Beyan zamanı yaklaştıkça ev sahiplerinden gelen sorular da artıyor. Sanırız bu yıl kira geliri beyanında bulunan kişi sayısı önceki yıllara oranla hayli artacak.

Okuyucularımızdan gelen istek üzerine bu hafta da kısa soru cevaplar eşliğinde bu konuya devam edeceğiz.

1- Maliye neden yazı gönderiyor?

Son yıllarda kayıtdışı ekonomi ile mücadeleye daha çok önem verildiği aşikar. Bilgi teknolojilerinden yararlanma imkanları arttıkça gelirin kavranması da kolaylaşıyor. Maliye elde ettiği verilerden hareketle mükellef üzerinde psikolojik baskı yaratarak onları sistem içine çekmeye çalışıyor.

2- Maliye bilgilerinizi nasıl öğrendi?

Posta idaresi ve bankalardan kira gönderim bilgileri alındı. Kiracıların yapmış olduğu gelir vergisi kesintilerine ilişkin bilgiler zaten Maliye’nin elinde bulunmaktaydı. Mükellefiyet kaydı olmayan kişilerin adres ve kimlik bilgileri ise İçişleri Bakanlığı’ndan alındı.

3- Bana yazı gelmedi, ne yapmam gerekir?

Size yazı gelmemiş olması, vergi ödemeniz gerekmediği anlamına gelmez. Maliye kira gelirinizi şimdilik tespit edememiş ya da iletişim bilgilerinizi bulamamış olabilir. Ancak beş yıllık zamanaşımı süresi içerisinde yakalanırsanız, verginizi cezası ve faiziyle birlikte ödemek zorunda kalırsınız.

Sistemde adlarına kayıtlı gayrimenkul, kira tutarı, gider ve indirim bilgilerinden hiçbirini bulamayan mükellefler, sisteme kendileri girip gerekli bilgileri girerek kendi beyannamelerini oluşturabilirler.

4- Beyannameme nasıl ulaşabilirim?

Sisteme internet üzerinden girebilirsiniz. Bizzat vergi dairenize de müracaat edebilirsiniz.  İnternet Vergi Dairesi’ne şifre ile giriliyor. Şifreniz yoksa herhangi bir vergi dairesine kimlikle başvurarak ücretsiz şifre alabilirsiniz.

5- Maliyenin hazırladığı beyannamede yazılı tutar kesin tutar mıdır?

Hayır. Hazırlanan taslak beyannamede istisna ve indirim tutarları yer almıyor olabilir. Eğer istisna hakkınız varsa veya yapmış olduğunuz giderler bulunuyorsa, bunları kira tutarından düşebilirsiniz.

Ayrıca kira geliriniz de yanlış yazılmış olabilir. Tutarı düzeltebilirsiniz. Bunun için herhangi bir belge sunmanıza gerek yok. Gelir vergisinde beyan esası uygulanmaktadır. Beyanın gerçeğe uygunluğundan da yine mükellefin kendisi sorumludur. Kaç lira isterseniz onu beyan edebilirsiniz. Elbette, daha sonra incelemeye alınırsanız bu tutarı ispat etmek zorunda kalabilirsiniz. Ancak beyan aşamasında belgelendirme gerekmiyor.

6- “Zorundamıyam?”

Hayır, değilsiniz. İdare tarafından hazırlanan taslak beyanlar mükellef tarafından onaylanmadığı sürece bir anlam ifade etmiyor. Taslak beyannameler sadece mükelleflere kolaylık olması, biraz da psikolojik baskı oluşturması amacıyla hazırlanmıştır.

Sistemi kullanma zorunluluğu da yok. Dileyenler beyannamelerini vergi dairesine giderek elden veya beyanname düzenleme programını kullanarak internet ortamında da verebilecek.

7- Sistemden kimler faydalanabilir?

Sistemden, sadece kira geliri olanlar faydalanabilecek. Kira geliri dışında ticari, zirai veya serbest meslek kazancı ile menkul sermaye iradı gibi gelir unsurlarından kazanç ve irat elde eden mükellefler, bu sistem üzerinden beyanname veremeyecek.

8- Kaç liraya kadar vergi çıkmıyor?

Konut kira geliri elde eden kişilerin, toplam 2.800 TL’nin altında kira geliri elde etmesi halinde beyanname vermelerine gerek bulunmamaktadır.

Kira gelirinin yanında ticari, zirai veya mesleki kazancını beyan etmek zorunda olanlar, bu istisnadan yararlanamayacaktır.

Bir konuta birden fazla kişinin ortak olması halinde, bu konuttan elde edilen kira gelirlerinin vergilendirilmesinde istisna, her bir ortak için ayrı ayrı uygulanacaktır. Örneğin, karı koca ortaklaşa sahip oldukları bir evi kiraya vermiş ise her ikisinin de paylarına düşen kiranın 2800 TL’si vergiye tabi olmayacak.

9- Aldığım kiranın tamamı üzerinden mi vergi ödeyeceğim?

Hayır. 2800 TL istisnayı düştükten sonra, ev sahibi olarak karşıladığınız bazı giderleri de indirebilirsiniz. Hatta hiç gider yapmamış olsanız dahi % 25 gider gösterme hakkınız var.

Eğer yapmış olduğunuz giderlerin oranı daha yüksek ise ev sahibi olarak ödemiş olmanız koşuluyla %25 götürü gider yerine aşağıdaki giderleri indirebilirsiniz:

-          aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri,

-          idari giderler,

-          sigorta giderleri,

-          ev için alınan borçların faizleri,

-          konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren 5 yıl süre ile iktisap bedelinin % 5’i

-          ödenen vergi, resim, harç ve şerefiyeler, belediyeye ödenen harcamalara katılma payları,

-          amortismanlar,

-          onarım giderleri ile bakım ve idame giderleri,

-          kira ile tuttukları mal ve hakları kiraya verenlerin kendi ödedikleri kiralar ve diğer gerçek giderler,

-          sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları konutların kirası (yabancı ülkelerde ödenen kira bedelleri hariç),

-          sözleşmeye, kanuna veya ilama istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar.

