I- GİRİŞ

Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan bildirimlerde yasada belirtilen şekil ve süreye uyulmaması durumunda uygulanacak idari para cezaları 5510 sayılı Yasanın 102. maddesinde belirlenmiştir. SGK tarafından uygulanan idari para cezalarının yüksekliği işverenleri yıpratmaktadır. Bu nedenle unutulan ve yasal süre dışında verilen, birkaç gün geç verilen belgelere uygulanan idari para cezalarında işverenin iyi niyeti göz önünde bulundurularak önemli oranda indirim yapılmıştır.

26 Ocak 2012 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan 6270 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yapılan bu düzenleme yazımızın konusunu oluşturmaktadır.

II- İNDİRİM YAPILCAK İDARİ PARA CEZALARI

5510 sayılı Yasa'nın 102. maddesinin birinci fıkrası (a) bendi gereği, sigortalı işe giriş bildirgesini 8. maddede belirtilen sürede e-sigorta yoluyla vermeyen işverenlere aylık asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanmaktadır. Yine aynı bent gereği 61. maddede belirtilen genel sağlık sigortalısı giriş bildirgesinin vermeyen yabancı uyruklu sigortalılara da aylık asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanmaktadır.

102. maddenin birinci fıkrasının (b) bendi gereği, yasanın 11. maddesinde belirtilen işyeri bildirgesini, Kurumca belirlenen şekle ve usule uygun vermeyenlere;

1) Kamu idareleri ile bilânço esasına göre defter tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin üç katı tutarında,

2) Diğer defterleri tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin iki katı tutarında,

3) Defter tutmakla yükümlü olmayanlar için bir aylık asgari ücret tutarında, idari para cezası uygulanmaktadır.

102. maddenin birinci fıkrasının (g) bendi gereği, yasanın 8. maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen 4/b sigortalılarına ilişkin işe giriş bildirgesinin, 9. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen 4/b sigortalılarına ilişkin işten ayrılış bildirgesinin, yasal sürede verilmemesi halinde aylık asgari ücret tutarında yükümlülüğü yerine getirmeyen ilgililere idari para cezası uygulanmaktadır. Yine aynı bent gereği, 47. maddede belirtilen vazife malullüğüne ilişkin bildirimin ve 90. maddesinin birinci fıkrasında belirtilen kurum ve kuruluşların ihaleler ilişkin bildirimlerin 15 günlük yasal süre içinde yerine getirilmemesi halinde, yükümlülüklerini yerine getirmeyen Kurum ve kuruluşlara aylık asgari ücret tutarından idari para cezası uygulanmaktadır. Yine aynı bent gereği, yasanın 8. maddesinin yedinci fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen kamu idareleri ile bankalara sigortalı başına aylık asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanmaktadır.

102. maddenin birinci fıkrasının (h) bendi gereği, Yasa'nın 11. maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen bildirim yükümlülüğünü 10 günlük yasal süresi içinde yerine getirmeyen ticaret sicili memurlukları ile aynı maddenin altıncı fıkrasında belirtilen yükümlülüğü bir aylık yasal süresi içinde yerine getirmeyen kurum ve kuruluşlara yerine getirilmeyen her bir bildirim yükümlülüğü için aylık asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanmaktadır.

102. maddenin birinci fıkrasının (j) bendi gereği, yasanın 9. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre sigortalılığı sona eren 4/a sigortalılarına ilişkin işten ayrılış bildirgesi ile 506 sayılı Kanunun geçici 20. maddesinde yer alan sandıklara, sandık iştirakçiliğinin başlama veya sona ermesine ilişkin bildirgelerin,  süresi içinde vermeyenler hakkında, bir takvim ayında işlenen bu fiillerden dolayı tutmakla yükümlü bulunulan defter ve belgelerin ibraz edilmemesi nedeniyle verilmesi gereken ceza tutarını aşmamak kaydıyla her bir sigortalı veya sandık iştirakçisi için asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanmaktadır.

Yukarıda sayılan bildirimlere ilişkin uygulanan idari para cezalarında 5510 sayılı Yasa'nın 102. maddesinin 6270 sayılı Kanunla değişik ikinci fıkrası gereği yüzde 75 indirim yapılmaktadır. 6270 sayılı Yasa'nın 11. maddesi ile değiştirilen ikinci fıkra aşağıdaki gibidir.

"Mahkeme kararına, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelere ya da kamu idarelerinden alınan belgelere istinaden düzenlenenler hariç olmak üzere, bildirgenin veya belgenin yasal süresi geçtikten sonra ilgililerce kendiliğinden 30 gün içinde verilmesi ve söz konusu cezaların ilgililerce, yapılacak tebligat tarihini takip eden günden itibaren 15 gün içinde ödenmesi halinde, bu maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (g), (h) ve (j) bentlerinde öngörülen cezalar dörtte bir oranına karşılık gelen tutar üzerinden uygulanır."

