I- GİRİŞ

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca değişik tarihlerde iş sağlığı ve güvenliği yasa tasarısı taslağı hazırlanmıştı. Ancak bu taslaklar tasarı haline gelmemişti. 2012 yılı başlarında Başbakanlığa sunulan tasarı taslağı Bakanlar Kurulu’nca iş sağlığı ve güvenliği yasa tasarısı olarak  03.04.2012 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunuldu. İş sağlığı ve güvenliği yasa tasarısında yer alan düzenlemelerin büyük bir kısmı 4857 sayılı İş Yasası ve ilgili tüzük ve yönetmeliklerde var. Kanun tasarısı işyerlerinde önleyici yaklaşımı esas alarak, bütün işyerlerinde risk değerlendirmesinin yapılması zorunluluğunu getiriyor. Tasarının getirmiş olduğu önemli düzenlemeleri kısa başlıklar halinde bu yazımızda açıklamaya çalışacağız. www.ozdogrular.com

II- İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YASA TASARISININ GETİRMİŞ OLDUĞU  ÖNEMLİ  DÜZENLEMELER

A-TASARI KİMLERİ KAPSAMA ALIYOR?

Tasarı tüm çalışanları kapsamına almaktadır. Ancak bazı   işler/yerler kapsam dışında tutulmuştur.

Bunlar;

— Türk Silahlı Kuvvetlerinin, genel kolluk kuvvetlerinin ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı’nın eğitim, operasyon, tatbikat ve benzeri kendine özgü faaliyetlerinde,

— Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetlerinde,

— Ev hizmetlerinde,

— Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar.www.ozdogrular.com

B- İŞ KAZALARININ BİLDİRİMİ

Mevcut durumda iş kazaları değişik kurumlara yapılmaktadır. Tasarıya göre İş kazalarında tek bildiriminin yapılması öngörülmüştür. Buna göre iş kazası bildirimleri sadece Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılacaktır. Ayrıca sağlık kuruluşları, kendilerine intikal eden iş kazaları ile meslek hastalığı tanısı koydukları veya şüphelendikleri vakaları, en geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmekle yükümlü tutuluyor.

C- BİRDEN ÇOK İŞYERİNİN BULUNDUĞU YERLERE GETİRİLEN YÜKÜMLÜLÜK

Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bölgeleri veya siteleri gibi yerlerde iş sağlığı ve güvenliği konusunda işbirliği yapılması yükümlülüğü getiriliyor.

D- HAYATİ TEHLİKE DURUMUNDA İŞİN DURDURULMASI

Hayati tehlike durumunda tehlike giderilinceye kadar, tehlikeli bölgenin veya işin kısmen veya tehlikenin büyüklüğüne göre tamamen durdurulması esası getirilmektedir.www.ozdogrular.com

E- 10’DAN AZ İŞÇİ ÇALIŞTIRAN İŞYERLERİNDE İŞ GÜVENLİĞİ

Tasarı da 10’dan az çalışanı bulunan işyerlerine yönelik iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesi konusunda özel düzenlemeler yapılması için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na yetki verilmektedir.www.ozdogrular.com

F- KAMU KURUMLARININ İŞ SAĞLIĞI  HİZMETLERİ

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki kamu kurum ve kuruluşları iş sağlığı hizmetlerini Sağlık Bakanlığı’na ait döner sermayeli kuruluşlardan doğrudan alacak. Sağlık Bakanlığı’nca hizmet verilemeyen yerlerde iş sağlığı hizmetleri ise 4734 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde satın alınacak.www.ozdogrular.com

G- İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ GÖREVLENDİRME

İşveren, sağlık ve güvenlikle ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili bir veya daha fazla çalışanı, iş sağlığı ve güvenliği çalışan temsilcisi olarak görev yapmasını sağlamak üzere seçim veya atama yoluyla görevlendirecek. İşyerinde 05.05.1983 tarih ve 2821 sayılı Sendikalar Kanunu ile 25.06.2001 tarih ve 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu hükümleri uyarınca yetkili sendika bulunması halinde işyeri sendika temsilcileri iş sağlığı ve güvenliği çalışan temsilcisi olarak da görev yapabilecek(1).www.ozdogrular.com

H- ULUSAL İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONSEYİ KURULUYOR

Tasarı ile ülke genelinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili politika ve stratejilerin belirlenmesi için tavsiyelerde bulunmak üzere Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi kurulması öngörülüyor. www.ozdogrular.com

I- RADYO VE TELEVİZYONLARA YAYIN YAPMA ZORUNLULUĞU

Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu ile ulusal, bölgesel ve yerel yayın yapan özel televizyon kuruluşları ve radyolar, ayda en az altmış dakika iş sağlığı ve güvenliği, çalışma hayatında kayıt dışılığın önlenmesi, sosyal güvenlik, sendikal hayatın geliştirilmesi, işçi ve işveren ilişkileri konularında uyarıcı ve eğitici mahiyette yayınlar yapmak zorunluluğu getiriliyor.

İ- ÇALIŞANLARIN GÖRÜŞLERİNİN ALINMASI VE KATILIMLARININ SAĞLANMASI

İşveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alacak. Bu konularda çalışan veya temsilcilerinin görüşmelerde yer almalarını ve katılımlarını işveren sağlayacak.

J- İŞYERLERİNE RİSK DEĞERLENDİRMESİ 

Tasarı ile işverenler, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlü tutuluyor. Tasarıda “risk değerlendirmesi” işyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmalar olarak tanımlanmıştır.www.ozdogrular.com

Risk değerlendirmesinin hangi işyerlerinde ne şekilde yapılacağı, değerlendirme yapacak kişi ve kuruluşların niteliklerinin belirlenmesi, gerekli izinlerin verilmesi ve izinlerin iptal edilmesi ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecek. www.ozdogrular.com

III- SONUÇ

İş sağlığı ve güvenliği yasa tasarısı yukarıda da açıklandığı üzere bazı yeni düzenlemeler öngörmüştür.

Bu bağlamda;

— Memurların iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri kapsamına alınması,

— İş kazası bildirimlerinin tek kuruma yapılması,

— 10’dan az işçi çalıştıran işyerlerine teşvik getirilmesi

önemli yeni düzenlemelerdir.

Yasalardaki düzenlemeler önemli, ancak yasalardan daha da önemli olan insanlarda iş sağlığı ve güvenliği bilincinin oluşturulmasıdır. Yasalar kısa vadede her zaman sorunları yeterli düzeyde çözmeyebilir. Toplum olarak iş sağlığı ve güvenliği konularında bilgilenme ve bilinçlenmeye önem vermeliyiz.

Arif TEMİR*

Yaklaşım

(*)          Baş İş Müfettişi, Kamu Yönetimi Uzmanı

(1)         Arif TEMİR, “Tazminat Davaları”, Güneş, 29.03.2012

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.