Kira gelirlerinin beyanında vergilendirilecek safi irada ulaşmak için Gelir Vergisi Kanunu’nda (GVK) mükelleflere “gerçek gider” ve “götürü gider” yöntemi olmak üzere iki seçimlik hak verilmiştir.

I- GİRİŞ

Kira geliri elde edenlerden dileyenler hasılatlarından %25’ini götürü olarak, dileyenler ise götürü gider yöntemi yerine gerçek gider yöntemini seçerek GVK’nın 74. maddesinde sayılan giderleri kira gelirlerinden indirebiliyorlar.

Gerçek gider yöntemine göre kira gelirinden indirilebilecek olan giderlerden biri de kira ile oturulan konut için ödenen kira bedeli. GVK’nın 74. maddesinin 1/10. maddesine göre, sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları konutun kira bedeli, konut kira geliri istisna tutarına isabet eden kısmı hariç olmak üzere, kira gelirinden indirilebilmektedir.

Özellikli bazı kira ödemelerinin, kira gelirlerinden indirilip indirilemeyeceğine ilişkin olarak ortaya çıkan duraksamalar yazımızın konusunu oluşturmaktadır.

II- EŞE AİT KİRA ÖDEMELERİ

Uygulamada duraksamaya neden olan birinci konu, sahibi olduğu konutları kiraya verip, eşi ile birlikte kirada oturan mükellefin, oturdukları evin kira kontratının eşinin üzerine olması halinde, ödemiş oldukları kira bedelini kira gelirinden indirip indiremeyeceğine ilişkin.

Gelir İdaresi’nin görüşüne göre; “Eşle birlikte oturulan konut için ödenen kira bedelinin evlilik birliğinde müşterek bir gider olması nedeniyle, eşlerden birinin konut kira geliri dolayısıyla gerçek gider usulünde vereceği beyannamede, söz konusu giderlerin istisnaya isabet eden kısmı hariç olmak üzere gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.”(1)  

III- ÇOCUĞUN İKAMET ETTİĞİ KONUT İÇİN ÖDENEN KİRA

Uygulamada duraksamaya neden olan ikinci konu ise, kira geliri elde eden mükellefin, çocuğunun oturduğu konutun kira sözleşmesinin mükellef adına olması ve kira ödemelerinin de mükellef tarafından yapılması halinde, ödemiş olduğu kira bedelini kira gelirinden indirip indiremeyeceğine ilişkin.Gelir İdaresi’nin görüşüne göre; “Çocuğun kiracı olarak oturduğu konutun kira sözleşmesi kira geliri elde eden mükellef (ana veya baba) tarafından yapılmış ve/veya kirası mükellef tarafından ödeniyor olsa bile, söz konusu kira ödemelerinin kira gelirinin beyanında indirim konusu yapılması mümkün değil.”(2)

IV- BAKIMEVİNE ÖDENEN KONAKLAMA BEDELLERİ

Uygulamada duraksamaya neden olan bir diğer konu, sahip olduğu konut veya konutları kiraya verip, kendisi bakımevinde kalan mükellefin, bakımevine yaptığı ödemelerin kira gelirinden indirilip indirilemeyeceğine ilişkin.

Yine Gelir İdaresi’nin görüşüne göre; “Otel, huzurevi ve yaşlılar bakımevi vb. yerlerin kira ile oturulan konut olarak değerlendirilmesi ve buralara ödenen bedellerin de gayrimenkul sermaye iradından gider olarak indirim konusu yapılması mümkün değil.”(3)    

V- YURT DIŞINDA ÖDENEN KİRA BEDELİ

Kendileri yurt dışında oturup, Türkiye’de sahip oldukları konutları kiraya verenlerin, yurt dışında ödedikleri konut kirasını, Türkiye’deki konut kira gelirlerinden indirip indiremeyecekleri ise bir başka duraksama konusu. Ayrıca bu konuda Gelir İdaresi ile Yargı arasında da görüş farklılığı bulunuyor.

Gelir İdaresi’nin görüşüne göre; “Çalışma veya oturma izni alarak altı aydan fazla bir süredir yurt dışında yaşayanların yurt dışında ödemiş oldukları kira bedelini, Türkiye’de elde etmiş oldukları kira gelirlerinden gider olarak indirmeleri mümkün değil.”(4)

Ancak Danıştay’ın görüşü ise “Konut olarak kiralanan gayrimenkulün mahallinin yurt içinde veya dışında bulunmasının sonucu etkileyeceğine dair Kanun’da açıklık bulunmadığı gerekçesi ile yurt dışında işçi olarak çalışanların da bulundukları ülkelerdeki konutları için ödedikleri kira giderlerini, Türkiye’de elde ettikleri kira gelirlerinden gider olarak indirebilecekleri” şeklindedir(5). www.ozdogrular.com

VI- SONUÇ

Yukarıda özetlerine yer verilen Gelir İdaresi görüşlerine göre; eşle birlikte oturulan konut için ödenen kira bedelinin eşlerden birinin konut kira geliri dolayısıyla gerçek gider usulünde vereceği beyannamede, gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılması mümkün iken; çocuğun kiracı olarak oturduğu konutun kira ödemeleri ile otel, huzurevi ve yaşlılar bakımevi vb. yerlere ödenen bedellerin ve yurt dışında ödenen kira bedellerinin, kira gelirinin beyanında indirim konusu yapılması mümkün değil. Ancak yurt dışında ödenen kira bedellerinin indirimi konusunda Yargı’nın görüşü, Türkiye’de elde edilen kira gelirlerinden indirilebileceği yönünde. http://www.ozdogrular.com/content/view/17390/

Sezgin ÖZCAN*

Yaklaşım

(*)          Yaklaşım Yayıncılık Yönetim Kurulu Üyesi

(1)         GİB.’nin, 13.07.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 74-962 sayılı Özelgesi (Özelge’nin tam metnine Yaklaşım’ın elinizde bulunan sayısının “Özelgeler ve İç Genelgeler” bölümünden ulaşabilirsiniz.).

(2)         GİB.’nin, 15.07.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 74-984 sayılı Özelgesi (Özelge’nin tam metnine Yaklaşım’ın elinizde bulunan sayısının “Özelgeler ve İç Genelgeler” bölümünden ulaşabilirsiniz.).

(3)         GİB, 18.10.2010 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 74-435 sayılı Özelgesi.

(4)         GİB, 24.05.2010 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 74-128 sayılı Özelgesi.

(5)         Şükrü KIZILOT - Ekrem SARISU - Sezgin ÖZCAN - Zuhal KIZILOT, Gayrimenkul Rehberi, 9. Baskı, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara 2011, s. 225

------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.