Skip to content

Narrow screen resolution Wide screen resolution Auto adjust screen size Increase font size Decrease font size Default font size default color brick color green color
Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler PDF Yazdır e-Posta
23 Ocak 2012

Image

Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanan l ve 2 No.lu Muhasebe Sistemi Uygu­lama Genel Tebliğleriyle Türkiye'de 1.1.1994 den itibaren mali kesim hariç, bi­lanço esasına göre defter tutan tüm işletmelerde tekdüzen bir muhasebe sistemi uygulanmaya konulmuştur.

Bu düzenleme değişik açılardan değerlenebilir ve olumsuz görüşler de ortaya konabilir. Ancak yadsınmayacak sevindirici bir gerçek vardır ki, o da Maliye Bakanlığı'nın kendi görev alanını da aşarak, Türkiye'de ileri bir görüşle ticari defterlerin salt mali kâr belirleme değil, işletmelerin ticari kârını belirlemeye yardımcı olacak bir sistem getirmeye çalışmış olmasıdır.

Tebliğ ticari kâr (muhasebe kârını) belirlemeyi hedef alırken, vergiye tabi kâ­rın tespitini mükelleflerin sorumluluğuna bırakmaktadır. Yurdumuzda, yakın zamana kadar Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) denetimine tabi şirketler ve ban­kalar hariç, genel eğilim ticari defterler üzerinden mali kâr belirlemeye yöne­liktir. Yani vergi yasalarında belirlenen ölçülere göre kârın tespit edilmesi, mu­hasebe uygulamalarının temel amacını oluşturmaktadır. Oysa bu tebliğ ile ar­tık kâr, muhasebenin genel kabul görmüş ilkeleri adı verilen ve tüm dünya ül­kelerinin uygulamalarıyla genel karakterleri belirlenmiş ölçülere göre belirle­necektir. Bu amaçla tebliğde, önce muhasebeleştirme ve envanter aşamalarında dikkate alınacak olan Muhasebenin Temel Kavramlar belirlenmiş, daha sonra da Mali Tablolar ve İlkeleri belirlenmiştir. Ayrıca düzenlenmesi gereken mali tablolara geçişi kolaylaştıracak şekilde Tekdüzen Hesap Planı geliştiril­miştir. Bu hesap planının uygulanması da zorunludur.

Ancak ne varki muhasebenin temel kavramları başlığı altında özetlenen 12 kavram uluslararası muhasebe standartlarına genel hatlarıyla uygunken, düzenlenen mali tablolar ve hesap planı bu 12 kavramı uygulamaya geçir­meye yeterli olamamaktadır. Bu durum özellikle mali kârla, ticari kârın fark­lılaşmasına neden olan ve genellikle Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler şek­linde ifade edilen giderler ile Vergilendirilmeyen Kazançların muhasebeleştirilmesinin ve bunların raporlanmasının nasıl olacağının açıklanmamış olma­sından ve Tekdüzen Hesap Planında da bunlarla ilgili hesapların açılmamış ol­masından kaynaklanmaktadır.

İşte bu yazının amacı, bu tür gelir ve giderlerin Tekdüzen Muhasebe Sistemine uygun şekilde nasıl muhasebeleştirilebileceğini belirlemeye ve bu kapsamda da tebliğin önemli bir boşluğuna dikkati çekmeye yöneliktir. Aynı zamanda, dikkate alınmadığı anlaşılan uluslararası bir muhasebe standardının bu sistem içinde de nasıl kullanılabileceğini belirlemek amaçlanmaktadır.

MALİ KÂR, MUHASEBE KÂRI KAVRAMLARI VE ARASINDAKİ FARKLAR

Genelde vergi yasaları, bazı giderleri ticari işletme kapsamında doğduğu hal­de, kârın belirlenmesinde geçerli bir gider olarak kabul etmez. Yine işletmenin ticari faaliyetleri kapsamında kazanıldığı halde, bazı gelirlerde vergilendirile­cek kârın kapsamına alınmaz. Oysa bu tür gelir ve giderler işletmenin belirli bir hesap döneminde, işle ilgili olarak doğmuştur ve işletmenin gerçek (ticari) dönem kâr veya zararının belirlenmesinde etkili olurlar, tşte işletme kapsamın­da, belirli bir dönemde ana, yan faaliyetler veya olağanüstü durumlar sonucun­da doğan gelir, gider farkı ticari kâr (muhasebe kâr da denilebilir) oluşturur­ken, bunların içinden vergi yasalarına göre tanınmayan giderlerin ticari kara ilavesi, vergilendirilmeyen kazançların ve ertelenen kârların indirimi suretiyle bulunan kâr da mali kâr (vergi matrahı) oluşturur.

