6252 sayılı Askerlik Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 15/12/2011 tarihinde yürürlüğe girdi (2).

1. Giriş
 
Bedelli askerlik şartlarını 460.000 kişinin sağladığı düşünülürse anılan Kanun' un toplumun büyük bir kısmını ilgilendirdiği görülecektir. 31/12/2011 tarihi itibariyle 30 yaşından gün almış olanlar, 30.000,00 TL ödemeleri koşuluyla isterlerse bedelli askerlikten yararlanabilecekler olup ayrıca temel askeri eğitim de almadan askerlik görevlerini ifa etmiş sayılacaklardır. Bedelli askerliğin bedelinin vergiye tabi gelirden düşüleceğine yönelik ne 6252 sayılı Kanunda ne de vergi kanunlarımızda bir düzenleme yapılmamış olup, bunun Gelir Vergisi Kanunumuz açısından durumu kazanç türlerine göre değerlendirmeye tabi tutulacaktır.
 
2. Ticari Kazanç Elde Edenlerin Durumu
 
Öncelikle ticari kazanç elde eden kişinin kendisinin bedelli askerlikten yararlanması halinde ödemiş olduğu bedelli askerlik bedelinin durumunu değerlendirelim. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu''''nun (3) 37''''nci maddesinde ticari kazanç; her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançlar olarak tanımlanmış, 40/1''''inci maddesinde; Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler hüküm altına alınmıştır. Bedelli askerlikteki bedelli ödemelerinin ticari kazancın tespiti açısından gider yazılabileceğine yönelik bir düzenleme olmayıp, bu ödemeyi genel giderler kapsamında değerlendirmemiz de mümkün görülmemektedir. Ticari kazanç sahibinin askere gitmemesi ile ticari faaliyetine devam etmesi arasında bir illiyet bağı kurmak mümkün görülmemektedir.
 
3. Ücret Kazancı Elde Edenlerin Durumu
 
Kamu veya özel sektörde ücretli çalışanların ödemiş oldukları bedelli askerlik bedellerini gelir vergisi matrahlarından indirebilmelerine yönelik bir düzenleme olmayıp, ücretli çalışanların bedelli askerlik ödemelerini matrahtan düşemeyecekleri düşünülmektedir. Ancak bedelli askerlikten faydalanmak isteyen kişinin askerlik bedelini işverenin karşılaması durumunda ücretin tanımına bakmak gerekecektir. Gelir Vergisi Kanunu''''nun 61''''inci maddesinde ücret; işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Birçok işveren işlerinin aksamaması için şartlarını sağlayan çalışanlarının askerlik bedellerini ödeyebilirler. Zira böyle bir durumda işverence karşılanan askerlik bedelinin ücret olarak değerlendirilmesi gerekecektir. Böyle bir durumda ücret unsuru olarak değerlendirilen ve üzerinden vergi hesaplanan bedelli tutarı işletme tarafından gider olarak dikkate alınabilecektir (4).
 
4. Serbest Meslek Faaliyetinde Bulunanların Durumu
 
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu''''nun 65''''inci maddesinde, serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılması olarak tanımlanmış olup, her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar da serbest meslek kazancı olarak belirtilmiştir. Dolayısıyla serbest meslek erbaplarının kazancı bizzat işlerinin başlarında olmaları ve bilgi birikimi ve tecrübelerini kullanmaları suretiyle elde edilebilmektedir. Serbest meslek faaliyetinde bulunan kişilerin askere gitmeleri durumunda askerlik hizmeti süresi boyunca herhangi bir serbest meslek kazancı elde etmeleri mümkün olmayacaktır. Serbest meslek kazancı elde edenleri ticari kazanç elde edenlerden ayıran durum da budur, zira ticari işletme sahipleri, askere gitmeleri durumunda bile işletmeleri faaliyetine devam edebilir ve ticari kazanç elde edebilir. Gelir Vergisi Kanunu''''nun 68/1''''inci maddesinde; serbest meslek kazancının tespitinde mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen genel giderlerin hasılattan indirilebileceği hükmedilmiştir.
 
Serbest meslek faaliyetinde bulunan bir doktor, avukat, müşavirin askerlik hizmetini yapmaya gitmesi halinde mesleki kazancını devam ettirmesi mümkün olmayacaktır. Ancak 6252 sayılı Kanundaki şartları sağlayıp da bedelli askerlik bedeli olan 30.000,00 TL''''yi ödemeleri halinde askere gitmeyerek serbest meslek faaliyetine devam edebileceklerdir. Dolayısıyla serbest meslek kazanç sahiplerinin yapmış oldukları bu 30.000,00 TL' lik giderin genel giderler kapsamında değerlendirilebileceği düşünülmektedir. Ancak yine de mükelleflerin bu konuda sıkıntıya düşmemeleri açısından Vergi Dairesi Başkanlıklarından/Defterdarlıklardan özelge talebinde bulunmaları daha doğru olacaktır.
 
5. Sonuç
 
Bedelli Askerlik bedelinin vergiye tabi gelirden indirilmesinin mümkün olup olmadığı Gelir Vergisi Kanunu''''nun ticari kazanç, ücret, serbest meslek kazancı hükümleri çerçevesinde değerlendirilmiştir. Ancak yine de mükelleflerin bu konuda ileride sorun yaşamamaları açısından Vergi Dairesi Başkanlıklarından/Defterdarlıklardan özelge talebinde bulunmalarının daha doğru olacağı düşünülmektedir.
 
Fazlı EMEKTAR (1)
(Vergi Müfettiş Yrd.) (E. Maliye Müfettiş Yrd.)
Lebib Yalkın Yayımları

----------o----------
 (1) Bu yazıda yer alan görüşler tümüyle yazarına ait olup, hiçbir şekilde görev yaptığı Kurum''''u bağlamaz; yazarın görev yaptığı Kurumun görüşü olarak kullanılamaz ve değerlendirilemez.
(2) 15⁄12⁄2011 tarih ve 28143 sayılı Resmi Gazete''''de yayınlanmıştır.
 (3) 06⁄01⁄1961 tarih ve 10700 sayılı Resmi Gazete''''de yayınlanmıştır.
.(4) KÖKBULUT İsmail, "Bedellinin Bedeli Gider Sayılır mı?", Bugün Gazetesi, 12⁄12⁄2011

---------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.