|
Yapılarda derz, iç ve dış sıva, boya, badana, oluk dere, doğrama, döşeme ve tavan kaplamaları, elektrik ve sıhhi tesisat tamirleri ile çatı onarımı ve kiremit aktarılması işlemlerine basit tamir ve tadilat denir.
I- GİRİŞ Bununla birlikte; yapılarda taşıyıcı unsuru etkileyen ve/veya inşaat alanını ve ruhsat eki projelerini değiştiren ruhsata tabi işlemlere ise esaslı tadilat denilmektedir. Bu şekilde binalarda yapılan tamir ve tadilatın basit ve esaslı tamir ve tadilat olmasına göre asgari işçilik incelemesi değişiklik arz etmektedir. Makalemizde; binalarda yapılan tamir ve tadilatların asgari işçilik incelemesinin tamir ve tadilatın ruhsata tabi olup olmamasına göre gerek müdürlükte dosya memurunca gerekse SGK Müfettişince nasıl yapıldığı izah edilecektir. www.ozdogrular.com II- BİNALARDA YAPILAN TAMİR VE TADİLATLARDA RUHSAT SORUNU 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 21. maddesinin üçüncü fıkrasında, inşai faaliyet olarak görülmeyen bu nedenle de yapı ruhsatı alınmayı gerektirmeyen hususlar belirtilmiştir. Bu fıkraya göre, derz, iç ve dış sıva, boya, badana, oluk, dere, doğrama, döşeme ve tavan kaplamaları, elektrik ve sıhhi tesisat tamirleri ile çatı onarımı ve kiremit aktarılması ve yönetmeliğe uygun olarak mahallin hususiyetine göre belediyelerce hazırlanacak imar yönetmeliklerinde belirtilecek taşıyıcı unsuru etkilemeyen diğer tadilatlar ve tamiratlar ruhsata tabi değildir. Tip İmar Yönetmeliği’nin 59. maddesine göre, kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan veya yaptırılacak olan karayolu, demiryolu, tünel, köprü, menfez, baraj, hidroelektrik santralı, sulama ve su taşıma hatları, enerji nakil hatları, boru hatları (doğalgaz boru hattı vb.), silo, rafineri gibi enerji, sulama, tabi kaynaklar, ulaştırma hizmetleri ile ilgili tesisler ve bunların müştemilatı niteliğinde olan kontrol kulübesi, trafo, eşanjör, konveyör gibi yapılar inşaat ruhsatına tabi değildir. Bu tür yapı ve tesislerin inşasına başlanılacağının, ilgili yatırımcı kamu kurum ve kuruluşu tarafından mülkiyete ilişkin belgeyle birlikte yazılı olarak ilgili idareye bildirilmesi gerekir. Ayrıca korkuluk, paratoner, pergole ve benzerlerinin tamirleri ile bölme duvarı, bahçe duvarı, kaplamalar, baca ve saçak vb. elemanların tamiri ruhsata tabi değildir. Bunlardan iskele kurmayı gerektirenler için Belediyeye yazılı müracaat edilmesi zorunludur. Bu kapsamda kalmakla birlikte, binanın ısı yalıtımını etkileyen işlemler yapılamaz (Ruhsata tabidir). Bina görünümüne etki yapan esaslı tamir ve tadilat sayılması gereken ahşap pergole inşaat ruhsatına tabidir(1). www.ozdogrular.com III- BİNALARDA YAPILAN TAMİR VE TADİLATLARIN ASGARİ İŞÇİLİK İNCELEMESİ Söz konusu mevzuat hükümleri gereği; tamir ve tadilatları basit ve esaslı olmalarına göre ruhsata tabi olup olmadıkları değerlendirilecektir. Buna göre; tamir ve tadilatları ruhsata tabi olup olmadığı ve maliyet hesabının yapılıp yapılmayacağı asgari işçilik incelemesinde önem arz etmektedir. Binalarda yapılan tamir ve tadilatlarla ilgili asgari işçilik incelemesinin yapılması tamir ve tadilatın ruhsata tabi olup olmamasına göre iki şekilde yapılmaktadır. www.ozdogrular.com A- RUHSATA TABİ OLMAYAN VEYA MALİYETİ TESPİT EDİLEMEYEN TAMİR VE TADİLATLARDA ASGARİ İŞÇİLİK İNCELEMESİ Bu şekilde ruhsata tabi olmayan işleri yaptıran şahıs bu işleri fatura karşılığı yaptıracağı gibi kendisi adına çalıştırdığı sigortalılar ile de yapabilecektir. Eğer kendisi adına çalıştırdığı sigortalılar ile yapacaksa ilgili sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğünde “4” mahiyet kodlu geçici mahiyette işyeri dosyası tescil etmesi gerekir. Bu tip tamir ve tadilatlarla ilgili yapılacak inceleme ilişiksizlik belgesi verilmesi için olmayıp söz konusu işyeri dosyasının işlemden kaldırılması ile ilgilidir. Buna göre; Kurum’ca aksine bir tespit olmaması halinde; ruhsata tabi olmayan ve maliyet hesabı yapılamayan bina tadilat, tamirat, tesisat ve benzeri işler için tamir ve tadilatı tarafından ilgili sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğünde “4” mahiyet kodlu geçici mahiyette tescil ettirdiği işyeri dosyasındaki sigortalılarla yapmışsa işyeri dosyası ile ilgili dosya memurunca yapılan incelemede; - İşyeri dosyasından Kurum’a borcun olmaması, - İşyeri dosyası ile ilgili ihbar, şüphe veya şikâyetin bulunmaması halinde işyeri