Burada dikkat edilmesi gereken husus; gerçek gider yönteminin seçilmesi ve konut kira gelirlerine uygulanan 2800 TL’lik istisnadan da yararlanılması durumunda, gerçek gider tutarının istisnaya isabet eden kısmının indirilemeyecek olmasıdır. Çünkü hasılatın 2800 TL’lik kısmı zaten istisnadır, giderlerin de istisnaya isabet eden kısmı indirilmemelidir. Örneğin; toplam gelir 28.000 TL ise bunun %10’u olan 2800 TL zaten vergiden istisnadır, o zaman giderlerin de %10’u dikkate alınmayacaktır.

10- Kimler kira gelirlerini beyan etmek zorunda?

Beyana tabi geliri sadece kira gelirinden ibaret olan mükelleflerden;

-          bir takvim yılı içinde elde ettiği konut kira geliri, istisna tutarını (2011 yılı gelirleri için 2.800 TL) aşanlar,

-          işyeri kira gelirleri üzerinden vergi kesintisi yapılanlardan, kira gelirlerinin brüt tutarı beyanname verme sınırını (2011 yılı gelirleri için 23.000 TL) aşanlar, (beyanname verme sınırı olan 23.000 TL’nin aşılıp aşılmadığının tespitinde, gelir vergisi kesintisine tabi brüt kira gelirleri ile konut kira gelirinin gelir vergisinden istisna edilen tutarı aşan kısmı birlikte dikkate alınacaktır)

-          bir takvim yılı içinde mal ve hakların kiralanmasından elde edilen gelirlerden kesinti ve istisna uygulamasına konu olmayan ve tutarı beyanname verme sınırını (2011 yılı gelirleri için 1.170 TL) aşanlar,

yıllık beyanname vermelidir.

11- İşyeri kira geliri elde edenlerin vergi ödemek bir yana, iade alabileceği söyleniyor, doğru mu?

Gerçek kişiler tarafından işyeri olarak kiraya verilen gayrimenkullerden sağlanan kira gelirleri üzerinden, Gelir Vergisi Kanunu’nun 94’üncü maddesine göre % 20 oranında tevkifat yapılmaktadır. Kiracı tarafından yapılan bu tevkifat, aslında gayrimenkul sahibi adına ödenmiş peşin vergidir. Gayrimenkul sahibinin bu geliri dolayısıyla beyanname vermesi halinde, beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden bu tutar mahsup edilebilecektir.

Örneğin; aylık 2000 TL işyeri kira geliri elde eden bir kişinin brüt kira geliri aslında 2500 TL’dir. Bunun %20’si olan 500 TL’si her ay kiracısı tarafından kendi adına vergi dairesine yatırılmaktadır. Bu kişi yıllık 30.000 TL olan gelirini beyan edecek, götürü gider yöntemini seçmesi halinde 7500 TL’yi gider gösterebilecek, 22.500 TL safi gelir beyan edecek ve mevcut tarifeye göre 4030 TL hesaplanan gelir vergisi çıkacaktır. Ancak kiracısı tarafından kendi adına ödenen vergi 6000 TL olduğu için ayrıca vergi ödemesi gerekmeyecektir. Dahası, fazladan ödemiş olduğu vergiyi iade alabilecektir.

Basit bir hesapla, kabaca 7000 TL ve altında aylık net işyeri kira geliri olanların, beyanname verme sınırı altında kalsalar dahi, beyannamelerini vermeleri ve kendileri adına kiracıları tarafından peşin peşin ödenen verginin bir kısmını iade alabilmeleri mümkündür. 

12- Beyanname üzerinde ayrıca hangi harcamalarımı indirebilirim?

İlgili mevzuatta belirtilen şartları taşıması şartıyla; şahıs sigorta şirketlerine ödenen primler ile bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı paylarını, eğitim ve sağlık harcamalarını, bağış ve yardımları, sponsorluk harcamalarını, doğal afetler ile ilgili ayni ve nakdi bağışları, Türkiye Kızılay Derneği’ne makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımları ve diğer ilgili kanunlarda yer alan bağış ve yardımları indirim konusu yapabilirsiniz.

13- Ne kadar vergi öderim?

Kira gelirlerinin vergilendirilmesinde gelir arttıkça uygulanacak oran da kademeli olarak artmaktadır. Uygulanacak oranlar aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Buna göre; söz gelimi 30.000 TL vergi matrahı çıkan bir kişinin ödeyeceği vergi, [4.130 + (30.000 – 23.000) x %27]= 6.020 TL olacaktır.

14-  Beyan ne zamana kadar yapılmalı?

Mart ayının 1’inci gününden 25’inci günü akşamına kadar beyannamenin verilmesi gerekmektedir. Bu yıl 25 Mart tarihi resmi tarihe rastladığı için son beyan tarihi 26 Mart 2012 olarak uygulanacaktır.

15- Vergiyi ne zaman ödeyeceğim?

Beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisi Mart ve Temmuz aylarında olmak üzere iki eşit taksitte ödenmektedir.

16-  Ödemeler nereye yapılacak?

Bağlı bulunduğunuz vergi dairesine, bağlı olunan vergi dairesinin bulunduğu yerin belediye sınırları dışındaki diğer vergi dairelerine ya da tahsile yetkili banka şubelerine ödeyebilirsiniz. E&Y

---------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.