‎4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'nun geçici 10. maddesi kapsamına giren sigortalıların prime esas kazanç üst sınırına kadar olan kazançları üzerinden tahakkuk eden işveren hissesi sigorta prim tutarının tamamı İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmaktadır. Bu çerçevede, halen uygulanmakta olan sigorta prim teşvikleri içinde en fazla teşvik geçici 10. madde ile verildiğinden, işverenlerce hem geçici 10. madde kapsamına, hem de 5510 sayılı Kanun'un 81. maddesinde yer alan beş puanlık prim indirimi kapsamına giren sigortalılardan dolayı geçici 10. maddede öngörülen teşvik tercih edilmektedir.

Hal böyle olmakla birlikte, 4447 sayılı Kanun'un geçici 10. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan "Bu maddeyle sağlanan destek unsurundan aynı sigortalı için bir kez yararlanılabilir." hükmüne istinaden, işyerinin aynı veya farklı bir sosyal güvenlik merkezinin sınırları içine giren bir adrese nakledilmesi halinde, işverenlerce, geçici 10. maddede öngörülen teşvikten yararlanılması halinde, sonradan teşviklerin gecikme zammı ile birlikte geri alınacağı düşüncesiyle, geçici 10. maddede öngörülen teşvik yerine, beş puanlık prim indiriminden yararlanılmaktadır.

Diğer taraftan, geçici 10. maddede öngörülen teşvikten yararlanılmış olan bir sigortalının aynı işverenin başka bir adreste faaliyet gösteren diğer bir işyerinde hizmet akdi sona ermeden çalışmaya başlaması halinde, işverenlerce bu nitelikteki sigortalılardan dolayı da geçici 10. maddede öngörülen teşvikten yararlanılmaya çalışılmakta, ancak bu nitelikteki sigortalıların geçici 10. madde kapsamında 06111 sayılı Kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenen aylık prim ve hizmet belgesi ile bildirilmesine Kurum'ca izin verilmediğinden ne şekilde işlem yapılacağı hususunda tereddüte düşülebilmektedir.

Uygulamada yaşanan bu durumlar dolayısıyla bu yazımızda, gerek işyerinin nakli, gerekse kapsama giren bir sigortalının aynı işverenin başka bir adreste faaliyet gösteren diğer bir işyerinde hizmet akdi sona ermeden çalışmaya başlaması halinde, geçici 10. maddede öngörülen teşvikten yararlanılıp yararlanılamayacağı, yararlanılacak olması halinde ne şekilde işlem yapılacağı hususlarına yer verilmiştir.

II- İŞYERİNİN NAKLİ HALİNDE TEŞVİKTEN YARARLANMA ŞARTLARI

4447 sayılı Kanun'un geçici 10. maddesinde öngörülen teşvikten yararlanılmakta olan bir işyerinin başka bir adrese nakli halinde, anılan maddede öngörülen teşvikten, önceki adreste çalışan sigortalılardan dolayı, hizmet akdinin devam etmesi ve geçici 10. maddede aranılan diğer şartların da sağlanmış olması kaydıyla, yeni işyerindeki çalışmalarından dolayı da yararlanılabilecektir. Ancak bu durumda, teşvikten yararlanılabilmesi için işverenlerce yapılması gereken işlemler, işyerinin aynı veya farklı sosyal güvenlik merkezinin sınırları içine giren bir adrese nakledilmesine göre farklılık göstermektedir.

A- İŞYERİNİN FARKLI BİR SOSYAL GÜVENLİK MERKEZİNİN SINIRLARI İÇİNE GİREN BİR ADRESE NAKLİ HALİNDE TEŞVİKTEN YARARLANMA ŞARTLARI

İşyerinin farklı bir sosyal güvenlik merkezinin sınırları içine giren bir adrese nakli halinde, yeni işyeri için Sosyal Güvenlik Kurumu'nca ayrı bir işyeri dosyası tescil edilmektedir. Adres değişikliği nedeniyle tescil edilen yeni işyeri dosyasından, nakil tarihinden önce teşvikten yararlanılmış sigortalılar için "4447/Geç.10.md. Sigortalı Giriş" ekranı vasıtasıyla tanımlama yapılmak istenildiği durumda, "Kişi işe girdiği tarih itibariyle son 6 ay içerisinde çalışmıştır." şeklinde uyarı mesajı ile karşılaşılacak ve teşvikten yararlanılmasına izin verilmeyecektir.

