Çalışma hayatında kadınlara özgü bazı düzenlemeler yapılmıştır.

I- GİRİŞ

Bu düzenlemelerden biride gebe kadınların doğumdan önce ve sonra kullandıkları doğum izinleridir. Bu yazımızda kadınların doğumdan önce ve sonra kullandıkları izi süreleri içerisinde iş sözleşmeleri işverenleri tarafından feshedilirse bu durumda olan kadınların hangi haklara sahip olduklarını açıklamaya çalışacağız. www.ozdogrular.com

II- KADINLARIN DOĞUM İZNİ SÜRELERİ

4857 sayılı İş Yasası’nın 74. maddesine göre kadın işçilere doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı haftalık doğum izni verilir. Bu süreler içinde kadın işçi çalıştırılamaz. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenir. Gebe işçinin sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir. Ayrıca kadın işçinin erken doğum yapması halinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler doğum sonrası sürelere eklenir. Bu süreler işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve sonra gerekirse artırılabilir. Bu süreler hekim raporu ile belirtilir. www.ozdogrular.com

III- DOĞUM İZNİ SÜRESİ İÇERİSİNDE İŞTEN ÇIKARILAN İŞÇİLERİN HAKLARI

A- KIDEM TAZMİNATI ÖDENMESİ

Doğum izni kullanan bir işçinin iş sözleşmesi ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı olmayan bir sebepten dolayı feshedilmişse ve işçinin de çalışma süresi bir yıl ve üzerinde ise işçiye kıdem tazminatı ödenmesi gerekir. www.ozdogrular.com

B- İŞE İADE EDİLME

İşçinin kıdem süresi 6 ay ve üzerinde ise iş sözleşmesi belirsiz süreli ve işyeri iş güvencesi kapsamında bir yer ise işçi bir ay içerisinde işe iade davası açabilir. www.ozdogrular.com

C- EŞİT DAVRANMAMA TAZMİNATI

İş Kanunu’nun 5. maddesine göre, işveren, biyolojik veya işin niteliğine ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça, bir işçiye, iş sözleşmesinin sona ermesinde, cinsiyet veya gebelik nedeniyle doğrudan veya dolaylı farklı işlem yapamaz. İşveren işçiyi doğum yapmasından dolayı veya gebe kalmasından dolayı işten çıkarmış ise işçi, dört aya kadar ücreti tutarındaki tazminat talep edebilir. Bu tazminat, ihbar ve kıdem tazminatından ayrı bir tazminattır. www.ozdogrular.com

D- GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK ÖDENEĞİ ÖDENMESİ

Doğum yapan işçiye geçici iş göremezlik ödeneği ödenebilmesi için;

a) İstirahatın başladığı tarihte sigortalılık niteliğinin sona ermemesi,

b) Doğumdan önceki 1 yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması,

c) Bu süre içinde işyerinde çalışmamış olması,

d) Doğum olayının gerçekleşmiş olması

gerekmektedir.

Buna göre, doğum öncesi 8 (7 x 8 = 56 gün) veya çoğul gebelik halinde 10 (7 x 10 = 70 gün) haftalık istirahata ayrılan veya 3 hafta kalıncaya kadar çalışabileceğine dair rapor alan ancak daha önce erken doğum yapan kadın sigortalıya doğum yapacağı tarihten önce (erken doğum nedeniyle) kullanamadığı günler doğum sonuna ilave edilerek geçici iş göremezlik ödeneği ödenir.

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun 2011/50 sayılı Genelgesi’ne göre, doğumdan önce gebelik istirahatının başladığı tarihte sigortalılık niteliği devam etmekte olan kadının 90 günlük kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartını yerine getirdiğinin tespiti halinde, gebelik istirahat süresi içinde herhangi bir sebeple iş sözleşmesi sona ermiş olsa dahi kendisine doğum öncesi ve doğum sonrası geçici iş göremezlik ödeneğinin verilmesi gerekiyor. www.ozdogrular.com

E- EMZİRME ÖDENEĞİ

5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında olan sigortalı kadına emzirme ödeneği verilebilmesi için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları priminin adına bildirilmiş olması gerekiyor.

Emzirme ödeneğine hak kazanan sigortalılardan 5510 sayılı Kanun’un 9. maddesine göre sigortalılığı sona erenlerin, bu tarihten başlamak üzere 300 gün içinde çocukları doğarsa, sigortalı kadına doğum tarihinden önceki 15 ay içinde en az 120 gün prim ödenmiş olması şartıyla emzirme ödeneği verilebilecektir. www.ozdogrular.com

IV- SONUÇ

Kadınlara verilen doğum izni süresi içerisinde iş sözleşmeleri feshedildiği takdirde bu işçilere mevzuattan kaynaklanan birçok haklar doğabilmektedir. Bu haklar kıdem tazminatı ödenmesi, işe iade edilme, eşit davranmama tazminatı, geçici iş göremezlik ödeneği ve emzirme ödeneğidir. Doğum izni kullanan işçileri işten haklı bir sebep olmadan çıkaran işverenlerin yüksek miktarlarda tazminat ödemeleri söz konusu olabilecektir. www.ozdogrular.com

Arif TEMİR*

Yaklaşım

(*)          Baş İş Müfettişi

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.