Başbakan ve Ekonomi Bakanı tarafından yapılan basın toplantılarıyla resmen duyurulan yeni teşvik sisteminin ana hatları belli olmaya başladı.

Aşağıda, yapılan açıklamalardan hareketle, yeni yatırım teşviklerinin ana hatlarından bahsedilecektir.

Önemle belirtmek gerekir ki, aşağıdaki bilgi ve açıklamalar tamamen Başbakan ve Ekonomi Bakanı tarafından basın toplantısında yapılan açıklamalar ve basında yer alan bilgilerden derlenmiştir. Yeni teşviklerle ilgili henüz herhangi bir yasal düzenleme yapılmadığı gibi, düzenleme taslakları da kamuoyunun bilgisine veya görüşüne sunulmuş değildir.

1. Genel Açıklama ve Yapılması Beklenen Yasal Düzenlemeler

Yapılan sunumlardan ve açıklamalardan, Yatırımlarda Devlet Yardımlarıyla ilgili mevzuatın tamamen yenilenmekte olduğu anlaşılmaktadır.

Bu çerçevede önümüzdeki günlerde, öncelikle Kurumlar Vergisi Kanunu ve Katma Değer Vergisi Kanunu’nda değişiklik yapılması, sonrasında ise;

— Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında kararın

— Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Genel Tebliğin

yayımlanarak yürürlüğe girmesi beklenmektedir.

Bu düzenlemelerden sonra ikinci aşamada;

— Vergi teşviklerinin uygulamasıyla ilgili Maliye Bakanlığı Tebliğlerinin ve Gelir İdaresi Sirkülerlerinin

— Yatırımlara yer tahsisiyle ilgili Maliye Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü düzenlemelerinin,

— Faiz indirimiyle ilgili Ekonomi Bakanlığı düzenlemelerinin,

— Sigorta primi işveren hissesiyle ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Genelgelerinin,

— Gümrük vergisi muafiyetiyle ilgili Ticaret ve Gümrük Bakanlığı Tebliğ veya Genelgelerinin,

yayımlanması beklenmelidir.

2. Yeni Teşvik Unsurları

Yapılan açıklamalardan yatırımlarda dokuz teşvik unsuru olacağı anlaşılmaktadır. Bu teşvikler şunlardır:

— Vergi indirimi

— Katma değer vergisi istisnası

— Katma değer vergisi iadesi

— Sigorta primi işveren payı desteği

— Sigorta primi işçi payı desteği

— Gümrük vergisi muafiyeti

— Gelir vergisi stopajı teşviki

— Faiz desteği

— Yatırım yeri tahsisi.

Yukarıda sayılan teşviklerden Yatırım Teşvik Belgesine bağlı olarak yararlanılabilecek olup yeni teşvik mevzuatının yürürlüğe girmesinden sonra verilen teşvik belgelerinde bu teşvik unsurları bulunacaktır.

3. Yeni Teşvik Unsurlarının Uygulanacağı Yatırımlar

Açıklanan yeni teşvik sistemi, aşağıdaki dört bileşenden oluşmaktadır.

— Genel teşvik uygulamaları

— Bölgesel teşvik uygulamaları

— Büyük ölçekli yatırımların teşviki

— Stratejik yatırımların teşviki

Bu ayırım çerçevesinde, bir önceki bölümde sayılan teşvik unsurlarının, hangi yatırımlara uygulanacağı aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

Tabloda yer alan teşviklerin dışında, 6. Bölgedeki yatırımlar ile stratejik yatırımlar için, gelir vergisi stopajı ve sigorta primi işçi payı desteği sağlanacağı anlaşılmaktadır.

4. Temel Uygulama Esasları

Yukarıda sayılan teşvik unsurlarından katma değer vergisi istisnası ve gümrük vergisi muafiyeti genel teşvik unsurları olarak nitelenmekte ve bu iki teşvik bölge ve sektör ayırımı olmaksızın, genel koşullar çerçevesinde (mevcut sistemdeki kısıtlama ve asgari limitler güncellenerek) bütün yatırımlar için öngörülmektedir.

