesi aşağıdaki gibi olacaktır.

2005 yılında yapılan harcamalar:

 

Tutarı

KDV.si

-İnşaat malzemesi

600.000

108.000

-İşcilik

200.000

-

-Genel Üretim Gideri

50.000

9.000

-Genel Giderler

10.000

1.000

- Pazarlama Giderleri

5.000

900

- Finasman Giderleri

20.000

-

 

Not:  Yukarıda alınan inşaat malzemesinin 500.000 YTL sini 2005 yılında inşaatta kullanmış , 100.000 YTL lik kısmı 2006 yılına devretmiştir.

Muhasebe Kayıtları:

1-----------------------------------------/----------------------------------------

150- İlk madde ve Mlz. Hs.                                          600.000

191- İndirilecek KDV        108.000

                                               XXX(Kasa-Satıcılar)                         708.000

İnşaat malzemelerinin alış kaydı

2--------------------------------------- /-----------------------------------------

710-       Direkt İlk Madde Mlz Giderleri.                    500.000

                                               150-İlk Madde ve Mlz Hs.           500.000

İlk madde ve malzemeden yıl içinde inşaata sarfedilen kısmı

3---------------------------------------- /---------------------------------------

720-       Direkt İşcilik Giderleri                200.000

730-       Genel Üretim Giderleri                50.000

191-       İndirilecek KDV                            9.000

770-       Genel Yönetim Giderleri             10.000

191-       İndirilecek KDV                             1.000

760-       Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri              5.000

191-       İndirilecek KDV                                 900

780-   Finansman Giderleri                            20.000

                                                XXX(Kasa-Satıcılar)                                       295.900

Yıl içinde yapılan harcamaların kaydı

4---------------------------------------/------------------------------------------------------

151 Yarı mamul Üretim                                                    750.000

                 711- Direkt İlk Madde Mlz Giderleri Yansıtma Hs..                              500.000

                 721- Direkt İşcilik Giderleri Yansıtma Hs.                                      200.000

                 731-      Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hs                                  50.000

Devam eden inşaat hesabındaki giderlerin yıl sonu yarı mamul hesabına devri

5-----------------------------------------/-----------------------------------------------------

711-       Direkt İlk Madde Mlz Giderleri Yansıtma Hs..          500.000

721-       Direkt İşcilik Giderleri Yansıtma Hs.                       200.000

731-       Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hs                       50.000

                                               710- Direkt İlk Madde Mlz Giderleri.          500.000

                                               720- Direkt İşcilik Giderleri                      200.000

                                               730-       Genel Üretim Giderleri                50.000

Yarı mamul hesabına atılan gider hesaplarının kapatılması

6----------------------------------------------/-------------------------------------------------

631- Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri                                   5.000

632- Genel Yönetim Giderleri                                           10.000

660- Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri                                20.000

                                               771-       Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hs                    10.000

                                               761-       Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri YansıtmaHs      5.000

                                               781-    Finansman Giderleri Yansıtma Hs                                 20.000

                Faaliyet giderlerinin gelir tablosu hesablarına devri

7------------------------------------------- /---------------------------------------------------------

771-Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hs                                              10.000

761-Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri YansıtmaHs                         5.000

781-Finansman Giderleri Yansıtma Hs                                                   20.000                                                                                

                                               770-       Genel Yönetim Giderleri                                     10.000

                                               760-       Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri                           5.000

                                               780-    Finansman Giderleri  Hs                                       20.000

                Faaliyet giderleri hesabının kapanış kaydı

8---------------------------------------------/------------------------------------------------------

190- Devreden KDV                                                                        118.900 

                                              191- İndirilecek KDV                                          118.900

KDV beyannamelerinin beyanı sırasında yapılan kayıtlar

9---------------------------------------------- / -----------------------------------------------------

690 Dönem Karı Veya Zararı                                       35.000

                                               631- Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri                    5.000

                                               632- Genel Yönetim Giderleri                               10.000

                                               660- Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri                    20.000

                Faaliyet giderlerinin K/Z Hesabına devri kaydı

10-------------------------------------------- / --------------------------------------------------------

692- Dönem Net Karı veya Zararı Hesabı                                       35.000

