Ticari hayatta, ticareti yapılan mallara olan talebin artırılması, müşteri çekilmesi, firma veya malların reklam ve tanıtımlarının yapılması vb. amaçlarla bir takım pazarlama teknikleri kullanılmaktadır.

I- GİRİŞ

Reklam, tanıtım ve promosyon uygulamaları gerçekleştiren kişiye veya firmaya göre değişebilmektedir.

Son günlerde futbol sezonun açılmasına bağlı olarak maç bileti satın alınarak, mal ve hizmet satışı yapılan firma sahiplerine veya satın alma birimi çalışanları gibi kişilere hediye olarak verilmektedir. Bu uygulama özellikle Anadolu futbol takımlarına hem seyirci hem de gelir yönünden olumlu anlamda katkı sağlamaktadır.

Aşağıda, şirketlerin müşterisi konumunda bulunan şirketlerin sahibi ve çalışanlarına hediye ettikleri maç biletlerinin gider olarak kaydedilip kaydedilemeyeceği ve bu biletlere ait KDV’nin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hususu incelenecek, bu konudaki kişisel görüşlerimiz belirtilecektir.

II- HEDİYE OLARAK VERİLEN MAÇ BİLETLERİNİN GİDER KAYDI VE KDV İNDİRİMİ

A- HEDİYE OLARAK VERİLEN MAÇ BİLETLERİNİN GVK VE KVK YÖNÜNDEN GİDER OLARAK KAYDEDİLİP KAYDEDİLEMEYECEĞİ

GVK’nın 40/1. maddesinde, ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin ticari kazancın safi tutarının tespitinde indirilecek gider olarak dikkate alınacağı belirtilmiştir. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 6. maddesinde de, safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır.

Buna göre, GVK’nın 40. maddesinde yer alan ve ticari kazançtan indirilmesi öngörülen giderler, kurumlar vergisine esas safi kazancın tespitinde de indirilecek gider olarak dikkate alınacaktır. Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarında sayılan kanunen kabul edilmeyen giderler dışında kalan ticari organizasyona bağlı olarak yapılan giderlerdir.

Yukarıda da ifade edildiği üzere, şirketler tanıtım ve promosyon uygulamalarına, iktisadi faaliyetlerini genişletme, emsal işletmelerle rekabet edebilme, üretim veya satışını yaptıkları mallara olan talebi koruma veya artırma vb. amaçlarla yapmaktadırlar. Reklam, tanıtım ve promosyon uygulamaları gerçekleştiren kişiye veya firmaya göre değişebilmektedir. Söz konusu uygulamalar, satılan malın yanında başka bir malın bedelsiz verilmesi, çekilişle veya doğrudan müşterilere hediye verilmesi vb. şekillerde gerçekleştirilebilmektedir. Bu tür işlemlerde bedelsiz veya hediye olarak verilen mallar açısından aslında bir bedelsiz teslim söz konusu olmamaktadır. Çünkü, şirketlerin genişleyen faaliyetleriyle bağlantılı olarak işletmede yaratılan katma değer de artmaktadır. Ayrıca, anılan hediyeler, işletme ile ticari ilişkisi bulunan, gelirin elde edilmesi ve devam ettirilmesi ile ilgili bulunan kişilere verilmektedir. Dolayısıyla, bu şekilde verilen hediyeler, reklam ve tanıtma gideri niteliğindedir.

Bu açıklamalara göre,  şirketlerin müşterisi olan şirketlerin sahibi ve çalışanlarına hediye maç biletleri vermesi işlemi reklam ve tanıtım faaliyeti niteliğinde olup, bu biletlerin bedellerinin reklam gideri olarak değerlendirilmesi ve kazancı tespitinde doğrudan indirilecek gider olarak dikkate alınması gerekir.

Ancak, Maliye Bakanlığı verdiği bir Özelge’de,

“Mal ve hizmet satışı yapılan firmanın sahibi, satın alma birimi çalışanları gibi kişilere hediye olarak verilen maç biletlerine ilişkin bedellerin, mal satışı yapan şirketlere verilen ciro primi niteliğinde olduğu ve ilgili şirketlerin düzenleyeceği faturalara istinaden pazarlama ve satış gideri olarak dikkate alınmasının mümkün olabileceğini”

belirtmiştir(1). Diğer bir ifade ile Bakanlık olayı ciro primi ekseninde değerlendirmiştir. Kişisel görüşümüz, Bakanlık Gelir İdaresi’nin aksine, bedelsiz maç bileti verilmesinin ciro primi niteliğinde olmadığı, tamamen reklam ve tanıtıma amaçlı olarak yapıldığı ve doğrudan gider olarak dikkate alınması gerektiği doğrultusundadır. Nitekim, aşağıda da belirtildiği üzere aynı Bakanlık aynı Özelge’de KDV yönünden olayı ciro primi değil promosyon uygulaması kapsamında değerlendirmiştir. Kişisel görüşümüze göre, aynı özelgedeki bu çelişkinin giderilerek, GVK ve KVK yönünden de konunun promosyon, reklam, tanıtım kapsamında değerlendirilmesi uygun olacaktır. Çünkü verilen maç biletinin, her yönüyle ciro primi olarak değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır.