Diğer teşvik unsurları yeni sistemde;

— Bölgesel ve sektörel bazda farklılaştırılmakta,

— Kararnameyle belirlenecek büyük proje yatırımları ve stratejik yatırımlar için daha yüksek oranda teşvik öngörülmekte,

— Ayrıca OSB’lerde, aynı sektörde faaliyet gösteren firmaların birlikte gerçekleştireceği ve faaliyet gösteren yatırım konusuna dikey veya yatay entegrasyon sağlayacak yatırımlarda ve Ar-Ge projesi sonucu geliştirilen ürünün üretimine yönelik yatırımlarda, bir alt bölgenin destek unsurlarının sağlanması öngörülmektedir.

Bölgesel teşvik uygulamalarında esas olmak üzere harita yenilenmiş ve il bazlı bölgesel teşvik sistemine geçilmiştir. Bu çerçevede 81 il 6 bölgeye ayrılmıştır. Bölgelerin ayırımı iller itibariyle aşağıdaki tabloda yer almaktadır:

Yapılan açıklamalardan, desteklenecek sektörlerle ilgili bir açıklama yapılmamıştır. Desteklenecek sektörlerin güncellendiği açıklanmış ancak hangi bölgede hangi sektörlerin destekleneceğine ilişkin bir bilgi verilmemiştir. Altıncı bölgede yapılacak yatırımlar için sektör kısıtlaması olmayacağı, yatırım alanına bakılmaksızın bu bölgedeki bütün yatırımların destekleneceği anlaşılmaktadır.

Büyük ölçekli yatırımlarla ilgili ayırımın devam edeceği ve bu sınıfta tanımlanan yatırımlara daha yüksek oranda teşvik sağlanmaya devam edileceği anlaşılmaktadır.

Yapılan açıklamalardan 13 yatırım konusunun büyük ölçekli yatırım olarak belirleneceği anlaşılmaktadır. Açıklanan büyük ölçekli yatırım konuları ile bu yatırım konuları için aranacak asgari sabit yatırım tutarları aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

Teşvik sistemine yeni bir bileşen olarak, stratejik yatırımlar girmiştir. Yapılan açıklamalardan;

— İthalat bağımlılığı yüksek ara malı veya ürünlerin üretimine yönelik,

— Asgari yatırım tutarı 50 milyon ¨olan,

—50’den fazlası ithalatla karşılanan,

— Asgari %40 katma değer üreten,

— Üretilecek ürünle ilgili toplam ithalat değeri son 1 yıl itibariyle en az 50 Milyon $ olan (yurt içi üretimi olmayan mallarda bu şart aranmayacaktır)

yatırımların bu kategoriye alınabileceği anlaşılmaktadır.

Öte yandan, özellik arz eden bazı yatırımların, bölgesine bakılmaksızın 5. Bölge teşviklerinden yararlanması öngörülmüştür. Ekonomi Bakanının sunumunda öncelikli yatırımlar;

— Madencilik yatırımları,

— Demiryolu ve denizyolu ile yük veya yolcu taşımacılığına yönelik yatırımlar,

— Test merkezleri, rüzgar tüneli ve benzeri nitelikteki yatırımlar,

— Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgelerinde yapılacak turizm yatırımları,

— Özel sektör tarafından gerçekleştirilecek ilk, orta ve lise eğitim yatırımları,

— Yatırım tutarı 20 Milyon’un üzerinde olan; belirli ilaç yatırımları ile savunma sanayi yatırımları

olarak sayılmıştır.

Aşağıda her bir teşvik unsuru itibariyle öngörülen teşvik oranı ve uygulamaya ilişkin genel açıklamalara yer verilecektir.

5. Teşvik ve Destekler

a) Vergi İndirimi

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32/A maddesinde yer alan indirimli kurumlar vergisi oranı teşvikinin, genel çerçevesi korunarak devam edeceği anlaşılmaktadır. Ancak, bu maddede değişiklik yapılarak, I. Bölge dışındaki bölgelerde yatırım yapanlar için, indirimli oranın yatırım döneminde, sadece yeni yatırımdan kaynaklanan kazanca değil tüm faaliyetlerden elde edilen kazançlara uygulanacağı açıklanmıştır.

