4857 sayılı İş Kanunu’nun 53. maddesi uyarınca işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.

I- GİRİŞ

Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara bu Kanun’un yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri uygulanmaz.

Bu makalede yıllık ücretli izin hakkı ve izin süreleri, iş sözleşmesinin sona ermesinde izin ücreti, faiz uygulanması, zamanaşımı ve yıllık ücretli izin hükmüne aykırılık halinde para cezası uygulanmasından bahsedilecektir.

II- İZİN SÜRELERİ

4857 sayılı İş Kanunu’nun 53. maddesi uyarınca işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;

a- Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 14 günden,

b- Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara 20 günden,

c- Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden

az olamaz. Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz. Yıllık izin süreleri  iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.

4857 sayılı Kanun’un 74. maddesinin beşinci fıkrası uyarınca isteği halinde kadın işçiye, onaltı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde onsekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz.

III- İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİNDE İZİN ÜCRETİ VE ZAMANAŞIMI

4857 sayılı İş Kanunu’nun 32. maddesi uyarınca genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır. Ancak yıllık izin ücreti Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nce geniş anlamda ücret olarak değerlendirilmemektedir. Bu husus ilgili Dairenin Kararı’nda “….Dairemizce, iş sözleşmesinin feshinde ödenmesi gereken izin ücreti, geniş anlamda ücret içinde değerlendirilmemiş ve 4857 sayılı İş Kanunu’nun 34. maddesinde sözü edilen bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faize karar verilemeyeceği kabul edilmiştir (Yrg. 9. HD.’nin, 24.10.2008 tarih ve E. 2007/30158, K. 2008/28418 sayılı Kararı). O halde, izin ücreti için uygulanması gereken faiz, yasal faiz olmalıdır.….”(1) şeklinde açıkça belirtilmiştir.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 59. maddesine göre iş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde  işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti  üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir.

59. madde uyarınca yıllık izin ücretine ilişkin zamanaşımı iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlar. Kanun’un 32. maddesinin son fıkrası uyarınca ücret alacaklarında zamanaşımı süresi beş yıl olduğundan yıllık izin ücretine ilişkin zamanaşımı süresi de beş yıldır.

IV- İZİN ÜCRETİNE FAİZ UYGULANMASI VE YILLIK ÜCRETLİ İZİN HÜKMÜNE AYKIRILIK

4857 sayılı İş Kanunu’nun 32. maddesi uyarınca gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır. Yukarıda yer alan Yargıtay kararında da belirtildiği üzere iş sözleşmesinin feshinde ödenmesi gereken izin ücreti, geniş anlamda ücret içinde değerlendirilmediğinden uygulanması gereken faiz, yasal faiz olmalıdır. Yine söz konusu Karar’da, Kanun’da iş sözleşmesinin feshinde ödenmesi gereken izin ücreti için kesin bir ödeme günü belirlenmediği, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihte izin ücretinin muaccel olacağı, ancak faiz başlangıcı bakımından işverenin ayrıca temerrüde düşürülmesi gerektiği, şayet dava açılmışsa ve dava konusu alacaklar için davalı davadan önce temerrüde düşürülmemişse dava dilekçesi ile istenen miktarlar için dava tarihinden, ıslah dilekçesi ile istenen miktarlar için ıslah tarihinden itibaren faiz işletilmesine karar verilmesi gerektiğinden belirtilmektedir.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 103. maddesi uyarınca 59. maddedeki hak edilmiş izni kullanmadan iş sözleşmesinin sona ermesi halinde bu izne ait ücreti ödemeyen işveren veya işveren vekiline  bu durumda olan her işçi için 219 TL para cezası verilir.

V- SONUÇ

İş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde  işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti  üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir.

Yıllık izin ücretine ilişkin zamanaşımı iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlar. Ücret alacaklarında zamanaşımı süresi beş yıl olduğundan yıllık izin ücretine ilişkin zamanaşımı süresi de beş yıldır.

İş sözleşmesinin feshinde ödenmesi gereken izin ücretine yasal faiz uygulanması gerekmektedir.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 59. maddesindeki hak edilmiş izni kullanmadan iş sözleşmesinin sona ermesi halinde bu izne ait ücreti ödemeyen işveren veya işveren vekiline  bu durumda olan her işçi için 219 TL para cezası verilir.

Ekrem TAŞBAŞI*

Yaklaşım 

(*)         Sosyal Güvenlik Kurumu Müfettişi, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Uzmanı

(^●)         Bu makalede yer alan görüşler yazarın kişisel görüşleridir. Bu nedenle çalıştığı Kurum’u bağlamaz.

(1)         Yrg. 9. HD.’nin, 07.10.2010 tarih ve E. 2008/34982, K. 2010/27914 sayılı Kararı.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.