1989 yılında çıkarılan 3568 sayılı Kanun(1) ile ülkemizde Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik (SMMM) ve Yeminli Mali Müşavirlik (YMM) mesleklerinin giriş koşulları ve çalışma esasları hüküm altına alınmıştır.

I- GİRİŞ

Bilahare, Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik(2)te meslek mensuplarının mesleki standartları ve çalışma esasları belirlenmiştir. www.ozdogrular.com

II- MESLEK MENSUPLARININ BÜRO EDİNME MECBURİYETİ

Çalışma Usul ve Esasları Hakkındaki Yönetmeliğin “Büro Edinme Zorunluluğu” başlığını taşıyan 14. maddesinde; her meslek mensubunun meslekî faaliyetine başlamadan önce bağlı olduğu oda bilgisinde iş yeri açmak zorunda olduğu belirtilmiştir. Ancak, bir meslek mensubunun birden fazla bürosu olamayacağı gibi, birlikte çalışan meslek mensupları da ayrı büro edinemeyecekler, ortak bir işyerinde çalışacaklardır. Öte yandan, açılan işyerinin bağımsız büro şeklinde olması, başka bir serbest meslek faaliyeti veya ticarethane ile içiçe olmaması gerekmektedir.

Meslek mensuplarının Türk Ticaret Kanunu’na göre bir meslek şirketi kurmaları hâlinde, şirket kayıtlı olduğu odanın bulunduğu ilin sınırları içinde şube ve irtibat bürosu açamaz. Bir şirketin bir başka ilde şube açabilmesi; o ildeki ilgili meslek odasının çalışanlar listesine kayıtlı, şirketi temsil ve ilzama yetkili bir ortak görevlendirmesi hâlinde mümkün olabilmektedir.

Yönetmeliğin bahse konu maddesine göre; meslekî faaliyetler aynı zamanda ev olarak kullanılan ikametgâhlarda yürütülemez. Bu husus ve büronun diğer şartları taşıyıp taşımadığı işyeri açılışında odalar tarafından yapılacak yoklamalarla kontrol edilir. www.ozdogrular.com

III- DEĞERLENDİRME

Meslek mensuplarının büro edinme zorunluluğu ve evde çalışma yasağı özellikle mesleğe yeni başlayan meslek mensupları için zorlayıcı olmaktadır. Çünkü büro edinmek kira, yakıt, elektrik vs. faturalar nedeniyle meslek mensuplarının en önemli maliyet kalemi olmaktadır. SMMM’lerin defter tutmaları nedeniyle büroları olmaksızın evde çalışmaları fiilen de pek mümkün olmamakla birlikte, YMM’ler denetimlerini ilgili şirketlerde gerçekleştirdiklerinden çoğu kez büro olmadan da faaliyetlerini aksatmaksızın yürütebilmektedirler. Nitekim mesleğe yeni başlayan pek çok YMM, yeteri büyüklükte bir müşteri portföyü ve ciro elde edene kadar, büro zorunluluğu nedeniyle çoğu kez arkadaşı olan bir başka YMM’nin bürosunu göstermekte ve pek çok işini gerçekte evinden yürütmektedir.