Teşvikten yararlanacak ve yararlanamayacak sektörlere ilişkin bir açıklama yapılmamıştır. Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32/A maddesinde konuyla ilgili olarak bir değişiklik yapılmaması halinde aşağıda sayılan kurumlar/yatırımlar indirimli kurumlar vergisi uygulamasının kapsamı dışında olacaktır.

— Finans ve sigortacılık sektörlerinde faaliyette bulunan kurumlar

— İş ortaklıkları

— Taahhüt işleri

— 4283 sayılı Yap-İşlet Modeli ile Elektrik Enerjisi Üretim Tesislerinin Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışının Düzenlenmesi Hakkında Kanunun Kanun kapsamında yapılan yatırımlar

— 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun kapsamında yapılan yatırımlar

— Rodövans sözleşmelerine bağlı olarak yapılan yatırımlar.

İndirimli kurumlar vergisi oranı yoluyla yararlanılacak teşvik tutarı, belirlenen yatırıma katkı tutarı ve yatırıma katkı oranı ile indirimli kurumlar vergisi oranına bağlı bulunmaktadır.

Başbakan ve Ekonomi Bakanı tarafından yapılan açıklamalara göre, bölgeler itibariyle belirlenen yatırıma katkı oranları ile 31.12.2013 tarihine kadar başlanan yatırımlar için uygulanacak vergi indirim oranları aşağıdaki tablolarda yer almaktadır:

TABLO: Yatırıma Katkı Oranları

TABLO: Büyük Yatırımların Teşviki Uygulamasında Vergi İndirim Oranları

TABLO: Bölgesel Teşvik Uygulamasında Vergi İndirim Oranları

b) Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği

Başbakan ve Ekonomi Bakanı tarafından yapılan sunumlarda yer alan bilgilere göre, belirli bir süre için sigorta primi işveren hissesinin tamamının, asgari ücret üzerinden hesaplanan prim tutarıyla sınırlı olarak, Devlet tarafından karşılanacaktır.

Bölgeler itibariyle desteğin uygulanacağı süreler ile sağlanacak destek için planlanan tavan oranları bölgeler itibariyle aşağıdaki gibidir:

Yapılan açıklamalardan, 6. Bölgede yer alan OSB’lerde destek süresinin 12 yıl olacağı anlaşılmaktadır.

Öte yandan, Başbakan sunumunda yer almamakla birlikte, Ekonomi Bakanı sunumunda, 6. Bölgede yapılan yatırımlarda sağlanan istihdam için, asgari ücret üzerinden hesaplanacak sigorta primi işçi hissesinin 10 yıl süreyle ödenmeyeceği bilgisi yer almaktadır.

c) Katma Değer Vergisi İstisnası

Başbakan tarafından yapılan sunumda, bu teşvikin genel teşvik olduğu, bölge ve sektör ayırımı olmaksızın uygulanacağı dışında bir bilgi bulunmamaktadır.

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 13. maddesinde yer alan ve halen uygulanan katma değer vergisi istisnası uygulamasının aynen devam edebileceği görülmektedir.

d) Gümrük Vergisi Muafiyeti

Başbakan tarafından yapılan sunumda, bu teşvikin genel teşvik olduğu, bölge ve sektör ayırımı olmaksızın uygulanacağı dışında bir bilgi bulunmamaktadır.

Katma değer vergisi istisnasında olduğu gibi bu teşvikin de mevcut uygulamasının aynen devam edeceği görülmektedir.

e) Faiz Desteği

Faiz desteği de katma değer vergisi istisnası ve gümrük vergisi muafiyeti gibi halen Yatırımlarda Devlet Yardımları mevzuatı içinde olan ve uygulanan bir destektir.

Başbakan tarafından yapılan sunumda, yeni dönemde uygulanması öngörülen faiz desteği oranları açıklanmış olup, bu oranlar aşağıdaki tabloda yer almaktadır:

f) Yatırım Yeri Tahsisi

Başbakan tarafından yapılan sunumda, yatırımlara yatırım yeri tahsis edileceği belirtilmekte, başka bir bilgi yer almamaktadır.

