Kayıtdışı ekonomi, ortaya çıkardığı vergi ve sigorta primi kaybı nedeniyle her dönem hükümetlerin öncelikli maddeleri arasında yer alıyor. Ne var ki, her seferinde konu temenninin ötesine geçemiyor.

Üzerinde bu kadar önemle durulmasına rağmen sorunun çözümü bağlamında ilerleme kaydedilememesi düşündürücü. Bunun nedenlerine değinmeden önce, konuya 2012 programında nasıl yaklaşıldığında bakalım.

2012 HEDEFLERİ
2012 programında ortaya konulan yol haritasına göre, kayıtdışıyla mücadele amacıyla şunlar yapılacak:

- Mükelleflerin vergisel işlemlerde kullandığı beyanname, bildirim ve formlar gözden geçirilecek. 
- Yürürlüğe giren elektronik fatura uygulamasının kullanımı genişletilecek ve bankacılık ödeme sistemleri ile entegrasyonu sağlanacak. 

- Fatura ve diğer belgelerin elektronik ortamda arşivlenmesine imkan tanıyacak teknik ve hukuki altyapı oluşturulacak.

- Mükelleflerin tutmak zorunda oldukları yevmiye defteri ve defteri kebirin muhasebe kayıtlarının elektronik ortamda oluşturulması, muhafazası ve iletilmesiyle ilgili standartlar belirlenecek, gerekli hukuki ve teknik altyapı oluşturulacak.

- Kamu İhale Kanunu'nda kayıtdışı istihdamla mücadele amacıyla; kayıtdışı işçi çalıştırdığı saptanan işverenin, tüzel kişi olması halinde tüzel kişiliğin yanı sıra ortakları ve onların ortak olduğu diğer şirketler de kamu ihalelerine 5 yıl süreyle giremeyeceklerine dair değişiklik yapılacak.

- Akaryakıt başta olmak üzere, canlı hayvan, et, çay, şeker ve şeker mamulleri ve e-ticaret yoluyla yapılan kaçakçılık mücadelenin ilk hedefi olacak.

KAYITLI KAYITDIŞILIK
Kayıtdışıyla mücadele amacıyla 2012 programında yer verilen adımlara değinmeden önce iki tür kayıtdışılık olduğunu belirtelim. İlk kayıtdışılık türü, hiçbir şekilde kayıtlara girmeyen vergi ve sigorta primi yönünden tamamen kamunun bilgisi dışında yer alan kayıtdışılık.

İkincisi ise kamunun bilgisi dahilinde olmasına karşın vergi ve prim matrahının gerçekte olduğundan daha az gösterilmesi şeklinde karşımıza çıkan 'kayıtlı kayıtdışılık'. Bu tür kayıtdışılık, kayba neden olmasına rağmen kamuya az da olsa kaynak sağlıyor.

NEYLE MÜCADELE EDİLECEK?
Kayıtdışılıkla mücadele için 2012 programında yer verilen 'yapılacak işler listesine' baktığımızda, kayıtlı kayıtdışılığın hedef olarak alındığı anlaşılıyor. Asıl mücadele edilmesi gereken kayıtdışılık konusunda ise bolca 'dilek ve temenniler' dile getiriliyor.

Mevcut şartlar altında, hiçbir şekilde kayıtlara girmeyen ekonomik hareketler konusunda 'cek, cak' şeklinde ifadesini bulan gelecek zaman kipi ile ortaya konulan soyut sözlerin inandırıcılığı yok. Bunun nedeni, denetim açısından kayıtdışı ile mücadelede en fazla gereksinme duyulan araçların olmaması.

Bir zamanlar, kişilerin yaşam düzeyi ile vergi mükellefiyet kayıtlarını karşılaştırma olanağı vardı.

Göze batacak şekilde harcama yapanlara bunun kaynağı sorulabiliyordu. Kamuoyunda, 'nerden buldun' olarak bilinen bu en temel araç kaldırılınca denetimin en önemli silahı kaybedilmiş oldu.

Böyle bir araç olmadan kayıtdışılıkla etkin şekilde mücadele edilmesi mümkün değil. Dolayısıyla, kayıtlı kayıtdışılığın hedef olarak alınması bu açıdan daha inandırıcı. Bu durum, kayıtdışılıkla bütüncül ve doğru mücadele için bazı güvenlik önlemlerine ihtiyaç olduğu gerçeğini değiştirmiyor.

Umarız, uzun süredir temcit pilavı gibi ısıtılan bu konu temenni noktasından çıkıp hayata geçer.

http://www.aksam.com.tr/kayitdisiyla-mucadele-4508y.html

------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.