Yıllara sari inşaat ve onarım işlerinden elde edilen gelirler, vergi kesintisine tabi tutulmaktadır.

Vergi kesintisi yapmak mecburiyetinde olanlar, yıllara yaygın inşaat ve onarım işini yapanlara (kurumlar dahil) ödedikleri hakediş bedellerinden hakediş sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben (avans olarak ödenenler dahil) %3 nispetinde gelir vergisi tevkifatı yapmakla yükümlüdürler (193 s. GVK md. 94/3; 5520 s. KVK Md.15/1-a).

Söz konusu tevkifat nedeniyle, yıllara sari inşaat ve onarma işi niteliği devam eden işlerden sağlanan kazançlar geçici vergi kapsamında değildir (193 s. GVK mükerrer md. 120, 5520 s. KVK md. 32/2).

Yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinin bu niteliklerini kaybettikleri tarih işin bitimi tarihidir. İnşaat ve onarma işlerinde geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarih; diğer hallerde işin fiilen tamamlandığı veya fiilen bırakıldığı tarih bitim tarihi olarak kabul edilir (193 s. GVK md.44).

Dolayısıyla, geçici kabulden sonra kesin kabulü sağlamak üzere yapılan işler nedeniyle alınan hakedişler, biten inşaat işiyle ilgilendirilmeksizin elde edildikleri yılın kar veya zararının tespitinde dikkate alınırlar ve gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmazlar.

Ancak, uygulamada, bazen geçici kabulden önceki dönemlerde iş yapılmış olmakla beraber, hakediş onayının ve/veya ödemesinin geçici kabul onay tarihinden sonra olması halinde, dönemsellik ilkesi gereği gelir vergisi tevkifatı yapıldığına rastlanmaktadır.

Malum olduğu üzere, tevkif yoluyla kesilen gelir vergisi, beyan edilen gelir(kurumlar vergisine mahsuben yapılmaktadır(193 s. GVK md. 94/3; 5520 s. KVK Md.15/1-a). Bu şekilde kesilen gelir vergisi usulü dairesinde mahsup edilir ve mahsup fazlası kısım ise yine usulü dairesinde red ve iade edilir (193 s. GVK md. 121, 5520 s. KVK md.34).

İşin doğası gereği olduğu gibi yasal düzenleme ve genel düzenleyici işlemler gereği de, yıllık beyanname ile beyan edilen gelir/kurum kazancı üzerinden hesaplanan vergiden yıl içinde tevkif yoluyla kesilen vergiler mahsup edilir. Mahsup işleminin yapılabilmesi için, tevkif yoluyla kesilen verginin beyannameye dahil edilen gelir/kazanca ilişkin olması gerekir (193 s. GVK md. 121, 5520 s. KVK md.34, 252 Seri No.lu GV GT).

Ancak, yukarıda da izah edildiği üzere, bazen sehven veya işin doğası gereği geçici kabulden sonra da gelir vergisi tevkifatı yapılabilmektedir. Bu tür durumlarda da, tevkif yoluyla kesilen gelir vergisinin mahsup, iade ve düzeltmeye konu olacağı tabiidir. Çünkü, asıl kazanç ve/veya hasılat ne zaman beyan ediliyorsa, asıldan doğma ve fer'i nitelikte olan gelir vergisi stopajının da o zaman mahsup, iade veya düzeltmeye konu olması gerekir. 

Nitekim, bu husus genel düzenleyici idari işlem ve münferit idari görüşlere de konu olmuştur. Örneğin, vergi hatası nedeniyle fazla olarak tahakkuk ettirilmiş verginin ödenmiş olması şartıyla, verginin mükellefe iadesi gerekmektedir(252 Seri No.lu GV GT). Aynı şekilde, geçici kabul tutanağının düzenlenmesinden sonra ödenen bedeller üzerinden gereksiz yere yapılan gelir vergisi tevkifatı tutarlarının herhangi bir inceleme yapılmadan ve teminat istenmeden, varsa vadesi gelmiş vergi borçlarına mahsup edilmesi veya iadesi gerekir (Maliye Bakanlığı'nın 04/06/1998 tarih ve 21108 sayılı özelgesi).

Diğer taraftan, özellikle dönem sonlarında ve bütçe hukuku açısından, hakedişin dahil olacağı hesap dönemi ile katma değer vergisi beyan dönemi arasında farklılık olabilmektedir. Örneğin Aralık 2011 öncesi döneme ait olan hakediş raporunun Aralık 2011 döneminde verildiğini; hakediş onay ve ödemesinin Ocak 2012 döneminde yapıldığını; geçici kabul onay tarihinin 31/12/2011 olduğunu varsayalım. Bu durumda, hakediş bedelinin geçici kabulden önceki döneme ait olması hasebiyle gelir vergisi tevkifatı yapılacaktır. Ancak, bu hasılat gelir/kurumlar vergisi açısından 2011 takvim yılı/hesap dönemi kazancının tespitinde dikkate alınacak; ancak hakediş faturası Ocak 2012 döneminde düzenlenecek ve bu dönemin KDV beyanına dahil edilecektir. Bu durumda, Ocak 2012 döneminde tahakkuk eden ve ödenen gelir vergisi stopajı ise Mart/Nisan 2012'de verilecek gelir/kurumlar vergisi beyannamesinde mahsup, iade ve düzeltmeye konu olacaktır (193 s. GVK md. 1, 42-44, 94/3, 121; 5520 s. KVK md.6, 15, 34; 213 s. VUK md. 174, 283, 287 vd.; 1 Sıra No.lu MSUGT, 34 Seri No.lu KDV GT, 252 Seri No.lu GV GT ve 04/06/1998 tarih ve 21108 sayılı özelge).

Sonuç olarak, hakediş bedellerinin işin fiilen yapıldığı yılın veya hesap döneminin kazancının tespitinde dikkate alınması ve geçici kabul tutanağının düzenlenmesinden sonra tahakkuk eden veya ödenen hakediş bedelleri üzerinden gereksiz yere yapılması ve/veya hakedişin verilme tarihinin geçici kabul tutanağının onayından önceki döneme ait olması hasebiyle gelir vergisi tevkifatı yapılması halinde, söz konusu tevkifatın mahsup, iade ve düzeltme konusu olacağı açıktır. Altındağ YMM

---------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.