Yatırımlara yer tahsisi uygulaması mevcut teşvik uygulamasında da yer almakta olup, bu uygulamada önemli bir değişiklik olmayacağı düşünülmektedir.

g) Gelir Vergisi Stopajı Desteği

Mevcut teşvik sisteminde yer alamayan bu desteğin, sadece VI. Bölgede yapılacak yatırımlara sağlanacağı, bu bölgede düzenlenecek teşvik belgeleri kapsamındaki yatırımlarla sağlanacak istihdam için, asgari ücret üzerinden hesaplanacak gelir vergisi stopajının 10 yıl süreyle alınmayacağı anlaşılmaktadır.

İfade edildiği şekliyle bu destek, tahakkuk eden verginin terkini yoluyla sağlanacak olup bu niteliğiyle bir işveren desteği olacaktır.

Bu açıklamalara göre, 6. Bölgede yer alan 15 ilde yapılacak yatırımlarda, istihdam edilen her bir işçi için ödenmesi gereken 113,03 liralık gelir vergisi stopaj tutarı, istihdamı sağlayan işverene destek olarak alınmayacak, tahakkuk eden vergi terkin edilecektir.

h) KDV İadesi Desteği

Mevcut teşvik sisteminde yer alamayan bu desteğin, sadece 500 milyon lira ve üzerindeki yatırımlar için öngörüldüğü, bina inşaat harcamaları nedeniyle yüklenen KDV’nin yatırımcıya iadesinin öngörüldüğü anlaşılmaktadır.

Destekle ilgili daha ayrıntılı bilgi bulunmamaktadır.

6. Stratejik Yatırımlara Sağlanacak Teşvikler

Yapılan açıklamalardan, stratejik yatırımlara, bölgesine bakılmaksızın aynı teşvik ve desteklerin sağlanacağı anlaşılmaktadır.

Bu yatırımlara sağlanması öngörülen teşvik ve destekler aşağıdaki tabloda yer almaktadır:

7. Teşviklerle İlgili Diğer Konular

— Stratejik yatırımlarda bölge ayırımı yoktur. Yatırımın yapıldığı bölgeye bakılmaksızın, yukarıda 2. Bölümde yer alan tablodaki destekler uygulanacaktır.

— OSB’lerde yapılacak yatırımlar ile TÜBİTAK tarafından desteklenen Ar-Ge projeleri sonucunda gerçekleştirilen ürünün üretimine yönelik yatırımlarda vergi indirimi ve sigorta primi işveren hissesi destekleri açısından bir alt bölgede uygulanan desteklerden yararlanılacaktır.

— Demir cevheri ve linyit kömürü yatırımları bölgesel teşvik sistemi kapsamında desteklenecektir.

— Tersanelerin inşa edecekleri gemilerde, yatırım döneminde istihdam edilen işçiler için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı Devletçe karşılanacaktır.

— Teşvikler sadece teşvik belgesine bağlanmış yatırımlar için uygulanacaktır.

HATIRLATMALAR

— Yukarıda yapılan açıklamalar, Başbakan ve Ekonomi Bakanının basın toplantılarında yaptığı açıklamalara ve sunum metinlerine dayanmaktadır. Konuyla ilgili yapılmış bir yasal düzenleme veya düzenleme tasarısı/taslağı bulunmamaktadır.

— Açıklanan teşviklerin hayata geçmesi başta Kurumlar Vergisi Kanunu ve Katma Değer Vergisi Kanunu olmak üzere bazı kanunlarda değişiklik yapılmasını gerektirmektedir. Bu nedenle yasal düzenlemelerin yapılmasının belirli bir süre gerektirdiği açıktır. Bu sürenin iyimser bir tahminle Mayıs ayı sonlarını bulacağı tahmin edilmektedir.

— Yapılan açıklama ve sunumlarda, geçiş sürecine ve mevcut teşvik belgeleri kapsamında yapılmakta olan yatırımlara ilişkin konulara yer verilmemiştir. Bu nedenle, yukarıda yapılan açıklamalar, mevcut yatırımlar için geçerli olmayabilir. Dolayısıyla bu konuda yapılacak yasal düzenlemeler veya otoritelerin ek açıklamaları beklenmelidir.

— Yasal düzenleme sürecinde, yukarıda özetlenen konularda her türlü değişikliğin olabileceği unutulmamalıdır. Recep Bıyık/pwc

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.