dosyası 5510 sayılı Yasa kapsamından çıkarılır. Ancak söz konusu işyeri dosyası ile ilgili ihbar, şüphe veya şikâyet bulunması halinde ise Kurum’un denetim ve kontrolle görevli memurları marifetiyle incelemesi istenilerek düzenlenecek rapor sonucuna göre işlem yapılması gerekmektedir. Örnek: Ahmet Melih isimli şahsın işyerinde yerlere fayans döşenmesi, duvarlarda kartonpiyer yapılması ve boya, badana yapılması ile ilgili yaptığı işler için tescil ettiği işyeri dosyası ile ilgili dosya incelemesinde söz konusu işverenin Kurum’a borcunun olmaması ve söz konusu işyeri dosyası ile ilgili ihbar ve şikayet yoksa işyeri dosyası işlemden kaldırabilecektir. www.ozdogrular.com B- RUHSATA TABİ OLAN VEYA MALİYETİ TESPİT EDİLEN TAMİR VE TADİLATLARDA ASGARİ İŞÇİLİK İNCELEMESİ İhale konusu olmayan bina inşaatı dışında kalan diğer özel nitelikteki bina onarım, tadilat, tesisat, yıkım ve benzeri işlerde, işin maliyeti tespit edilerek işin yürütümü için gerekli olan en az işçilik miktarının belirlenmesi, özel bina inşaatlarında yapılan asgari işçilik incelemesi usul ve esaslarına göre asgari işçilik oranları uygulanmak suretiyle yapılacaktır. Bu tür işlerde işin maliyeti; - Varsa keşif raporunda kayıtlı keşif bedeli, - Varsa işin projesinde kayıtlı maliyet tutarı, - Defter tutmakla yükümlü işverenlerin yasal defter ve belgelerinde kayıtlı maliyet tutarı, - Ruhsata tabi işlerde ruhsatta kayıtlı maliyet tutarı, - İş yapı denetimine tabi ise ilgili yapı denetim firmasından alınacak maliyet tutarı veya - Kurum teknik personeline hazırlattırılacak maliyet raporunda kayıtlı maliyet tutarının esas alınması gibi yöntemlerle tespit edilebilir. Ancak; söz konusu yöntemlerin veya başka bir yöntemin kullanılarak bu tür işlerin maliyetinin saptanamaması halinde, işin yürütümü için gerekli olan en az işçiliğin saptanması yoluna gidilmemeli, işyeri kayıt ve belgelerinin yasal uygulamalara uygun bir biçimde düzenlenip düzenlenmediği ve Kurum’a bildirilenleri doğrulayıcı nitelikte olup olmadığı yönünde inceleme yapılmalıdır. www.ozdogrular.com Buna göre; söz konusu inceleme işverenin talebine uygun olarak; 1- Dosya Memurunca Araştırma Yapılması Söz konusu inşaatın işyeri dosyasının tescilli olduğu ilgili sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğü dosya memurunca işyeri dosyasındaki veriler üzerinden araştırma işlemi şeklinde yapılacaktır. Dosya memurunun işyeri kayıt ve belge inceleme yetkisi olmadığı için söz konusu tamir ve tadilat kapsamında düzenlenen faturaları değerlendirilmeye alamayacak ancak bunun yerine asgari işçilik oranının yüzde 25 eksilterek uygulayacaktır. www.ozdogrular.com 2- SGK Müfettişince veya Meslek Mensubunca İnceleme Yapılması Özel bina inşaat işyerlerinde dosya memurunca yapılan araştırma sonucunda; - Tamir ve tadilat için tescil edilen işyeri dosyasındaki verilerin araştırma yapılmasına imkan vermemesi halinde, - Araştırma sonucu saptanan fark işçiliğin tebliğ tarihinden itibaren işverence 1 ay içerisinde belirlenen tutarın ödenmemesi, ödenmeyeceğinin yazılı olarak belirtilmesi, fark işçilik tutarına itiraz edilmesi halinde (ve) - İşverenin tamir ve tadilatla ilgili malzemeli işçilik ve salt işçilik faturalı ödemelerinin ve SPEK üstü ödemelerinin olması sebebiyle işverence istenmesi halinde ihale konusu işlerin SGK müfettişince de asgari işçilik incelemesi yapılabilecek ve bununla birlikte işveren dilerse bazı istisnai durumlar hariç meslek mensuplarına da (SMMM veya YMM) işyeri kayıt ve belge incelemesi sonucu ilişiksizlik raporu düzenletebilecektir. Gerek SGK müfettişi gerekse meslek mensubu malzemeli işçilik ve salt işçilik faturalarını değerlendirilmeye alacak ve asgari işçilik oranının yüzde 25 eksiltmeden uygulayacaktır. www.ozdogrular.com III- SONUÇ Ruhsata tabi olmayan tamir ve tadilatlarda söz konusu tamir ve tadilatın SGK tarafından öğrenilmesi ilgilerin inisiyatifi doğrultusunda olmaktadır. Ancak ruhsata tabi olan tamir ve tadilatlarda ruhsat makamına işin bitiminde ilişiksizlik yazısı götürülmesi gerektiği için ruhsata tabi olan tamir ve tadilatlarda asgari işçilik incelemesi yapılacaktır. www.ozdogrular.com Ramazan YILDIZ* Yaklaşım (*) İstanbul Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürü (1) http://www.imarhukukcusu.com/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid=23 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. |