Bu nedenle, işyerinin farklı bir sosyal güvenlik merkezinin sınırları içine giren bir adrese nakledilmesi nedeniyle yeni bir işyeri dosyasının tescil edilmesinin ardından, nakil tarihinden önce geçici 10. maddede öngörülen teşvikten yararlanılmış sigortalılardan dolayı nakil tarihinden sonra da yararlanabilmek için öncelikle işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik merkezine bir dilekçe ile müracaat ederek, nakil tarihinden önce teşvikten yararlanılmış olan sigortalıların yeni işyeri dosyasına aktarılmasının talep edilmesi gerekmektedir. Bu şekilde yapılacak müracaatlar üzerine, ilgili sosyal güvenlik merkezince daha önce teşvikten yararlanılmış olan sigortalıların yeni işyeri dosyasına aktarımının yapılması halinde, nakil tarihinden önce sisteme tanımlanmış sigortalılardan dolayı hizmet akdinin devam etmesi kaydıyla nakil tarihinden sonraki sürelerde de yararlanılması mümkün olabilecektir.

Diğer taraftan, geçici 10. maddede öngörülen teşvikten yararlanılabilmesi için işverenin gerek nakil tarihinden önceki sürelerden, gerekse nakil tarihinden sonraki sürelerden kaynaklanan yasal ödeme süresi geçmiş prim ve idari para cezası borcunun bulunmaması gerekmektedir. Ancak işyerinin farklı bir sosyal güvenlik merkezinin sınırları içine giren bir adrese nakli halinde, aylık prim ve hizmet belgelerinin 06111 sayılı Kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenmesi sırasında, sistem tarafından yalnızca yeni işyerinden kaynaklanan borçlar sorgulanabilmektedir.

Dolayısıyla, nakil tarihinden önceki sürelerden kaynaklanan prim ve idari para cezası borcu bulunan işverenlerce, nakil tarihinden sonraki sürelerden kaynaklanan yasal ödeme süresi geçmiş prim ve idari para cezası borcu bulunmasa dahi, nakil tarihinden önceki sürelerden kaynaklanan borçlar ödenmediği sürece aylık prim ve hizmet belgelerinin kanun numarası seçilmeksizin gönderilmesi, başka bir ifade ile teşvikten yararlanılmaması gerekmektedir.

Yine, söz konusu teşvikten yararlanılabilmesi için gerekli olan şartlardan biri de sigortalının işe giriş tarihinden önceki altı aylık sürede Sosyal Güvenlik Kurumu'na verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı toplam sigortalı sayısının, aynı dönem aralığında Kurum'a bildirim yapılmış ay sayısına bölünmesi suretiyle bulunan ortalama sigortalı sayısına ilave olarak çalıştırılmasıdır. Bu bağlamda, kapsama giren ve nakil tarihinden önce işe alınmış olan sigortalılar yönünden ortalama sigortalı sayısı belirlenirken, işe giriş tarihinden önceki altı aylık süre içinde eski işyeri dosyasından bildirilmiş olan sigortalı sayılarının dikkate alınması icap etmektedir.

Aynı şekilde, nakil tarihinden sonra işe alınmakla birlikte söz konusu altı aylık sürenin bir kısmının nakil tarihinden önceki sürelere, bir kısmının nakil tarihinden sonraki sürelere isabet etmesi halinde, altı aylık süredeki ortalama sigortalı sayısı belirlenir iken, hem nakil tarihinden önceki, hem de sonraki altı aylık süre içinde Kurum'a verilen aylık prim ve hizmet belgelerindeki sigortalı sayısı esas alınacaktır.

