Ülkemizde bir takım esnek çalışma şekilleri uygulanmakla birlikte bütün esnek çalışma uygulamalarını kapsayacak nitelikte geniş kapsamlı yasal düzenleme henüz yapılamamıştır.

Esnek çalışma dendiğinde daha çok esnek çalışma süreleri akla gelse de,  esasen işletmeler açısından, ekonomik, teknolojik, arz talep dengelerindeki değişikliklere, üretim tekniklerindeki değişikliklere uyum sağlayıp varlığını koruyabilmesi ayrıca karlılığını artırabilmesi için uygulanabilen bir takım yöntemlerdir.  Bu yöntemlerde ortak özellik olarak ortaya çıkan en önemli nokta işletmenin sahip olduğu insan gücünü en etkin ve uygun şekilde yönetmesidir.

Esnek çalışma konusunda farklı görüşler bulunuyor.  İşverenler, esnek çalışma uygulamasının küresel kriz ve işsizliğe çare olacağını düşünürken, sendikalar çalışanın güvenliğinin ve haklarının bu çalışma şeklinde korunamayacağının bu sebepten bazı güvencelerin işçilere sağlanması gerektiğini iletiyorlar.

Başka bir görüş,  çalışanların kendi çalışma şart ve şekillerini belirleme özgürlüğünün olması, İş dışındaki boş vakitlerini arttırmak, aşırı yorgunluğun önlenmesi, kişinin kendini hazır hissettiği saatte çalışması, işe giriş çıkış saatlerindeki farklılıklar dolayısıyla trafiğin azalması gibi, yaşam kalitesini arttırıcı olumlu gelişmeler getirebileceği yönünde. Özellikle çalışan annelere çalışma hayatında kolaylıklar getireceği görüşü de mevcut.

Esnek çalışma süresi denildiğinde ilk akla gelen ve ülkemizde uygulaması daha yoğun olan Kısmi Süreli (Part-Time) çalışmadır.

Uluslararası Çalışma Örgütü (İLO), kısmi süreli çalışmayı,  “Normal çalışma sürelerinden az, sürekli ve düzenli olan ve gönüllü olarak yapılan çalışma” olarak tanımlamıştır. Düzenli ve sürekli olması, kısmi süreli çalışmayı kısa süreli çalışma, mevsimlik çalışma ve geçici çalışmadan ayırmaktadır. Gönüllü olarak yapılmasından kasıt; kişinin, işyerinin yaşadığı bir takım teknolojik, ekonomik sorunları vb. nedeniyle yapmak zorunda olduğu bir çalışma türü olmadığıdır, özgür iradeye bağlı olmasıdır.

Çağrı üzerine çalışmada; önceden yapılan iş sözleşmesi gereğince, çalışanın işveren tarafından çağrıldığında işyerine gelerek çalışmasıdır. İşçinin ne kadar süreyle çalışacağı sözleşme ile belirlenir, belirlenmemesi halinde haftalık çalışma süresi yirmi saat olarak kararlaştırışmış kabul edilir. İşçi çalışsın ya da çalıştırılmasın belirlenen bu sürede hak edeceği ücret ne ise işveren bu ücreti ödemek durumundadır. İşveren en az dört gün önceden işe çağıracağını işçiye bildirmelidir.

Evde çalışma türü, İLO tarafından “bir işveren veya aracı için işçinin seçtiği bir yerde, genellikle işçinin kendi evinde işveren veya aracının denetimi olmaksızın bir sözleşme gereğince bir malın üretilmesi veya hizmetin sağlanması” olarak tanımlanmaktadır. İşçi bir veya birden fazla işverene bağlı olarak ücret karşılığı çalışabilir. Çalışma parça başı esasına göre yapılır ve evde çalışabilmesi için gerekli malzeme veya araçlar genellikle işveren tarafından karşılanır. Birçok ülkede evde çalışanlarla ilgili yasal düzenlemeler mevcut.

Diğer bir çalışma türü iş paylaşımıdır. İş paylaşımında kısmi süreli çalışanlar tam gün süreli işleri aralarında paylaşarak, işe sırayla gelerek çalışırlar. Dolayısıyla alınan ücret, ikramiye, kar vb. hakları da aralarında paylaşırlar.

Tele Çalışma diğer bir esnek çalışma türüdür.  İşletme merkezi dışında genellikle evde veya mahalli bir büroda yapılan, haberleşme ve bilgisayar ağı ile işletmeyle bağlantı kurulan, işçinin işyerine bağımlılığının ve işverenin denetiminin az olduğu bir çalışma şeklidir. Genellikle sigortacılık, bankacılık, bilgisayar, elektronik, basın yayın ve ticaret sektörlerinde kullanılmaktadır.  

Son olarak “sıkıştırılmış çalışma haftası” yöntemine değinmek gerekirse,  70’li yıllardan sonra kullanımı artan bu yöntemde; haftada 5-6 günlük çalışma süresinin 5 günden az olarak 3-4 güne ya da 4,5 güne sıkıştırılmasıdır. Haftalık çalışma süresi azaltılmamakla birlikte günlük çalışma süreleri eşit olarak ya da farklı şekilde belirlenebilir.

Esnek çalışma sistemiyle ilgili bir takım yasal düzenleme çalışmaları yapılmaktadır. Yapılan çalışmanın tüm esnek çalışma uygulamalarını kapsayacak düzeyde bir yasal değişiklik getirip getirmeyeceği merak konusu…İşkanunu

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.