Bu nedenlerle Çalışma Usul ve Esasları Hakkındaki Yönetmeliğin 14. maddesinde yer alan “Meslekî faaliyetler aynı zamanda ev olarak kullanılan ikametgâhlarda yürütülemez” ifadesinin iptali için Danıştay’da dava açılmıştır. Davada; Maliye Bakanlığı Yönetmelikle mesleğin saygın bir hale getirilmesi, muhasebe ve denetim mesleğine gereken önemin verilmesi, meslekte yüksek kalite ve standardın sağlanmasının amaçlandığı, TÜRMOB ise konut tipi bürolarda “konut dokunulmazlığı” nedeniyle denetimin sağlanamadığı, mesleğin belli standartlara kavuşması için düzenlemelerde bulunulduğu belirtilerek söz konusu hükmün yerindeliği savunulmuştur. Danıştay 8. Dairesi verdiği Karar’da; “muhasebecilik mesleğinin uluslararası standartlarda, belirli kurallar çerçevesinde yapılmasını temin etmek, mesleğe yeni katılanların en iyi şekilde yetiştirilerek mesleğe kazandırılmasını sağlamak, mesleğin gereği gibi yerine getirilmesi hususunda yapılacak olan denetimin en iyi şekilde yerine getirilmesini mümkün kılmak adına söz konusu düzenlemenin getirildiği, aksi halde konut dokunulmazlığı nedeniyle belli denetimleri gerçekleştirmenin mümkün olamayacağı”(3) gerekçesiyle iptal talebini reddetmiş ve büro açma zorunluluğunun devam etmesini temin etmiştir.

Danıştay’ın verdiği karar meslek standartlarının yükseltilmesinde büro açmanın etkisini onaylamaktadır. Kuşkusuz bu görüş haklılık payı taşımaktadır. Ancak, odalar tarafından meslek mensuplarının bürolarından yapılacak denetimler, şekli unsurların kontrolünden ibaret olmak durumundadır. Bu hususu küçümsememekle birlikte özellikle YMM’ler açısından odalar tarafından yapılması gereken asıl denetimin YMM’lerin raporları ve müşterileriyle olan ilişkileri olması gerektiği kanaatindeyiz. Zira YMM’ler arasında “kalitede rekabet” ancak böyle sağlanabilir. Bunun yolu da, haklarında Maliye Bakanlığı denetim elemanları tarafından rapor yazılan veya haricen elde edilen bilgilerle kurallara uymadığı anlaşılan meslek mensupları hakkında odalar tarafından disiplin hükümlerinin katı bir şekilde uygulanmasıdır. www.ozdogrular.com

IV- SONUÇ

Çalışma Usul ve Esasları Hakkındaki Yönetmelikle getirilen, meslek mensuplarının büro edinme zorunluluğu, açılan davanın reddedilmesi yoluyla Danıştay tarafından da onaylanmıştır. Kanaatimizce meslek standartlarının geliştirilmesi ve kurumsallaşmanın temin edilmesi bakımından büro edinme zorunluluğu yerindedir. Ancak mesleğe yeni başlayan meslek mensuplarına ayakta kalabilecekleri bir zaman tanımak gerekçesiyle, meslekî faaliyetine başlamadan önce olan büro açma zorunluluğuna bir esneklik getirilerek ilk yıl evde çalışma olanağı sağlanabilir.  Bunun için Yönetmeliğin ilgili cümlesinin “Çalışanlar listesine kaydolarak mesleki faaliyeti icra etmeye başlayan meslek mensupları bir yıl içinde işyeri açmak zorundadırlar” şeklinde değiştirilmesi yeterli olacaktır. Getirilecek böyle bir kolaylık hem Maliye Bakanlığı ve TÜRMOB’un mesleğin uluslararası standartlarda, belirli kurallar çerçevesinde yapılmasını temin etmek ve mesleğin gereği gibi yerine getirilmesi hususunda yapılacak olan denetimleri gerçekleştirebilmek amacına ters düşmeyecek hem de yeni çalışmaya başlayacak meslek mensuplarına işlerini belirli bir düzene oturtabilecekleri zamanı kazandıracaktır. www.ozdogrular.com

Ahmet OZANSOY*

Yaklaşım

(*)          Dr.

(^●)         Bu makaledeki görüşler yazarına ait olup çalıştığı Kurum’u bağlamaz, yazarın çalıştığı Kurum veya göreviyle ilişki kurulmak suretiyle kullanılamaz.

(1)         13.06.1989 tarih ve 20194 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(2)         03.01.1990 tarih ve 20391 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(3)         Dn. 8. D.’nin, 21.02.2011 tarih ve E.2008/5520, K.2011/1033 sayılı Kararı.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.