                                               690- Dönem Karı Veya Zararı                                      35.000

                Dönem K/Z hesabının Dönem net Kar Zarar hesabına devri

11-------------------------------------------/-----------------------------------------------------------

591- Dönem Net Zararı                                                  35.000

                                               692- Dönem Net Karı veya Zararı Hesabı                35.000

                Dönem zararının Blanço hesabına devri

---------------------------------------- / --------------------------------------------------------------

 

2005 yılı Beyanıyla ilgili açıklamalar:

 

Yukarıdaki  kayıtlar sonucu  Müteahitin 31.12.2005 itibariyle hesap durumu özetle aşağıdaki gibidir:

 

150- No'lu hesabın borç bakiyesi

100.000 YTL

151- No'lu hesabın borç bakiyesi

750.000 YTL

591- Dönem Net Zararı

35.000 YTL

190- Devreden KDV

118.900 YTL dir.

 

Müteahhit Gelir vergisi mükellefi olup, yukarıdaki kayıtlara göre 2005 yılı için 2006 yılın Mart ayının 15'ine kadar gelir vergisi beyannamesi vermesi gerekmektedir.

Yıl içinde Geçici vergi beyannamelerini ve KDV beyannamelerini de vermesi gerekmektedir.

Sırası gelmişken belirtelim. Müteahhidin yaptığı inşaat işi G.V. Kanunundaki yıllara  sari inşaat işi değildir. Yıllara sari inşaat işi olarak kabul edilebilmesi için;

- İşin inşaat işi olması,

- yıllara sari olması ve taahhüd edilmiş olması şartlarını birlikte taşımış olması gerekmektedir.

Örneğimizde inşaat işi 2005 de başlayıp, 2006 yılında bitmişse de yıllara sari olarak kabul edilmemektedir.

Bu iş, inşaat imalat işi gibi düşünülmesi gerekmektedir. Dolayısiyle yukarıdaki kayıtlara göre Gelir Tablosu  ve bilanço çıkartılarak gelir vergisi beyannamesi verilmesi gerekmektedir. 

Çıkarılan Blançoda;

- İlk Madde malzeme (stok)          :           100.000

- Yarı mamuller (stok)                         750.000

- Dönem Net zararı                      :           35.000

- Devreden KDV                                       :           118.900 YTL olarak yer almalı

 

Gelir tablosunda da;

- Faaliyet giderlerinden kaynaklanan (Genel Yönetim Giderleri-Pazarlama Giderleri- Finansman giderleri) 35.000 YTL, dönem zararı olarak yer almalıdır.

- 2005 yılı için verilen gelir vergisi beyannamesinde 35.000 YTL zarar beyan edilmelidir.

Örnek olayımızda inşaat işi 2006 yılında da devam etmektedir. 2006 yılındaki  işlemlere geçmeden aşağıdaki hususları belirtmek gerekirse;

- 2005 yılı beyannamesinde gösterilen zarar, 2006 yılında oluşacak kardan mahsup edilecektir.

- 24 sıra no'lu KDV Genel tebiğine göre, 150 m2 den düşük konut teslimleri 1.1.1998 tarihinden önce KDV'den istisna edildiğinden bunlara isabet eden KDV'ler indirim konusu edilmeyip, indirimlerden çıkartılıp maliyete atılması gerekiyordu.

- 66 sıra no'lu KDV Genel tebliğine göre de 1.1.1998 den sonra bu teslimler  %1 KDV 'ye tabi olup, buna ilişkin KDV indirim konusu edileceği belirtilmiştir. İndirim konusu olması gereken KDV'lerin 1.1.1998 yılından sonraki teslimlere isabet eden KDV'lerin maliyete ya da gider yazılmamasına dikkat edilmesi gerekmektedir. Bu yüzden örneğimizde 2005 yılında 191- no'lu hesaplarda indirim konusu edilen KDV'ler yıl sonunda maliyete ya da giderlere atılmamıştır. Blançoda devreden KDV olarak yer almıştır.

1.1.1998 den sonraki teslimlere ilişkin 150 m2 den düşük konutlara ilişkin olup, indirimle giderilmeyen KDV'ler yıllık bazda ertesi yılın Ocak-Kasım dönemlerinde  KDV kanunun  29/2. maddesine göre  iade olarak istenmesi mümkün bulunmaktadır. 

