Ne iş olsa yaparım sözü genellikle iş başvurusunda bulunanlar tarafından kullanılıyor. Peki, şirketler açısından da aynı durum geçerli olabilir mi? Başka bir deyişle, şirketler her şeyi yapabilir mi? Sorunun yanıtına geçmeden önce son zamanlarda sıkça karşılaşılan bazı sözcüklerin açıklamasını yapmak istiyoruz. Çünkü konuyla ilgili görüş beyan eden uzmanlar, açıklamalarını bu kavramlar üzerinden yapıyorlar.

ULTRA VİRES
Latince kökenli olan 'ultra vires' kavramı, ele aldığımız konu açısından 'yetki aşımı' anlamına geliyor. Ultra vires kavramının konumuzla ilgisine gelince...

Şirketlerin temel amacı kar elde etmektir. Karı elde etmek için de çeşitli ekonomik faaliyetlerde bulunurlar. Şirketlerin amaçları ve bu amaçları gerçekleştirebilmeleri için yapabilecekleri faaliyetler ana sözleşmelerinde yazılıdır. Eğer bir şirket ana sözleşmesinde belirtilmeyen faaliyetleri yapıyorsa ultra vires söz konusudur. Yani ana sözleşmeyle belirtilen yetkiler aşılmıştır.

Ultra vires olarak belirtilen durum söz konusu olduğunda, içinde bulunulan hukuk sistemine göre yetki aşımı yapılarak gerçekleştirilen işlem geçersiz olabilmektedir.

KANUNDA ULTRA VİRES
Şirketlerin faaliyet konuları dışında iş yapıp yapamayacakları konusuna halen yürürlükte olan 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 137. maddesinde yer verilmiştir. Kanun'un 'Hükmi Şahısların Ehliyeti' başlığını taşıyan 137. maddesi hükmü aşağıdadır:
'Ticaret şirketleri hükmi şahsiyeti haiz olup şirket mukavelesinde yazılı işletme mevzuunun çevresi içinde kalmak şartiyle bütün hakları iktisap ve borçları iltizam edebilirler. Bu husustaki kanuni istisnalar mahfuzdur.'

Kanun hükmünden de anlaşıldığı gibi, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu ultra vires ilkesini kabul etmiştir. Kanuna göre şirketlerin yapabilecekleri faaliyetler; şirket sözleşmesinde yazılı olan işletme konusu ile sınırlandırılmıştır. TTK kapsamında yer alan şirketlerin, şirket sözleşmesinde yazılı olan işletme konusu faaliyetlerin dışına çıkması, ultra vires kuralına uyulmadığını gösterir.

YENİ TTK AÇISINDAN
Şirketlerin yapabilecekleri faaliyetlerle ilgili olarak 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanununda da hüküm bulunuyor. Kanun'un 'Tüzel Kişilik ve Ehliyet' başlıklı 125. maddesinin ikinci fıkrasında;
'Ticaret şirketleri, Türk Medeni Kanunu'nun 48. maddesi çerçevesinde bütün haklardan yararlanabilir ve borçları üstlenebilirler. Bu husustaki kanuni istisnalar saklıdır' hükmü yer almaktadır. Atıf yapılan Medeni Kanun'un 48. maddesinde şu hüküm yer almaktadır:
'Tüzel kişiler, cins, yaş, hısımlık gibi yaradılış gereği insana özgü niteliklere bağlı olanlar dışındaki bütün haklara ve borçlara ehildirler.'

Bu iki düzenleme birlikte ele alındığında 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu'nda şirketler açısından yer alan tek sınırlamanın 'insana özgü' faaliyetler olduğu anlaşılmaktadır. Başka bir deyişle, evlenme, boşanma, kanuni mirasçılık gibi sadece insanlara özgü olan hak ve borçlar dışında şirketler açısından herhangi bir sınırlama yoktur.

6102 sayılı yeni TTK'nın yürürlüğe girmesiyle birlikte ultra vires kuralının geçerliliği sona ereceğinden şirketlerin yeni faaliyet alanlarında girmeden önce ana sözleşmelerini tadil etmelerine de gerek kalmayacaktır. Metin Taş/Sezgin Özcan

http://www.aksam.com.tr/sirketler-ne-is-olsa-yapabilir-mi-6655y.html

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.