İdari para cezalarında zamanaşımı süresi; tahakkuk zamanaşımı süresi ve tahsil zamanaşımı süresi olarak ikiye ayrılmaktadır.

I- GİRİŞ

Tahakkuk zamanaşımı süresi, idari para cezasının tebliğ edilmesi gereken süreyi;  tahsil zamanaşımı süresi ise idari para cezasının tebliğ edilmesinin ardından tahsil edilmesi gereken süreyi belirlemektedir.

Dolayısıyla, tahakkuk zamanaşımı süresi içinde tebliğ edilemeyen idari para cezaları zamanaşımına uğradığı gibi, tahakkuk zamanaşımına uğratılmadan tebliğ edilmiş, ancak tahsil zamanaşımı süresi içinde tahsil edilememiş idari para cezaları da yine zamanaşımına uğramaktadır. www.ozdogrular.com

II- İDARİ PARA CEZALARINDA TEBLİĞ (TAHAKKUK) ZAMANAŞIMI SÜRESİ

İdari para cezalarının tahakkuk edebilmesi için, öncelikle ilgili Kanun’da öngörülen süre içinde ilgililere tebliğ edilmiş olması gerekmektedir. Fiilin işlendiği tarihten itibaren ilgili Kanun’da öngörülen süre içinde tebliğ edilememiş idari para cezaları zamanaşımına uğramış olacağından, zamanaşımına uğramış olan bu cezaların tebliği, haliyle tahsili de mümkün olamayacaktır.

İdari para cezalarının uygulanması sırasında;

— İlgili Kanun’da suç sayılan bir eylemin işlenmesi halinde, fiil tarihi olarak eylemin işlendiği tarih,

— İlgili Kanun’da öngörülen süreler içinde yerine getirilmesi gereken bir eylemin yerine getirilmemesi veya süresi geçirildikten sonra yerine getirilmesi halinde, fiil tarihi olarak eylemin yapılması gereken sürenin son günü

esas alınmaktadır.

Örneğin, 2011/Eylül ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin e-Sigorta kanalıyla gönderilmesi gerektiği halde 17.10.2011 tarihinde kağıt ortamında verilmesi halinde, idari para cezasına konu fiil 17.10.2011 tarihinde işlenmiş olacaktır. Buna karşın, 2011/Eylül ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin yasal verilme süresi 23.10.2011 tarihinde sona erdiğinden, söz konusu belgenin 18.12.2011 tarihinde Kurum’a verilmesi halinde, idari para cezasına konu fiil 23.10.2011 tarihinde işlemiş sayılacaktır.

İdari para cezalarının tebliğ zamanaşımına uğramış olup olmadığı, idari para cezasına konu fiilin 01.10.2008 tarihinden önce veya sonra işlendiğine göre farklılık göstermektedir. www.ozdogrular.com

A- 01.10.2008 TARİHİNDEN ÖNCE İŞLENMİŞ FİİLLER YÖNÜNDEN TEBLİĞ (TAHAKKUK) ZAMANAŞIMI SÜRESİ

01.10.2008 tarihinden önceki sürelerde işlenmiş fiiller, 506 sayılı Kanun’da yapılan değişiklikler sonucunda kimi zaman on yıllık, kimi zaman ise beş yıllık zamanaşımı süresine tabi tutulmuştur.

Ancak, Türk Ceza Kanun’da yer alan “Suçun işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonradan yürürlüğe giren kanunların hükümleri farklı ise, failin lehine olan kanun uygulanır ve infaz olunur.” hükmüne istinaden, Sosyal Güvenlik Kurumu’nca, fiilin işlendiği tarihte geçerli olan Kanun’da idari para cezalarının on yıllık zamanaşımı süresine tabi olduğunun öngörülmesine rağmen, sonradan yürürlüğe giren kanunlarda idari para cezalarının beş yıllık zamanaşımı süresine tâbi olduğunun öngörüldüğü durumlarda, beş yıllık zamanaşımı süresi esas alınmıştır.

Bu bağlamda, 01.10.2008 tarihinden önce işlenmiş fiiller dolayısıyla, fiilin işlendiği tarihten itibaren beş yıllık süre içinde tebliğ edilememiş idari para cezaları zamanaşımına uğramış olacaktır.