Çalışmamız devam edecek olup, bundan sonraki bölümde örnek olay üzerinde 2006 yılı işlemlerini ve  KDV iadesi hakkında da daha detaylı açıklamalar yapılacaktır. Ayrıca İnşaat işlerinde asgari işcilik uygulaması yine  örnek olay üzerinde açıklanmaya çalışılacaktır.

---

Bundan önceki bölümde "kat karşılığı inşaat işlerindeki vergileme ve muhasebe uygulaması-( I )" başlıklı yazımızda, örnek olaydaki müteahhit'in 2005 yılında başlayıp 2006 yılında bitirdiği inşaat işinin, vergileme ve muhasebe kayıtları uygulamasının, 2005 yılına ilişkin olan kısmı açıklanmaya çalışılmıştı.

Bu yazımızda da 2006 yılına ilişkin olan kısmı açıklanmaya çalışılacaktır.

Örnek olayımızdaki müteahhit'in 2006 yılındaki inşaat işiyle ilgili bilgileri aşağıdaki gibidir.

2006 yılında yapılan harcamalar:

 

Tutarı

KDV.si

-İnşaat malzemesi

200.000

36.000

-İşcilik

100.000

-

-Genel Üretim Gideri

40.000

7.200

-Genel Giderler

10.000

1.800

- Pazarlama Giderleri

3.000

540

- Finasman Giderleri

2.000

-

 

Not: Bu örnek olayda,

- İnşaat bittiğinde inşaat malzemesi stoku bulunmadığı varsayılmıştır.

- Finansman giderleri faaliyet giderlerine ait olduğu varsayılarak, maliyet hesaplarına  atılmamıştır.

Biten daire ve işyerlerinin büyüklüğü:

2006 yılında inşaat yapımı bitmiş olup, 10 adet daire ve 2 adet işyeri yapılmıştır.

Daireler eşit büyüklükte olup her biri 120 M2, işyerleri 150 şer M2 dir. Toplam inşaat alanı (120*10 +150*2=) 1500 M2 dir.

Arsa sahibine Verilen Daireler ve işyeri:

Arsa sahibine, arsa karşılığı olarak 5 adet daire ve 1 adet işyeri verilmiştir.

2006 yılında yapılan satışlar:

Müteahhidin 2006 yılında daire ve işyerlerinin tamamını satmıştır. Satışını yaptığı daire ve işyerlerinin fiyatı ve KDV'leri aşağıdaki gibidir.

 

Daire

Tutarı

KDV oranı

KDV.si

 5 Adet Daire (120.şer m2)

1.250.000  

% 1

12.500  

 1 Adet İşyeri

300.000  

% 18

54.000  

 Toplam

1.550.000  

 

66.500  

 

2006 yılında yapılması gereken muhasebe kaydı:

İlk kaydımız 2005'den 2006 yılına devreden stokların, yarı mamul haldeki inşaatın ve sair hesapların devrini sağlamak bakımından açılış kaydı yapılmıştır.

-----------------------------------------------------/----------------------------------

150-İlk Madde ve Mlz.                            100.000

151-Yarı mamul                                 750.000

190- Devreden KDV                                118.900

591-Dönem Net Zararı                             35.000

                         XXX…                                                  1.003.900

Açılış kaydı

------------------------------------------------/-------------------------------------

2006 yılındaki harcamaların kaydı

---------------------------------------------/-----------------------------------------

      150-İlk madde ve Mlz. Hs.                     200.000

      191-İndirilecek KDV                                36.000

                                               XXX (Kasa-Satıcılar                   236.000

İnşaat malzemelerinin alış kaydı

---------------------------------------------/-----------------------------------------------

     710-Direkt İlk Madde Mlz Giderleri.     100.000

                                               150-İlk Madde ve Mlz Hs.           100.000

2005'den gelen İlk madde ve malzeme stokunun inşaat yapımında kullanılması

---------------------------------------------/-----------------------------------------------

     710-Direkt İlk Madde Mlz Giderleri.     200.000

                                               150-İlk Madde ve Mlz Hs.        200.000

2006 yılında alınan İlk madde ve malzemenin yıl içinde inşaatta sarf edilmesi

------------------------------------------/--------------------------------------------------