 

Mali kârla, muhasebe kârı­nın farklılaşmasına neden olan giderler 12." Kâr Üzerinden Ödenen Vergilerin Muhasebeleştirilmesi" Uluslararası Muhasebe Standardına göre;

a)   Sürekli Farklara Neden Olan Gelir ve Giderler

b)  Geçici Farklara Neden Olan Gelir ve Giderler

olmak üzere ikiye ayrılırlar. Bunlar gelir ve gider farklılaştırması da yaparsak dörde ayırmak olanaklıdır.

 

 

KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLER TABLOSU

 

Sıra

Gider Konusu

Madde

 

 

 

1 -

A.A.T.U.H.K. hükümlerine göre ödenen cezalar, gecikme zamları ve faizler

G.V.K. - 90

2 -

A.A.T.U.H.K. hükümlerine göre ödenen cezalar, gecikme zamları ve faizler.

K.V.K. - 11/d

3 -

Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin maliyet bedeline dahil edilmesi gereken harcamalar doğrudan gider kaydedilmez. 

V.U.K. - 269, 270, 271, 272, 273

4 -

Amortismanların gider kaydı için, V.U.K. hükümlerine uygun olarak hesaplanması gerekir.

V.U.K. - 313

5 -

Basın yoluyla işlenen fiillerden veya radyo ve televizyon yayınlarından doğacak maddi ve manevi zararlardan dolayı ödenen tazminat giderleri.

K.V.K. - 11/h

6 -

Beş yıldan fazla nakledilen geçmiş yıl zararları.

K.V.K. - 9/a

7 -

Dönem içerisinde ödenmeyen sigorta primleri (Aralık ayına ait primler Ocak ayında ödenmek koşuluyla Aralık ayında gider yazılabilir.

 

G.V.K. - 40/2

8 -

3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk harcamalarının profesyonel spor dalları için % 50'sini aşan kısmı

K.V.K. - 10/b

9 -

Gelecek hesap dönemlerine ait olan peşin ödenmiş giderler, ilgili oldukları dönemde gider yazılmak üzere aktifleştirilirler.

V.U.K. - 283

10 -

Gelir Vergisi ile Diğer Şahsi Vergiler.

G.V.K. - 90

11 -

Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların toplamının o yıla ait kurum kazancının % 5'ini aşan kısmı.

K.V.K. - 10/c

12 -

Giderlerin kayıtlara intikali tevsik edici vesikalara dayanmak zorundadır. Genelde belgesiz gider kaydı mümkün değildir. Sadece VUK 228’nci maddesinde öngörülen hallerde belgesiz gider kaydı yapılabilir.

V.U.K. - 227,228

13 -

Her ne şekilde ve ne isimle olursa olsun ayrılan yedek akçeler.

K.V.K. - 11/ç

14 -

Her türlü para cezaları, vergi cezaları.

K.V.K. - 11/d

15 -

Her türlü vergi cezaları.

G.V.K. - 41/5

16 -

İşle ilgili olmakla birlikte, mukavelename, ilâm veya kanun emrine dayanmayan zarar, ziyan ve tazminat ödemeleri.

G.V.K. - 40/3

17 -

İşle ilgili olmayan veya yapılan işin ehemmiyeti ve genişliği ile mütenasip bulunmayan seyahat ve ikamet giderleri.

G.V.K. - 40/4

18 -

İşletmeye dahil olmayan, kiralama yoluyla da edinilmemiş taşıtlara ait giderler.

