|
Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshedilmesi nedeniyle işçilerin mağdur olmalarını önlemek amacıyla iş mevzuatında çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemelerden biri de işçilere yeni iş arama izni verilmesidir.
I- GİRİŞ İşçi ihbar süresinde ve iş saatleri içerisinde günde iki saatten az olmamak üzere iş arama izni kullanır. İşçi iş arama iznini ücretinden bir kesinti olmadan kullanır. Yeni iş arama izninin amacı işçinin ihbar süresi sonunda eski işinden ayrılmasıyla birlikte yeni bir işe kısa sürede başlamasının sağlanması ve işçilerin geçici bir süre de olsa çalışma hayatının dışında kalmalarını önlemektir. Bu yazımızda; 4857 sayılı İş Yasası’na göre işçilere yeni iş arama izni verilmesinin usul ve esasları üzerinde durulacaktır. II- YENİ İŞ ARAMA İZNİ A- YENİ İŞ ARAMA İZNİ SÜRESİ 4857 sayılı İş Yasası’nın 17. maddesinde öngörülen bildirim süreleri içinde işveren, aynı Yasa’nın 27. maddesi gereğince işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermek zorundadır (Ek-1). İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorundadır (Ek-2). Örnek: İki hafta ihbar öneli olan kullanacak olan bir işçi toplu olarak iş arama iznini nasıl kullanacaktır? İşçinin haftada bir gün hafta tatili kullandığını varsayarsak, işçinin iki haftalık süre içerisinde çalışması gereken gün sayısı 12 işgünüdür. İşçinin günde iki saat iş arama izni kullanacağını göz önünde bulundurduğumuzda 12 x 2=24 saat işçiye iş arama iznini işten ayrılma tarihinden önce toplu olarak kullanacaktır. İşçinin günlük çalışma süresinin 7.5 saat olduğunu kabul edersek 24:7.5=3.2 olacaktır. Buna göre işçi 3 gün toplu olarak işçi iş arama iznini kullanacaktır. Günden arta kalan 2 saatlik kısmı da saat olarak işten ayrılmadan önce iş saatleri içerisinde kullanacaktır. B- YENİ İŞ ARAMA İZNİNİN VERİLMEMESİNİN SONUÇLARI 4857 sayılı İş Yasası’nın 27. maddesine göre, işveren yeni iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücreti işçiye öder. İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder. Burada üzerinde durulması gereken husus işçinin iş arama izni süresinde çalıştırılması durumunda ödenecek olan zamlı ücretin nasıl hesap edileceğidir. Yasa’da çalıştığı sürenin ücretinin zamlı olarak ödeneceği belirtildiğinden yeni iş arama süresinde çalışıldığında çalışılan bu sürenin ücreti giydirilmiş ücret üzerinden değil işçinin normal (aylık veya günlük) ücreti üzerinden hesap edilecektir. Nitekim bu düzenlemenin yasa metninden çıkarılması için üç işçi konfederasyonu da 4857 sayılı Yasa’nın görüşülmesi sırasında ortak görüş bildirmişlerdir. İşçinin ihbar ücreti peşin ödenerek iş sözleşmesi feshedilmişse işçi bu durumda yeni iş arama izni ücreti isteyemez. Bu konuda Yargıtay’ın vermiş olduğu bir karar “İş sözleşmesi ihbarsız olarak feshedilen işçi ihbar süresine ait ücretini tazminat olarak isteyebilir. Ancak bundan ayrı olarak iş arama izin parası talep edemez” şeklindedir(1) III- SONUÇ İşveren, işçiye bildirim süreleri içerisinde (işten ayrılmadan önce) yeni iş arama iznini günde en az iki saat olmak üzere ücretinden bir kesinti yapmaksızın vermek zorundadır. İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırması halinde, işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı olarak işçiye ödemesi gerekir. Yeni iş arama izninin işçilere kullandırılması, istihdamın sağlanması ve sonuç olarak da çalışma hayatının bir ahenk içerisinde sürdürülmesine katkı sağlayacaktır. Ek - 1: İşçiye İhbar (Süresi) Öneli Verilmesi Konu: İhbar öneli hakkında Sn. .................... İş sözleşmeniz .../.../... tarihinde feshedilecektir. 4857 sayılı İş Yasası’nın 17. maddesine uygun olarak .../.../... tarihinden itibaren........hafta ihbar öneli kullanmanız uygun görülmüştür. İhbar öneli süresi içerisinde 4857 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca her gün iki saat iş arama izni kullanacaksınız. İş arama iznini isterseniz toplu olarak da kullanabilirsiniz. Toplu olarak kullanmayı istiyorsanız yazının tebliğinden itibaren iki gün içerisinde yazılı olarak işverene başvurmanız gerekmektedir. Bilginizi ve gereğini rica ederim. Tebliğ eden Tebellüğ Eden Adı Soyadı Adı Soyadı İşveren/İşveren vekili İşçi Tarih Tarih ------------------------------------------------------------------------------------------------- Ek - 2: İşçinin İş Arama İznini Toplu Olarak Kullanma İsteğine İlişkin Dilekçe Örneği Konu: İş arama izninin toplu olarak kullanılması hk. Sn. .................... İş sözleşmem .../.../... tarihinde feshedilecektir. 4857 sayılı İş Yasası’nın 17. maddesine uygun olarak .../.../... tarihinden itibaren........haftalık ihbar öneli süresi içerisindeki günde iki saatlik iş arama iznimi toplu olarak .../.../...-.../.../... tarihleri arasında kullanmak istiyorum. Gereğini arz ederim. İşçinin Adı Soyadı Tarih Arif TEMİR(1) Yaklaşım
* İş Müfettişi, Kamu Yönetimi Uzmanı (1) Yrg. 9. HD.’nin, 09.10.1969 tarih ve E. 5527, K. 9642 sayılı Kararı. --------------------------------------------------------------------------------------------------- Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. |