     720-Direkt İşçilik Giderleri                 100.000

     730-Genel Üretim Giderleri                 40.000

     191- İndirilecek KDV                            7.200

     770-Genel Yönetim Giderleri              10.000

     191-İndirilecek KDV                              1.800

     760-Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri           3.000

     191-İndirilecek KDV                              540

     780-Finansman Giderleri                     2.000

 

                                               XXX (Kasa-Satıcılar)                   182.540

Yıl içinde yapılan harcamaların kaydı

------------------------------------------/-------------------------------------------------

     151- Yarı mamul Üretim                     440.000

                 711-Direkt İlk Madde Mlz Gid.i Yansıtma Hs..        300.000

                721-Direkt İşçilik Giderleri Yansıtma Hs.              100.000

                731-Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hs              40.000

 

2006 yılı İnşaat Maliyet hesabındaki giderlerin yıl sonu yarı  mamul hesabına devri

---------------------------------------/---------------------------------------------------

     711-Direkt İlk Madde Mlz Giderleri Yansıtma Hs.            300.000

     721-Direkt İşçilik Giderleri Yansıtma Hs.                           100.000

     731-Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hs                       40.000

                               710-Direkt İlk Madde Mlz Giderleri.                                         300.000

                               720-Direkt İşçilik Giderleri                                               100.000               

                               730-Genel Üretim Giderleri                                              40.000

Yarı mamul hesabına atılan gider hesaplarının kapatılması

-------------------------------------------------------------------------------------------

            Faaliyet Giderlerinin sonuç hesaplarına devri kaydı:

-----------------------------------------------------/------------------------------------

     631- Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri                             3.000

     632- Genel Yönetim Giderleri                                    10.000

     660- Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri                         2.000

              761- Pazarlama Satış Dağıtım Gid. Yansıtma Hs                                    3.000

              771-Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hs                                     10.000

              781- Finansman Giderleri Yansıtma Hs                                           2.000

Faaliyet giderlerinin gelir tablosu hesaplarına devri

--------------------------------------------------/---------------------------------------

     771-Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hs                        10.000

     761-Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri Yansıtma Hs     3.000

     781-Finansman Giderleri Yansıtm                              2.000                                   

                                               770-Genel Yönetim Giderleri                                 10.000

                                               760-Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri                3.000

                                               780-Finansman Giderleri  Hs                                 2.000

 

Faaliyet giderleri hesabının kapanış kaydı

----------------------------------------------/-------------------------------------------

Biten dairelerin mamuller hesabına alınış kaydı

-----------------------------------------------/------------------------------------------

152- mamuller                                                          1.190.000

                       151- Yarı Mamuller                                                         750.000

                        151- Yarı Mamuller                                                         440.000

 Biten dairelerin mamuller hesabına devri

-------------------------------------------------------------------------------------------

Arsa sahibine   daire ve işyerlerinin tesliminde yapılacak işlemler:

Örneğimizde müteahhit kat karşılığı aldığı arsa üzerine 10 adet daire 2 işyeri yapmıştı. Bunlardan 5 adet daireyi ve 1 adet işyerini arsa karşılığı olarak arsa sahibine verecekti. Arsa sahibine bu daire ve işyerlerinin teslimi, 30 seri no'lu KDV genel tebliğinde de belirtildiği üzere KDV'ye tabidir. KDV'lerin gösterilmesi bakımından arsa sahibine fatura kesilmesi uygun olacaktır. Arsa sahibine teslim edilecek daire ve arsaların bedeli, KDV kanunun 27. maddesi uyarınca emsal bedeli olacaktır. Emsal bedel V.U.K.'nun 267 maddesinin 2. sırasındaki düzenleme uyarınca  maliyet bedelinin toptan satışlarda  %5, perakende satışlarda %10  fazlası olmaktadır.

Öte yandan 1.1.1998 tarihinden sonraki 150 M2 altındaki konut teslimleri %1 KDV'ye tabidir. İşyerleri teslimlerinin tamamı %18 KDV'ye tabidir.

Bu bilgilere göre müteahhidin arsa sahibine teslim edeceği daireler ve işyerine düzenleyeceği fatura aşağıdaki gibi olacaktır.