B- İŞYERİNİN AYNI SOSYAL GÜVENLİK MERKEZİNİN SINIRLARI İÇİNE GİREN BİR ADRESE NAKLİ HALİNDE TEŞVİKTEN YARARLANMA ŞARTLARI

İşyerinin, aynı sosyal güvenlik merkezinin görev alanına giren bir adrese nakli halinde, Sosyal Güvenlik Kurumu'nca işyeri tescil kayıtlarında adres değişikliği yapılmak suretiyle işlemler tamamlanmakta, dolayısıyla ayrıca işyeri dosyası tescil edilmemektedir.

Bu bağlamda, işyerinin aynı sosyal güvenlik merkezinin sınırları içine giren bir adrese nakli halinde, geçici 10. maddede öngörülen teşvikten yararlanmak için ilgili sosyal güvenlik merkezine ayrıca müracaat edilmesine gerek bulunmadığı gibi, teşvikten yararlanma şartlarında da herhangi bir değişiklik olmayacaktır.

III- KAPSAMA GİREN BİR SİGORTALININ AYNI İŞVERENİN BAŞKA BİR ADRESTE FAALİYET GÖSTEREN DİĞER BİR İŞYERİNDE HİZMET AKDİ SONA ERMEDEN ÇALIŞMAYA BAŞLAMASI

Daha önce teşvikten yararlanılmış olan bir sigortalıdan dolayı 4447 sayılı Kanun'un geçici 10. maddesinde öngörülen teşvikten yeniden yararlanılabilmesi için;

— Sigortalının işsiz kaldığı süre içinde mesleki yeterlilik belgesini alması veya teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi ya da Türkiye İş Kurumu'nca düzenlenen iş gücü yetiştirme kursunu bitirmesi,

— 31.12.2015 tarihine kadar yeniden işe alınması,

— İkinci defa işe alındığı tarihten önceki altı aylık dönemde Sosyal Güvenlik Kurumu'na verilmiş aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmaması,

— İkinci defa işe girdiği tarihteki ortalama sigortalı sayısına ilave olarak çalıştırılması şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir.

Bu çerçevede, kapsama giren bir sigortalının aynı işverenin başka bir adreste faaliyet gösteren diğer bir işyerinde hizmet akdi sona ermeden çalışmaya başlaması halinde, altı aylık dönemde Sosyal Güvenlik Kurumu'na verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olması nedeniyle, bu nitelikteki sigortalılardan dolayı aynı işverenin diğer işyerindeki çalışmalarından dolayı geçici 10. maddede öngörülen teşvikten yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.

IV- SONUÇ

İşyerinin aynı veya farklı bir sosyal güvenlik merkezinin sınırları içine giren bir adrese nakli halinde, nakil tarihinden önce geçici 10. maddede öngörülen teşvikten yararlanılmış sigortalılardan dolayı nakil tarihinden sonra da yararlanılması mümkün bulunmaktadır.

Bu durumda, işyerinin aynı sosyal güvenlik merkezinin sınırları içine giren bir adrese nakli halinde adres değişikliği dolayısıyla ilgili sosyal güvenlik merkezine bir dilekçe ile müracaat edilmesi yeterli olmakta, buna karşın işyerinin farklı bir sosyal güvenlik merkezinin sınırları içine giren adrese nakli halinde, yeni işyeri dosyasının tescilinin ardından daha önce teşvikten yararlanılmış sigortalıların yeni işyeri dosyasına aktarımının yapılması amacıyla yeni işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik merkezine müracaat edilmesi icap etmektedir.

Diğer taraftan, kapsama giren sigortalıların aynı işverenin başka bir adreste faaliyet gösteren diğer bir işyerinde hizmet akdi sona ermeden çalışmaya başlamaları halinde, yeni işyerindeki çalışmalarının başladığı tarihten önceki altı aylık dönemde Sosyal Güvenlik Kurumu'na verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmaları nedeniyle, bu sigortalıların yeni işyerindeki çalışmalarından dolayı geçici 10. maddede öngörülen teşvikten yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.

Eyüp Sabri DEMİRCİ*

Yaklaşım

(Kaan Gürbüz Okyel Beye teşekkürler)

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.