6270 sayılı Yasa ile yapılan değişiklikle cezalara indirim getirilmiştir. İlave bir indirim de 15 gün içinde itiraz edilmeksizin yapılan ödemeler için söz konusudur.

5510 sayılı Yasa'nın 102. maddesinin 5. fıkrasında "İdarî para cezalarının, Kuruma itiraz edilmeden veya yargı yoluna başvurulmadan önce tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde peşin ödenmesi halinde, bunun dörtte üçü tahsil edilir." denilmektedir.

Söz konusu indirim miktarları örneklerle aşağıda gösterilmiştir.

Örnek-1: 03.03.2012 tarihinde işe giren bir sigortalıya ilişkin sigortalı işe giriş bildirgesinin yasal süre dışında, yasal sürenin sona ermesinden itibaren 30 gün içinde 13.03.2012 tarihinde işveren tarafından kendiliğinden verildiği varsayıldığında, 102. maddenin birinci fıkrası (a) bendi gereği aylık asgari ücret tutarında 886,00 TL[1] olarak idari para cezası uygulanacaktır. Her ne kadar idari para cezası 886,00 TL olarak uygulansa da 886,00 tutarındaki idari para cezasının tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde ödenmesi halinde, belgenin 30 gün içinde işveren tarafından kendiliğinden verilmiş olması nedeniyle,

886,00 x 1 / 4 = 221,50 TL si, 102. maddenin 5. Fıkrası gereği de bu tutarın 3/4 ü,

221,50 x 3 / 4 = 166,13 TL'si tahsil edilecektir.

Söz konusu cezanın 15 gün içinde ödenmemesi halinde ise 886,00 TL nin tamamı gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte tahsil edilecektir.

Örnek-2: Bilanço esasına göre defter tutmakla yükümlü olan (ABC) Limited şirketi 01.04.2012 tarihinde sigortalı çalıştırmaya başladığı halde işyeri bildirgesini Kuruma 16.04.2012 tarihinde kendiliğinden verdiği varsayıldığında, anılan işverene,

886,50 x 3 = 2.659,50 = 2.659,00 TL tutarında idari para cezası uygulanacaktır.

Söz konusu cezanın tebliğ tarihinden itibaren 15 günlük süre içinde ödenmesi durumunda, bahse konu bildirgenin yasal verilme süresinin sona erdiği tarihten itibaren 30 günlük süre içinde sonra verilmiş olması nedeniyle

2.659,00 x 1 / 4 = 664,75 TL

664,75 x 3/ 4 = 498,56 TL'si tahsil edilecektir.

Görüldüğü gibi 2.659,00 TL yerine sadece 498,56 TL ödenecektir. Yüzde 81,25 oranında indirim söz konusudur.

III- SONUÇ

Yasal süresi içinde verilmeyen, ancak yasal süre geçirildikten sonra 30 gün içinde yükümlülerce kendiliğinden verilen bildirge ve belgelere uygulanan idari para cezalarında büyük oranda indirim yapılmıştır. Buna pişmanlık indirimi ya da iyi niyet indirimi denilebilir. Bazen yapılan ufak hatalar nedeniyle işverenler büyük cezalara maruz kalabilmektedirler. İşverenin iyi niyetli olduğunu göstererek, belgeyi kendiliğinden 30 gün içinde vermesi ve tebliğ edilen idari para cezasını 15 gün içinde ödemesi durumunda yaklaşık yüzde 80 oranında indirim yapılmaktadır. Her hangi bir nedenle süresi geçirilen bildirimler için yapılan bu indirim işverenler yönünden oldukça yerinde bir uygulama olmuştur.

Şunu unutmamak gerekir ki bu indirim iyi niyet indirimidir. Yani yasal süresi geçse de kendiliğinden yapılan bildirimler içindir. Denetim veya mahkeme kararı neticesinde uygulanan cezalar için beşinci fıkrada belirtilen 15 günlük sürede itiraz edilmeksin yapılan ödemelere uygulanan yüzde 25 indirimin dışında herhangi bir indirim söz konusu değildir.

S. Mehmet KELEŞ*

E-Yaklaşım

(*) Sosyal Güvenlik Denetmeni, Bozüyük Sosyal Güvenlik Merkezi Müdür V.

[1] İdari para cezalarında, 5083 sayılı Kanunun 2. maddesi uyarınca 1,00 TL nin altında kalan tutarlar dikkate alınmamaktadır.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.