Faktoring, vadeli satış yapan firmaların, bu satışlarından doğan henüz tahsil edilmemiş alacaklarının faktoring şirketlerine devredilmesidir. 

Özellikle, işletmelere kolay ve hızlı finansman hizmeti sunma yanında, tahsilatın takibini de yapması nedeniyle zaman ve işgücü açısından da avantaj sağlamaktadır. 

A. Faktoringin Tarafları:

Faktoring işleminde üç taraf bulunmaktadır.

·   Alacaklı Firma: Alacaklarını faktoring şirketine devreden firma.

·   Borçlu Firma: Alacaklı firmaya borçlu olan firma.

·   Faktoring Şirketi: Alacaklı firmanın alacaklarını satın alarak karşılığında peşin ödeme yapan firma

·                      

B. Yasal Düzenlemeler:

Faktoring işlemlerine ilişkin 06.10.1983 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan 90 sayılı Kanun Hükmünde Kararname; bu işlemin yasal dayanağını oluşturmaktadır. KHK’nin 1.maddesine göre söz konusu KHK’nin amacı; faiz veya her ne ad altında olursa olsun bir ivaz karşılığı veya ipotek alma suretiyle sürekli olarak ödünç para verme işleriyle uğraşan gerçek kişilerin ve finansman şirketleri ile faktoring şirketlerinin faaliyetlerinin düzenlenmesi ve denetlenmesidir. 

Söz konusu KHK’nin 3.maddesinde faktoring şirketi, “ mal ve hizmet satışlarından doğmuş veya alacakları temellük ederek, tahsilini üstlenen, bu alacaklara karşılık ödemelerde bulunarak, finansman sağlayan şirketler olarak tanımlanmıştır. 

90 sayılı KHK’nin 13.maddesine göre; Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı, TC Merkez Bankası’nın görüşünü alarak, faktoring şirketlerinin kuruluş ve faaliyetleri ile ilgili usul ve esasları düzenlemeye yetkili kılınmıştır. Bu yetkisini kullanan müsteşarlık, “Faktoring Şirketlerinin Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik’ i”  21.12.1994 tarih ve 22148 sayılı Resmi Gazete’de yayınlamıştır.

C. Vergi Kanunları Karşısındaki Durumu:

 Faktoring şirketleri vermiş oldukları hizmet karşılığı komisyon ve/veya finansman hizmet geliri elde ederler. Bu da yürürlükteki yasal mevzuat gereği ticari kazanç hükmünde olup, bu tür şirketlerin anonim şirket olarak yapılanmaları zorunlu olduğundan, kurumlar vergisi kanununa göre vergilendirilirler. 

Alacaklarını faktoring şirketine devreden firma açısından ise; faktoring firmasının kesmiş olduğu finansman veya komisyon gideri faturası, matrahtan indirilebilecek bir gider niteliğindedir. 

Faktoring şirketlerinin yapmış oldukları işlemlerin, Katma değer Vergisine mi? Yoksa Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisine mi? Tabi olacağı, uzun zaman tartışmalara yol açmış, ancak gerek Maliye Bakanlığı ve ilgili kurumlarının vermiş olduğu görüşler, gerekse uygulama birliği sonucunda; BSMV’ye tabi olması gerektiği yönünde kesin görüş oluşmuştur. 

3065 sayılı KDVK’nun 17.maddesinin 4/e bendi kapsamında: Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) kapsamına giren işlemler ile sigorta acente ve prodüktörlerinin sigorta muamelelerine ilişkin işlemleri KDV’inden istisnadır. 

Görüleceği üzere, faktoring hizmeti ya banka-bankerlik gibi değerlendirilerek BSMV’ye tabi olacak ve dolayısıyla KDV den müstesna olacak, ya da Katma Değer Vergisi Kanunu kapsamında ticari faaliyet çerçevesinde yapılan bir teslim olarak değerlendirilip KDV’ne tabi olacaktı. 

Maliye İdaresi vermiş olduğu özelgelerde (03.05.1991-31842, 09.06.1993-4206, 08.01.1997-122) faktoring işlemini bankerlik gibi değerlendirerek, 6802 sayılı Gider Vergileri Kanun’una göre BSMV’ne tabi olmasını gerektiğini vurgulamıştır.

D. Muhasebe Kayıtları:

Faktoring işlemlerine ilişkin muhasebe kayıt örnekleri şöyledir.

·     Mal satış kaydı:

-----------------------------------------------------/-----------------------------------------------------

120-Alıcılar                                          xxx

                                                        600- Yurtiçi Satışlar                                xx

                                                        391- Hesaplanan KDV                               x

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

·     Alacağın faktoring firmasına devri:

-----------------------------------------------------/-----------------------------------------------------

120- Alıcılar (Faktoring firması)                 xxx

120- Alıcılar (Alacaklı olunan firma)           xxx

------------------------------------------------------------------------------------------------------------  

·     Faktoring firmasının ödeme yapması:

-----------------------------------------------------/-----------------------------------------------------

102- Bankalar                                       xxx

120- Alıcılar (Faktoring firması)                 xxx

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

·     Faiz/komisyon bedelinin yansıtılması:

-----------------------------------------------------/-----------------------------------------------------

780- Finansman Giderleri                             xxx

120- Alıcılar (Faktoring firması)                 xxx

  -----------------------------------------------------------------------------------------------------------

http://www.tugramalimusavirlik.com/forum-2787-faktoring_islemlerinin_muhasebe_kaydi_.html

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.