Vergi sistemimizde yer alan vergi güvenlik tedbirlerinden birisi de G.V.K.'nun 73. maddesinde düzenlenen ve statik yapıda bir niteliğe sahip olan emsal kira bedeli uygulamasıdır.

G.V.K.'nun 73. maddesinde, kiraya verilen mal ve hakların kira bedellerinin emsal kira bedelinden düşük olamayacağı, ayrıca, bedelsiz olarak başkalarının intifaına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedelinin bu mal ve hakların kirası sayılacağı hüküm altına alınmıştır.

Bina ve arazide emsal kira bedeli, yetkili ve özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası; bu suretle tespit edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanununa göre belirlenen vergi değerinin % 5'idir. (G.V.K. Md. 73)

Diğer mal ve haklarda emsal kira bedeli bu mal ve hakların maliyet bedelinin, bu bedel bilinmiyorsa, Vergi Usul Kanunu'nun servetlerin değerlenmesi hakkındaki hükümlerine göre belli edilen değerlerinin % 10'udur. (G.V.K. Md. 73.)

Ancak G.V.K.'nun 73. maddesinde emsal kira bedelinin uygulanmayacağı durumlar dört bent halinde düzenlenmiştir. Buna göre "Aşağıda yazılı hallerde emsal kira bedeli esası uygulanmaz.

1- Boş kalan gayrimenkullerin muhafazaları maksadıyla bedelsiz olarak başkalarının ikametine bırakılması;

2- Binaların mal sahiplerinin usul, füru veya kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi (Usul, füru veya kardeşlerden her birinin ikametine birden fazla konut tahsis edilmiş ise bu konutların yalnız birisi hakkında emsal kira bedeli hesaplanmaz. Kardeşler evli ise eşlerden sadece biri için emsal kira bedeli hesaplanmaz.)

3- Mal sahibi ile birlikte akrabaların da aynı evde veya dairede ikamet etmesi.

4- Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan kiralamalarda. www.ozdogrular.com

Emsal kira bedelinin uygulanmayacağı durumlara ilişkin özellik arz eden hususları aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz.

a - Boş kalan gayrimenkullerin muhafazaları maksadıyla bedelsiz olarak başkalarının ikametine bırakılması; Boş kalan gayrimenkullerin muhafazaları maksadıyla bedelsiz olarak başkalarının ikametine bırakılması durumunda emsal kira bedeli esası uygulanmayacağı G.V.K.'nun 73. maddesinde belirtilmiştir.Bu hüküm uygulamada genellikle yazlık evlerin, korunması amacıyla bekçilere bırakılması durumunda işlerlik kazanmaktadır.

b - Binaların mal sahiplerinin usul füru veya kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi durumunda emsal kira bedeli uygulanmamasına ilişkin esaslar; Söz konusu durumda emsal kira bedelinin uygulanmaması için binaların anılan kişilerin ikametine tahsis edilmiş olması gerekmektedir. Bu nedenle işyeri olarak tahsis edilen veya bu amaçla kullanılan binalar için emsal kira bedeli esası uygulanacaktır.

Usul, füru veya kardeşlerden her birinin ikametine birden fazla konut tahsis edilmesi durumunda, bu konutlardan vergi değeri yüksek olana emsal kira bedeli uygulanmayacak diğerlerine ise emsal kira bedeli uygulanacaktır.(1)

Kardeşler evli ise, eşlerden yalnız birisine tahsis; edilen konut için emsal kira bedeli uygulanmayacak, diğer eşe tahsis edilen konut için emsal kira bedeli uygulanacaktır.

c- Mal sahibi ile birlikte akrabaların da aynı evde veya dairede ikamet etmesi;
Bu durumda da emsal kira bedeli esasının uygulanmayacağı ilgili kanun maddesinde belirtilmiştir. Bura göre gayrimenkul sahibi aynı apartman dairesinde akrabaları ile birlikte oturmakta ise dairenin bir kısmının bedelsiz olarak akrabalara tahsis edildiği varsayımından hareketle emsal kira bedeli esasının uygulanması söz konusu olmayacaktır.

d - Kamu kuruluşlarınca yapılan kiralamalarda:
G.V.K.'nun 73. maddesinin 2. fıkrasının 4 numaralı bendinde yer alan hüküm uyarınca, genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan kira ödemeleri ve bunlar tarafından (mal sahibi olarak) kiraya verilen gayrimenkullerle ilgili olarak emsal kira bedeli esası uygulanmayacaktır. (2)

Muhasebe Vergi

(1) 149 seri no.lu G.V.K. Genel Tebliğ 18 Mart 1986 Tarih ve 19051 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

(2)149 Seri No.lu G.V.K. Genel Tebliğ

---------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.