Yapı kooperatiflerinin muafiyetinde özel şartlar
Yapı kooperatiflerinin kurumlar vergisi kanunda yer alan  muafiyetten yararlanabilmeleri için ayrıca aşağıda belirtilen şartlara sahip olmaları gerekmektedir.

1. Kuruluşlarından, yapı inşaatlarının sona erdiği tarihe kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat işini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine ve Kurumlar Vergisi Kanununun 13 üncü maddesine göre bunlarla ilişkili kişilere veya işçi işveren ilişkisi bulunan kişilere yer verilmemesi,

2. Yapı ruhsatı ile arsa tapusunun kooperatif tüzel kişiliği adına olması gerekmektedir.
Buna göre, yapı kooperatiflerinin muafiyetten yararlanabilmeleri için, kuruluşlarından inşaatın sona erdiği tarihe kadar yönetim ve denetim kurullarında, inşaat işini üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya bunlarla ilişkili kişi kabul edilen kişi ve kurumlara veya bunlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermemeleri gerekir.

Burada sözü geçen ilişkili kişi, inşaat işini üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişilerin,

• Ortaklarını,
• Ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek ve tüzel kişileri,
• Ortaklarının idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nüfuzu altında bulundurduğu  gerçek ve tüzel kişileri,
• Ortaklarının eşlerini,
• Ortaklarının veya eşlerinin üst soyları (usul) ve alt soyları (füruu) ile üçüncü derece dahil yansoy hısımları ile kayın hısımlarını

kapsamaktadır.

Yapı kooperatiflerinin yapı ruhsatı veya arsa tapusunun kooperatif tüzel kişiliği adına bulunmadığı durumlarda da muafiyetten yararlanılması mümkün değildir. Örneğin, inşaatı üstlenen müteahhit adına düzenlenecek bir yapı ruhsatı, yapı kooperatifinin muafiyetten yararlanmasını engelleyecektir.

Henüz arsa temini veya inşaat aşamasına gelmemiş bulunan dolayısıyla, işyeri veya konut teminine yönelik faaliyeti bulunmayan kooperatifler için bu şartlar aranmayacaktır. Örneğin, arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliğine ait olmakla birlikte, henüz inşaat aşamasına gelmemiş bulunan konut yapı kooperatifinden inşaat ruhsatına ilişkin şart aranmayacaktır.
 
T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, konut ihtiyacının karşılanması amacıyla konut ve arsa üretimi yapmakta olup yapı kooperatifleri, T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından tahsis edilen arsa ve araziler üzerine konut veya işyeri yapabilmekte, ayrıca 1163 sayılı Kooperatifler Kanununa göre kurulan kooperatif birlikleri veya kooperatifler merkez birlikleri de kooperatiflere arsa temini veya tahsisinde görevli ve/veya yetkili olabilmektedirler.
 
1163 sayılı Kooperatifler Kanununa göre kurulan kooperatif birlikleri veya kooperatifler merkez birlikleri de anılan Kanun uyarınca kooperatif olarak değerlendirildiğinden söz konusu arsa ve arazilerin tapusunun veya yapı ruhsatlarının Toplu Konut İdaresi Başkanlığı veya kooperatif birlikleri ya da kooperatifler merkez birlikleri adına olması halinde de bahse konu yapı kooperatifleri, kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanabilecektir.

Special Conditions in the exemptions granted  to the construction cooperatives
 
The construction cooperatives are also required to fulfill the following conditions in order to become entitled to benefit from the exemptions stated in the corporation tax code.

1.  Starting from the date of their establishment until the date of completion of the buildings,  their board of directors and board of auditors, shall not include , real persons and their judicial entity representatives  who have undertaken the said construction work entirely or  partially and the persons who are in the position of the related parties of such persons, or who have an employer or employee relationship with such persons, as defined in Article 13 of the Corporation Tax Code. 

2. The construction license and the title deed for the lot, should be drawn up to the name of the judicial personality of the cooperative.

Accordingly; in order for the construction cooperatives to benefit from  the exemptions, their board of directors and board of auditors, shall not include , real persons and their judicial entity representatives  who have undertaken the said construction work entirely or  partially and the persons who are in the position of the related parties of such persons, or who have an employer or employee relationship with such persons, from the date of their establishment until the date of completion of the buildings.

The term ‘related parties’ referred to in this section  covers the following persons and entities that have relations with the real persons and entities who have undertaken the construction  work:

• Their partners,
• Real and legal persons to which the partners are related,
• Real and legal persons which are under the control of, or which have the authority to control the  partners, from the standpoint of management, supervision, or capital,
• The spouses of the partners,
• Any of the relatives of the partners and their spouses by ancestry or descent, and up to (and including) any third degree relation by blood or marriage.

In cases when the construction cooperatives do not possess a construction license, or when the title deed of the lot is not registered to the name of the judicial personality of the cooperative,  entitlement to benefit from the exemptions will be out of question.  For example,  a construction license to be drawn up to the name of the contractor who has undertaken the construction work, shall preclude the construction cooperative from benefiting from the exemption. However, these conditions shall not be sought for cooperatives that have not yet reached  the stage of procurement of lots or the construction stage,  and therefore, that have  not yet initiated activities concerning the procurement of residences or places of business.  For example, construction license shall not be sought from the construction cooperatives for housing, for which the title deed for the lot has been registered to their judicial personality, but that have not yet reached the construction stage.
 
The Directorate of the Mass Housing Management of the Prime Ministry, is engaged in the procurement of hosing units and lots for the objective of meeting the housing needs, and the housing cooperatives are allowed to construct residences and places of business on the lands and lots that are allocated to them by  the Mass Housing Administration. Furthermore, the cooperative unions or the central units of cooperatives that are established pursuant to the Cooperatives Law Numbered 1163 can also be authorized and/ or assigned for the procurement or allocation of lands  to the cooperatives.
 
Meanwhile, since the cooperative unions or the central units of cooperatives that are established pursuant to the Cooperatives Law Numbered 1163 are treated as cooperatives pursuant to the same Act, provided that the title deeds or the construction licenses are issued to the name of the Mass Housing Administration, or the cooperative unions, or the central units of cooperatives, the said construction cooperatives shall be entitled to benefit from corporation tax exemption.

http://www.muhasebevergi.com/content.aspx?id=648

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.