B- HEDİYE OLARAK VERİLEN MAÇ BİLETLERİNİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMU  

Promosyon ürünleri, numune ve eşantiyonların KDV karşısındaki durumu ile ilgili olarak 50 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’nde açıklamalar yapılmıştır. Söz konusu Tebliğ’de;

“firmaların iktisadi faaliyetini genişletme, emsal işletmelerle rekabet edebilme, üretim veya satışını yaptıkları mallara olan talebi koruma veya artırma amacıyla bir malın yanında başka bir mal verilmesi şeklinde gerçekleşen işlemlerde, promosyon ürünü açısından bir bedelsiz teslimin söz konusu olmadığı, firmanın genişleyen faaliyetiyle bağlantılı olarak işletmede yaratılan katma değerin arttığı, bu şekilde firmanın yarattığı katma değer içerisinde vergilenen promosyon mallarının müşterilere verilmesi sırasında KDV hesaplanmasına gerek bulunmadığı ve bu ürünler için yüklenilen KDV’nin ise prensip olarak indirim konusu yapılması gerektiği”

açıklanmıştır. 

Ancak, 50 Seri No.lu Tebliğ’de, promosyon uygulamalarından sadece, bir malın yanında ayrıca bir bedel tahsil edilmeksizin başka bir malın verilmesi şeklinde gerçekleşen teslimlerin KDV karşısındaki durumuna açıklık getirilmiş, diğer promosyon uygulamaları ile ilgili bir açıklamaya yer verilmemiştir. 

Satışların artırılması, reklam ve tanıtma amacıyla işletme ile ticari ilişkisi bulunan, gelirin elde edilmesi ve devam ettirilmesi ile ilgili bulunan kişilere hediyeler verilmesi işleminin bir promosyon uygulaması olduğu açıktır.

Bu çerçevede, reklam ve tanıtma amacıyla;

- İşletme ile ticari ilişkisi bulunan,

- Gelirin elde edilmesi ve devam ettirilmesi ile ilgili bulunan

kişilere hediyeler verilmesi işleminin 50 Seri No.lu KDV Genel Tebliği çerçevesinde değerlendirilmesi gerekir.

Nitekim, Maliye Bakanlığı’nın görüşü de bu doğrultuda olup, verdiği bir Özelge’de,

“Firmanız tarafından mal ve hizmet satışı yaptığınız firma sahipleri veya bu firmaların satın alma birimi çalışanlarına bazı zamanlarda hediye olarak maç bileti verilmesi işleminiz ticaretini yaptığınız mallara olan talebi artırmaya yönelik promosyon ürünü verilmesi şeklinde değerlendirileceğinden, maç biletlerinin müşterilere verilmesi sırasında KDV hesaplanmayacak ve  söz konusu maç biletlerinin alımında yüklenilen KDV, 50 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’nin A/1 bölümünde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde indirim konusu yapılabilecektir.”

şeklinde idari görüş bildirilmiştir(2).

III- SONUÇ

Yukarıda yapılan açıklamalardan da fark edileceği üzere, satışların artırılması, reklam ve tanıtım amacıyla işletme ile ticari ilişkisi bulunan, gelirin elde edilmesi ve devam ettirilmesi ile ilgili bulunan kişilere hediye olarak maç bileti verilmesi işlemi bir promosyon uygulaması olup, bu işlemin 50 Seri No.lu KDV Genel Tebliği çerçevesinde değerlendirilmesi ve verilen maç bileti bedelleri üzerinden KDV hesaplanmaması, maç biletlerinin alımında ödenen KDV’nin ise anılan Tebliğ’deki usul ve esaslar çerçevesinde indirim konusu yapılması gerekir.

Öte yandan, kişisel görüşümüze göre, bu şekilde hediye olarak verilen maç biletlerinin bedellerinin GVK ve KVK yönünden doğrudan reklam ve tanıtım gideri olarak değerlendirilmesi ve kazancın tespitinde dikkate alınması gerekir. Maliye Bakanlığı’nın aksi yöndeki görüşünü KDV’ye ilişkin görüşüne paralel olarak yeniden değerlendirmesinde fayda olduğunu düşünüyoruz. Bu şekilde vergi uygulamaları arasındaki görüş farlılıkları da giderilecek, yeknesaklık sağlanacaktır.www.ozdogrular.com

Durmuş Yener ÖZEL*

Yaklaşım

(*)        YMM

(1)        GİB.’in, Sakarya Vergi Dairesi Başkanlığı’nın, 14.07.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.54.15.01-110-2009-12-20 sayılı Özelgesi.

(2)        GİB.’in Sakarya Vergi Dairesi Başkanlığı’nın, 14.07.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.54.15.01-110-2009-12-20 sayılı Özelgesi.

------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.