Örneğin, 2007/Haziran ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin yasal süresi geçirildikten sonra Kurum’a verilmiş olması nedeniyle uygulanacak olan idari para cezası, aylık prim ve hizmet belgesinin yasal verilmesi gereken sürenin son gününün 31.08.2007 tarihine rastlaması nedeniyle,

31.08.2007

+            5

31.08.2012 tarihine kadar tebliğ edilemediği takdirde, tebliğ (tahakkuk) zamanaşımına uğramış sayılacaktır. www.ozdogrular.com

B- 01.10.2008 TARİHİNDEN SONRA İŞLENMİŞ FİİLLER DOLAYISIYLA TEBLİĞ (TAHAKKUK) ZAMANAŞIMI SÜRESİ

5510 sayılı Kanun’un 102. maddesinde idari para cezalarının on yıllık zamanaşımı süresine tabi olduğu öngörüldüğünden, 01.10.2008 tarihinden sonra işlenen fiiller dolayısıyla uygulanacak idari para cezalarının on yıllık süre içinde ilgililere tebliğ edilememesi halinde söz konusu cezalar zamanaşımına uğramış olacaktır.

Örneğin, 17.03.2010 tarihinde sigortalı çalıştırmaya başladığı halde işyeri bildirgesini 25.03.2010 tarihinde Kurum’a veren bir işveren, idari para cezasına konu fiili, belgenin yasal verilmesi gereken sürenin son günü olan 17.03.2010 tarihinde işlemiş sayılacağından, söz konusu fiil dolayısıyla uygulanacak olan idari para cezası,

17.03.2010

+           10

17.03.2020 tarihine kadar tebliğ edilemediği takdirde, tebliğ (tahakkuk) zamanaşımına uğramış sayılacaktır. www.ozdogrular.com

III- İDARİ PARA CEZALARINDA TAHSİL ZAMANAŞIMI SÜRESİ

İdari para cezalarının tahakkuk zamanaşımına uğratılmadan tebliğ edilmiş olması halinde, bu defa tahsil zamanaşımı süresi içinde tahsil edilmesi gerekmektedir.

İdari para cezalarında tahsil zamanaşımı süresi; idari para cezasının ödeme süresinin

sona erdiği tarihin;

— 07.12.1993 veya önceki bir tarihe rastlaması halinde, ödeme süresinin sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren on yıl,

— 08.12.1993 ila 05.07.2004 tarihleri arasına rastlaması halinde, ödeme süresinin sona erdiği tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren beş yıl,

— 06.07.2004 ila 30.09.2008 tarihleri arasına rastlaması halinde, ödeme süresinin sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren on yıl,

— 01.10.2008 ve sonraki bir süreye rastlaması halinde, ödeme süresinin sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren on yıl

olarak (zamanaşımını kesen ve durduran bir halin bulunmaması kaydıyla) dikkate alınmaktadır.

İdari para cezalarının tahsil zamanaşımı süresinin belirlenmesi sırasında tahakkuk zamanaşımından farklı olarak, ödeme vadesinin sona erdiği tarihte geçerli olan Kanun’daki zamanaşımı süresi ile sonradan yürürlüğe giren tarihte geçerli olan Kanun’daki zamanaşımı süresinin kıyaslanarak lehte olan zamanaşımı süresinin esas alınması gibi bir durum söz konusu değildir. Dolayısıyla tahsil zamanaşımı süresinin belirlenmesi sırasında, idari para cezasının ödeme vadesinin sona erdiği tarihte geçerli olan Kanun’da yer alan zamanaşımı süresi esas alınacaktır. www.ozdogrular.com

IV- MAHKEME İLAMINA/DENE-TİM VE KONTROLLE GÖREVLİ MEMURLARCA DÜZENLENEN RAPORLARA/RESMİ KURUM VE KURULUŞLARDAN ALINAN BEL-GELERE İSTİNADEN UYGULANACAK İDARİ PARA CEZALARINDA ZAMANAŞIMI 

5510 sayılı Kanun’un 93. maddesinde, Kurum’un prim ve diğer alacakları,

— Mahkeme kararı sonucunda doğmuş ise, zamanaşımı süresinin mahkeme kararının kesinleşme tarihinden,

— Kurum’un denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerden doğmuş ise zamanaşımı süresinin rapor tarihinden,

— Kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatı gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden doğmuş ise zamanaşımı süresinin bu soruşturma, denetim ve inceleme sonuçlarının Kurum’a intikal ettiği tarihten,

— Bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulmuş kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden doğmuş ise zamanaşımı süresinin bilgi ve belgenin Kurum’a intikal ettiği tarihten

itibaren başlayacağı öngörülmüştür.