 

10 adet daire ve 2 işyerinin maliyeti 

 

1.190.000  YTL  

10 dairenin alanı (120 * 10)

1200 M2  

 

2 işyerinin alanı (150 * 2)

300 M2  

 

Birim M2 nin maliyeti (1.190.000/1500)

 

794 YTL  

Teslim edilecek 5 adet dairenin bedeli (120 * 794) *5

 

476.400 YTL  

Dairenin emsal bedeli ( maliyet bedeli+ % 5 fazlası; 476.400 * 1,05)

 

500.200 YTL  

Teslim edilen 1 işyerinin maliyet bedeli (794* 150) * 1 )

 

119.100 YTL  

İşyerlerinin emsal bedeli (maliyet bedeli + %5 fazlası; 119.100 * 1,05)

 

125.055 YTL  

Arsa sahibine düzenlenecek faturada;

Bedeli

Tutarı

KDV oranı

KDV.si

 5 Adet Daire (emsal)

500.200  

% 1

5002  

 1 Adet İşyeri (emsal

125.055  

% 18

22.509  

 

 

Toplam KDV

27.511  

 

Arsa sahibine düzenlenen yukarıdaki faturada sadece KDV tahsil edilecektir. Faturanın üzerine, faturanın  arsa bedeli karşılığında düzenlenmiş olduğu belirtilebilir. Yasal defterlere kayıt yapılırken bu faturadaki  sadece KDV gösterilmesi yeterli olacaktır. Ayrıca daire ve işyerleri için herhangi bir tahsilat yapılmayacağından 600 'lü hesaplara gelir yazılması söz konusu olmayacaktır.

Buna göre aşağıdaki muhasebe kaydı yapılması yeterli olacaktır.

------------------------------------------------/------------------------------------------

120- Alıcılar                                                                        27.511

                               391- Hesaplanan KDV                                                    27.511

Arsa sahibine teslim edilen daire ve işyerlerine ait faturanın kaydı

-------------------------------------------------------------------------------------------

Müteahhide Kalan Dairelerin Maliyet bedellerinin Tespiti:

Örnek olayımızda müteahhit 10 daire 2 işyeri yapmıştı. Bunlardan  5 daire ve 1 işyerini arsa sahibine, 5 daire 1 işyeri de kendisine kalmıştı. 10 daire ve  2 işyerinin müteahhide maliyeti 152- mamuller hesabında gözüken 1.190.000 YTL dir. Bu maliyet içinde  arsa sahibine devretmiş olduğu daire ve işyerlerine isabet eden maliyet bedeli de mevcuttur. Arsa sahibine devredilen daire ve işyerlerinin isabet eden maliyet, arsa bedeli olarak kabul edilmelidir.

Bu durumda müteahhide 5 daire ve 1 işyerinin maliyeti  152- mamuller hesabındaki 1.190.000 YTL dir.

Maliyet hesaplarının sonuç hesaplarına devri kaydı:

-------------------------------------------------------/-----------------------------------

620- Satılan Mamuller Maliyeti                            1.190.000

                               152- Mamuller                                                                  1.190.000

 

satılan daire ve işyerlerinin sonuç hesabına devri

-------------------------------------------------------/-----------------------------------

Daire ve işyerlerinin satış kaydı:

Müteahhit kendine kalan 5 daire ve 1 işyerini tamamını satmıştır. Dairelerin her biri 120 M2 olup, 150 M2 den düşük konut teslimleri  %1 KDV'ye tabi olduğundan satış bedelleri üzerinden %1 KDV hesaplanmıştır. İşyeri teslimi için KDV oranı  %18 dir.

Müteahhidin daire ve işyeri satışında düzenleyeceği fatura aşağıdaki gibi olacaktır.