G.V.K. - 40/5

19 -

İşletmeye dahil olup, M.T.V.K.’nun (I), (III) ve (IV) sayılı tarifelerde yer alan taşıtlardan binek otomobilleri, deniz ve hava araçları için ödenen (Ticari maksatla kullanılan uçak ve helikopterler ile taşıt kiralama faaliyeti ile uğraşan işletmelerin bu amaçla kiraya verdikleri taşıtlar hariç) vergi ve cezalar ile gecikme zamları,

M.T.V.K. - 14

20 -

İşverenlerce, sendikalara ödenen aidatların bir aylık tutarının işyerinde işçilere ödenen çıplak ücretin bir günlük toplamının aşan kısmı.

 

G.V.K. - 40/8

21 -

Kanunen kabul edilmeyen giderler nedeniyle yüklenilen KDV'de kanunen kabul edilmeyen gider olarak kayda alınır.

K.D.V. - 30

22 -

Kanunlarla veya kanunların verdiği yetkiye dayanılarak tespit edilen hadler saklı kalmak kaydıyla, menkul kıymetlerin itibari değerlerinin altında ihracından doğan zararlar ile bu menkul kıymetlere ilişkin olarak ödenen komisyonlar ve benzeri her türlü giderler.

K.V.K. - 11/e

23 -

KDV hariç satın alma bedeli 560,00 YTL’nın üzerinde olan sabit kıymetler doğrudan gider yazılamaz. Amortismana tabi tutularak yok edilirler.

V.U.K. - 313

24 -

Kiralama yoluyla edinilen veya işletmede kayıtlı olan yat, kotra, tekne, sürat teknesi gibi motorlu deniz, uçak ve helikopter gibi hava taşıtlarından işletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili olmayanların giderleri ile amortismanları;

G.V.K. - 41/7

25 -

Kiralama yoluyla edinilen veya işletmede kayıtlı olan; yat, kotra, tekne, sürat teknesi gibi motorlu deniz taşıtları ile uçak, helikopter gibi hava taşıtlarından işletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili olmayanların giderleri ve amortismanları.

K.V.K. - 11/f

26 -

Kurumlar Vergisi.

K.V.K. - 11/d

27 -

Mükelleflerin, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları (Ar-Ge). tutarının % 40'ını aşan kısmı

K.V.K. - 10/a

28 -

Örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faiz, kur farkları ve benzeri giderler.

K.V.K. - 11/b

29 -

Öz sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faizler.

K.V.K. - 11/a

30 -

Satın alınan veya imal edilen emtianın maliyet bedeline dahil edilmesi gereken unsurlar doğrudan gider yazılamaz.

V.U.K. - 274, 275

31 -

Sözleşmelerde ceza şartı olarak konulan tazminatlar hariç olmak üzere kurumun kendisinin, ortaklarının, yöneticilerinin ve çalışanlarının suçlarından doğan maddi ve manevi zarar tazminat giderleri.

K.V.K. - 11/g

32 -

Teşebbüs sahibi ile eşinin ve çocuklarının işletmeden çektikleri paralar veya ayın olarak aldıkları sair değerler.

 

G.V.K. - 41/1

33 -

Teşebbüs sahibinin kendisine, eşine, küçük çocuklarına işletmeden ödenen aylıklar, ücretler, ikramiyeler, komisyonlar ve tazminatlar.

 

G.V.K. - 41/2

34 -

Teşebbüs sahibinin suçlarından doğan cezalar ve tazminatlar.

G.V.K. - 41/5

35 -

Teşebbüs sahibinin, eşinin ve küçük Çocuklarının işletmede cari hesap ve diğer şekillerdeki alacakları üzerinden yürütülecek faizler.

 

GVK. - 41/4

36 -

Teşebbüs sahibinin, işletmeye koyduğu sermaye için yürütülecek faizler.

G.V.K. - 41/3

37 -

Ticari kazancın elde edilmesi veya idame ettirilmesiyle ilgili olmayan faaliyetler için yapılan harcamalar.

 

G.V.K. - 40/1

38 -

Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazançlar.

K.V.K. - 11/c

39 -

V.U.K. hükümlerine göre ödenen gecikme faizleri.

G.V.K. - 90

40 -

V.U.K. hükümlerine uygun olarak ayrılmayan amortisman giderleri.

G.V.K. - 40/7

 

 

 

 

 

 

 

 
 
[ Geri ]