Kanun’da yer alan bu düzenlemeler, tahsil zamanaşımı süresi ile ilgili olduğundan,  idari para cezalarının tahakkuk zamanaşımı süresinin belirlenmesi sırasında, idari para cezasına konu belgenin mahkeme kararına veya denetim raporuna ya da resmi yazılara istinaden düzenip düzenlenmediği üzerinde durulmaksızın, fiilin işlendiği tarih esas alınacaktır.

Örneğin, 26.03.2011 tarihinde kesinleşen mahkeme ilamına istinaden (A) sigortalısının 2009/Temmuz ayına ilişkin 1.000,00 TL tutarındaki kazancının Kurum’a bildirilmediğinin tespit edilmiş olması nedeniyle düzenlenen aylık prim ve hizmet belgesinin yasal verilme süresi 23.08.2009 tarihinde sona erdiğinden, söz konusu fiil dolayısıyla uygulanacak olan idari para cezası, mahkemenin karar tarihi üzerinde durulmaksızın,

23.08.2009

+          10

23.08.2019 tarihine kadar tebliğ edilemediği takdirde, tahakkuk zamanaşımına uğramış sayılacaktır. www.ozdogrular.com

V- SOSYAL GÜVENLİK KURUMU’NCA TAHAKKUK VE TAHSİL ZAMANAŞIMININ RE’SEN DİKKATE ALINIP ALINMADIĞI

A- TAHAKKUK ZAMANAŞIMI YÖ-NÜNDEN

İdari para cezalarının, tebliğe çıkartılacağı tarih itibariyle tahakkuk zamanaşımına uğramış olması halinde, Sosyal Güvenlik Kurumu’nca söz konusu cezalar tebliğe çıkartılmayarak iptal edilmektedir. Yine tebliğe çıkartıldığı tarih itibariyle zamanaşımına girmemiş olmakla birlikte, tebliğ edildiği tarih itibariyle zamanaşımına uğramış olan idari para cezaları da, tebligatın alındığı tarihten itibaren 15 günlük süre içinde itiraz edilmesi halinde yine Sosyal Güvenlik Kurumu’nca iptal edilmektedir. www.ozdogrular.com

B- TAHSİLAT ZAMANAŞIMI YÖNÜNDEN

İdari para cezalarının tahsil zamanaşımına uğramış olması halinde, gerek 506, gerekse 5510 sayılı Kanun’da tahsil zamanaşımının Kurum’ca re’sen dikkate alınacağı veya alınmayacağı hususunda herhangi bir düzenlemeye yer verilmediğinden, tahsil zamanaşımına uğramış idari para cezası borçları yönünden işverenlerce zamanaşımı def’inde bulunulabilmesi için, dava açılması ve dava sonucunda borcun tahsil zamanaşımına uğramış olduğu yönünde mahkemeden karar alınması gerekmektedir. www.ozdogrular.com

VI- SONUÇ

İdari para cezasına konu fiilin;

- 01.10.2008 tarihinden önceki sürelerde işlenmiş olması halinde, söz konusu ceza, fiilin işlendiği tarihten itibaren beş yıllık süre içinde tebliğ edilemediği takdirde,

- 01.10.2008 tarihinden sonraki bir sürede işlenmiş olması halinde, söz konusu ceza, fiilin işlendiği tarihten itibaren on yıllık süre içinde tebliğ edilemediği takdirde

zamanaşımına uğramış sayılmakta ve tebliğ zamanaşımı Sosyal Güvenlik Kurumu’nca re’sen dikkate alınmaktadır.

Öte yandan, tahakkuk zamanaşımına girmeden tebliğ edilmiş olmasına rağmen, tahsil zamanaşımı süresi içinde tahsil edilememiş idari para cezası borçları da zamanaşımına girmekte, ancak tahsil zamanaşımı dolayısıyla idari para cezası alacakları için zamanaşımı def’inde bulunulabilmesi için zamanaşımına uğramış olduğu yönünde mahkemeden karar alınması icap etmektedir. www.ozdogrular.com

Eyüp Sabri DEMİRCİ*

Yaklaşım

(*)  Sosyal Güvenlik Kurumu, Prim Tahsilat Daire Başkanlığı, Şube Müdürü

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.