 

Daire

Tutarı

KDV oranı

KDV.si

 5 Adet Daire (120'şer m2)

1.250.000  

% 1

12.500  

 1 Adet İşyeri

300.000  

% 18

54.000  

Toplam

  1.550.000  

 

66.500  

 

Daire ve işyerinin satış kaydı:

-------------------------------------------------- /-----------------------------------------

120-Alıcılar                                                                 1.616.500

                                       600- Yurt içi Teslimler                     1.550.000

                                       391- Hesaplanan KDV                 66.500

 

Daire ve işyerinin satışına ait faturanın  kaydı

-------------------------------------------------/-------------------------------------------

KDV Hesaplarının Kapanış Kaydı:

Bundan önceki bölümlerde de belirtildiği üzere 1.1.1998 'tarihinden önce, 150 M2 den düşük konutlar, KDV'den istisna edildiğinden ve  bu istisna kısmi istisna olduğundan dolayı, bu teslimlere  isabet eden KDV'ler indirimlerden çıkartılıp, maliyete ya da giderlere kaydediliyordu. 1.1.1998 yılından sonra 150 M2 ye kadar konu teslimleri %1 KDV 'ye tabi olduğundan eskiden olduğu gibi bunlara isabet eden KDV'lerin indirimlerden çıkarılması mümkün olmamaktadır. Yanlışlıkla veya eski alışkanlıkla bu KDV'lerin  maliyete atılması halinde dönem karının eksik hesaplanmasına neden olup, ileride yapılacak incelemede ilave tarhiyata neden olacaktır. Bu nedenle 1.1.1998 den sonraki konut teslimlere isabet eden KDV'ler,  KDV beyannamelerinde devreden KDV olarak bekletilecek, daha sonra bu teslimlere isabet eden KDV, iade olarak  talep edilebilecektir.

Örnek olayımızdaki  kayıtlarda toplam;

 

Daire

Tutarı

190 Devreden KDV (2005'den)

118.900  

191 İndirilecek KDV (2006 Yılına Ait)

45.540  

391 Hesaplanan KDV

  94.011  

   (Arsa sahibine yapılan teslimlere ait    : 27.511)

 

   (Daire + İşyeri satışlarına ait           : 66.500)

 

 

Hesaplardaki toplamların aylık olma durumları ihmal edilmiş, tek dönem olarak kabul edilmiştir.

     Bu verilere göre KDV kapanış kaydı aşağıdaki gibi olacaktır.

--------------------------------------------------/-------------------------------------------

391-Hesaplanan KDV                                                        94.511

190- Devreden KDV                                        69.929

                       190-Devreden KDV                                              118.900

                       191-İndirilecek KDV                                               45.540

       

KDV hesaplarının kapanış kaydı

-----------------------------------------------------/---------------------------------------

KDV beyannamesinde Devreden KDV olarak 69.929 YTL bulunacaktır.

Dönem Karının tespiti:

Örnek olayımızdaki kayıtlara göre K/Zarar hesabına devri  gereken hesaplar aşağıdaki gibidir.

-----------------------------------------------------/--------------------------------------

     690- Dönem Kar/Zarar Hesabı                                      15.000

                               631- Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri               3.000

                               632- Genel Yönetim Giderleri                               10.000

                               660- Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri                    2.000

 

Faaliyet giderlerinin Kar Zarara devri kaydı

---------------------------------------------------/----------------------------------------

     600- Yurt içi Satışlar                                             1.550.000                                           

                               690- Dönem Kar/Zarar Hesabı                                1.550.000

Satışların K/zarara devri kaydı

------------------------------------------------/------------------------------------------

     690- Dönem Kar/Zarar Hesabı                                             1.190.000

                               620-Satılan mamuller Maliyeti                                     1.190.000

Satılan mamullerin K/z hesabına devri

--------------------------------------------------/----------------------------------------

Müteahhidin Gelir vergisi Hesabı:

Yukarıdaki kayıtlara göre müteahhidin dönem karı aşağıdaki gibidir.

 

Tutarı

Daire ve işyeri satış Hasılatı

1.550.000  

Satılan daire ve işyerlerinin maliyeti

1.190.000  

Faaliyet Giderleri

15.000  

Dönem Karı (1.550.000 - (1.190.000 +15.000 )

345.000  

2005 yılında beyan edilen Zarar (faaliyet giderlerinden kaynaklanan)

35.000  

Gelir Vergisi Matrahı        (345.000 - 35.000)

310.000  

Hesaplanan  Gelir Vergisi

102.020  

Net Kar (345.000 - 102.020)

242.980  

 

Net karın tespitine ilişkin Muhasebe  Kaydı:

-----------------------------------------------/--------------------------------------------                       

