Torba Kanun olarak adlandırılan 6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 25.02.2011 tarih ve 27857 (mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış ve 25.02.2011tarihinde yürürlüğe girmiştir.

I-GİRİŞ

Kanunda yer alan düzenlemelerden birisi de sigortalıların borçlanabileceği sürelere ilişkindir.

Bu makalede 6111 sayılı Kanunla yapılan düzenleme sonrasında 5510 sayılı Kanun’un 41. maddesine göre sigortalıların borçlanabileceği sürelerden bahsedilecektir.

II- SİGORTALILARIN BORÇLANABİLECEĞİ SÜRELER

A- BORÇLANILABİLECEK SÜRELER

Sigortalıların borçlanabileceği sürelere ilişkin düzenlemeler 5510 sayılı Kanun’un 41. maddesinde düzenlenmiştir.

5510 sayılı Kanun’a göre sigortalı sayılanların borçlanabileceği süreler 41. maddenin birinci fıkrasında yer alan bent sırasına göre aşağıda yer almaktadır;

a) Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalı kadının, iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan süreleri[1],

b) Er veya erbaş olarak silâh altında veya yedek subay okulunda geçen süreleri,

c) 4. maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olanların, personel mevzuatına göre aylıksız izin süreleri,

d) Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri,

e) Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri,

af) Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri,

g) Grev ve lokavtta geçen süreleri,

h) Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri,

ı) Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açıkta geçirdikleri süreleri

6111 sayılı Kanun’un 30. maddesi ile 5510 sayılı Kanun’un 41. maddesinin birinci fıkrasına (i) bendi eklenmiştir. Buna göre bu bendin yürürlüğe girdiği 25.02.2011 tarihinden sonraki sürelere ilişkin olmak üzere, 4857 sayılı Kanun’a göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreleri de borçlanılabilmektedir.

B- BORÇLANMAYA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR

Borçlandırılan sürelerin sigortalılığa sayılabilmesi için sigortalıların kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları ve talep tarihinde 82. maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın % 32'si üzerinden hesaplanacak primlerini borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri gerekmektedir.

6111 sayılı Kanun’un 30. maddesi ile 5510 sayılı Kanun’un 41. maddesinin birinci fıkrasına (i) bendi eklenen fıkrayla (i) bendi kapsamında borçlanılacak sürelere ilişkin genel sağlık sigortası primlerinin ödenmiş olması halinde, genel sağlık sigortası primi ödenmiş bu sürelere ilişkin borçlanma tutarı % 20 oranı üzerinden hesaplanır.

Bir ay içinde ödenmeyen borçlanmalar için ise yeni başvuru şartı aranır. Primi ödenmeyen borçlanma süreleri hizmetten sayılmaz.

5510 sayılı Kanun’a göre tespit edilen sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlandırılma halinde, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülür. Sigortalılık borçlanması ile aylık bağlanmasına hak kazanılması durumunda, ilgililere borcun ödendiği tarihi takip eden ay başından itibaren aylık bağlanır.

C- BORÇLANILACAK SÜRELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Borçlanılan süreler, uzun vadeli sigorta ve genel sağlık sigortası bakımından Kanunun 41. maddesinin;

a) Birinci fıkranın (a), (b), (d), (e), (f), (g) ve (h) bentleri gereği borçlananlar, borçlandığı tarihteki 5510 sayılı Kanun’un 4. maddenin birinci fıkrasının ilgili bendine göre,

b) 6111 sayılı Kanun’un 30. maddesi ile yapılan değişiklik sonrasında birinci fıkranın (c) ve (ı) bentleri gereği borçlananlar, 4. maddenin birinci fıkrasının (c) bendine, (i) bendine göre borçlananlar ise 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendine göre sigortalılık süresi olarak değerlendirilir.www.ozdogrular.com

5510 sayılı Kanun’un yürürlük tarihinden sonraki sürelere ait borçlanmalarda; borçlanılan prime esas gün sayısı borçlanılan ilgili aylara mal edilir. Seçilen prime esas kazanç, borcun ödendiği tarihteki prime esas asgarî kazanca oranlanarak, söz konusu oran ilgili ayın prime esas asgarî kazancı ile çarpılır. Bulunan tutar, ilgili ayın prime esas kazancı kabul edilir. Ancak hesaplanan prime esas kazanç hiçbir suretle o ayın prime esas azamî kazancını geçemez.

III- SONUÇ

6111 sayılı Kanun’un 30. maddesi ile 5510 sayılı Kanun’un 41. maddesinin birinci fıkrasına (i) bendi eklenmiştir. Buna göre bu bendin yürürlüğe girdiği 25.02.2011 tarihinden sonraki sürelere ilişkin olmak üzere, 4857 sayılı Kanun’a göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreleri de borçlanılabilmektedir.

6111 sayılı Kanun’un 30. maddesi ile 5510 sayılı Kanun’un 41. maddesinin birinci fıkrasına (i) bendi eklenen fıkrayla (i) bendi kapsamında borçlanılacak sürelere ilişkin genel sağlık sigortası primlerinin ödenmiş olması halinde, genel sağlık sigortası primi ödenmiş bu sürelere ilişkin borçlanma tutarı % 20 oranı üzerinden hesaplanır.

6111 sayılı Kanun’un 30. maddesi ile yapılan değişiklik sonrasında uzun vadeli sigorta ve genel sağlık sigortası bakımından 5510 sayılı Kanun’un 41. maddesinin birinci fıkranın (c) ve (ı) bentleri gereği borçlananlar, 4. maddenin birinci fıkrasının (c) bendine, (i) bendine göre borçlananlar ise 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendine göre sigortalılık süresi olarak değerlendirilir.

Ekrem TAŞBAŞI */ **

E-Yaklaşım

(*) Sosyal Güvenlik Kurumu Müfettişi, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Uzmanı

(**) Bu makalede yer alan görüşler yazarın kişisel görüşleridir. Bu nedenle çalıştığı Kurumu bağlamaz.

[1] Sosyal Güvenlik Kurumunun yayınladığı 16/09/2010 tarih ve 2010/106 sayılı Genelgeye göre sigortalının doğumdan önce 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında(SSK) tescil edilmiş olması ve adına kısa ya da uzun vadeli sigorta kolları yönünden prim ödenmiş olması gerekmektedir. Nitekim Yargıtay 10.Hukuk Dairesi, 05.04.2010 tarih, 2009/17858 E, 2010/4907 K. No’lu kararında bu yönde karar vermiştir.

---------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.