    691-Dönem Karı Vergi ve diğer Yasal Yük. Karş.(-)       102.020

                               370- Dönem Karı Vergi ve diğer Yasal Yük. Karş.            102.020

---------------------------------------------/----------------------------------------------

    690- Dönem Kar/Zarar Hesabı                                              345.000

                691-Dönem Karı Vergi ve diğer Yasal Yük. Karş.(-)          102.020

                692- Dönem Net Karı veya Zararı                                                          242.980

--------------------------------------------/-----------------------------------------------

    692- Dönem Net Karı veya Zararı                     242.980

                               590-Dönem Net Karı                                                       242.980

--------------------------------------------------------------------------------------------

Gelir Vergisi Beyanı:

Yukarıdaki kayıtlara göre müteahhit 2006 yılına ilişkin  gelir vergisi beyannamesinde dönem karı olarak 345.000 YTL  beyan edecektir. Bu beyanname üzerinden 2005 yılındaki faaliyet giderlerinden kaynaklanan ve 2005 yılı beyannamesinde zararı olarak  beyan edilen 35.000 YTL, 2006 yılı kazancından indirim konusu edilerek, kalan 310.000 YTL üzerinden vergi hesaplanacaktır.

KDV İade Tutarının Hesaplaması:

Katma değer Vergisinin 29. maddesine göre, bakanlar kurulunca vergi nispeti indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olup, yıl içerisinde indirilemeyen ve tutarı bakanlar kurulunca tespit edilecek sınırı aşan vergi iade olunmaktadır.

İade usulü 74 - 76 - 82 ve 85 sıra no'lu KDV Genel tebliğlerinde açıklanmıştır.

Örnek olayımızda müteahhidin 120 M2 inşaat teslimleri %1 KDV'ye tabi olup, bu teslimlere isabet eden KDV'ler iade konusu edilebilecektir. İade teslimi takip eden yılın Ocak-Kasım dönemleri arasında yapılması gerekmektedir. Örnek olayımızda müteahhit daireleri 2006 yılında teslim ettiğinden, iadeyi de 2007/1- 11. dönemlerden herhangi birinde talep etmesi gerekir. Yine KDV kanunun 29. maddesi uyarınca, iade bakanlar kurulunun her yıl belirleyeceği tutarın üstündeki vergi, iade edilebilmektedir. 2005 yılı için bu tutar 10.000 YTL olarak belirlenmiştir.

Bu bilgilere göre Örnek olayımızdaki müteahhidin KDV iadesi aşağıdaki gibi hesaplanabilir.

 

 

Tutarı

- İnşaat harcamalarında indirim  Konusu edilen KDV

 

164.440  

   (191- Devreden KDV (2005'den devreden)  : 118.900)

 

 

   (191-İndirilecek KDV(2006 yılına ait)        :  45,540)

 

 

- Toplam İnşaat alanı

1500 M2

 

- Teslimleri %1'e tabi konut alanlarının oranı (1200/1500)

% 80

 

   (10 adet daire, 120 M2 toplam alan, 10*120=1200)

 

 

-Konutlara isabet eden yüklenilen KDV (164.440 * % 80)

 

131.552  

-Konut teslimlerinden tahsil Edilen KDV

 

17.502  

   (Arsa sahibine teslim edilen daireler için hesaplanan : 5.002)

 

 

   (2006 yılında satılan dairelerden tahsil edilen     :12.500)

 

 

-Konutlara isabet edip, indirilemeyen KDV (131.552 - 17.5020)

 

114.050  

-Devreden KDV

 

69.929  

   adenin istendiği dönemde  KDV beyanında gözüken Devreden KDV tutarı)

 

 

- İadeye Konu edilecek KDV

 

69.929  

   (Not:Devreden KDV ile konutlara isabet edip, indirilemeyen KDV mukayese edilir.  Küçük olan iadeye konu edilir.)

 

 

- İade Edilmesi Gereken KDV (Beyannamede iade olarak istenecek)

 

59.929  

  (2006 yılı için iade edilmeyecek sınırın 10.000 YTLolarak belirlendiği varsayılmıştır. )

 

 

 

Yukarıdaki hesaplamalara göre müteahhit, 2007/ Ocak- kasım aylarından herhangi  birisinde 59.929 YTL KDV'yi iade olarak isteyebilecektir. alomaliye.com