I- GİRİŞ

Adi komandit şirketler, ülkemizde pek revaç bulmamış bir şirket türüdür. Ülkemizde kurulu ve faaliyet gösteren adi komandit şirket sayısını tam olarak bilmemekteyiz.  Bununla beraber bu sayının bir hayli düşük olduğu tahmininde de bulunabiliriz.www.ozdogrular.com

Ancak ekonomik gelişmeler sonucu girişimde bulunanlarla, girişimin gerek duyduğu finansmanı sağlayanlar arasında farklılıklar ortaya çıkmaya başlayınca ve özellikle sosyal ve/veya ekonomik gerekçelerle sermaye sahiplerinin bir bölümüne (Kanunla kurulan emekli sandıkları, gayrimenkul yatırım ortakları, girişim sermayesi yatırım ortakları gibi) muafiyet ya da istisnalar tanınınca adi komandit şirket yapılanmasına ihtiyacın halen artmış olduğunu ve ileride daha da artacağını öngörmekteyiz.

Bu bakımdan adi komandit şirketin vergisel yapısına ve bu yapının sağladığı imkânlara kısaca değinmekte yarar görmekteyiz. www.ozdogrular.com

II- ADİ KOMANDİT ŞİRKETLERİN VERGİSEL YAPILARI

Bilindiği üzere komandit şirketler Türk Ticaret Kanunu’nun 243 ve izleyen maddelerinde (Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 304 ve izleyen) düzenlenmiştir.

Ortakların bir kısmının alacaklılara karşı sınırsız sorumluluğu varken diğer ortak veya ortakların sorumluluğu sınırlıdır. Sınırsız sorumlu ortaklar komandite, sınırlı sorumlu ortaklar ise komanditer ortak olarak adlandırılır. Tüzel kişiler komandit şirketlerde sınırlı sorumlu (komanditer) ortak olabilmektedir. www.ozdogrular.com

Vergi Kanunları bakımından adi komandit şirketlerin kurumlar vergisi yükümlülüğü yoktur (KVK md. 2). Vergiler ortakların hukuki statüsüne göre yapılır. Komandite ortakların, ortaklık karından aldıkları paylar şahsi ticari kazanç hükmündedir (GVK md. 37). Bu durumun tek istisnası adi komandit ortaklığın serbest meslek faaliyetinde bulunmasıdır. Bu durumda şirket serbest meslek erbabı olarak tanımlanmakta ve vergileme bu kazanç türüne göre yapılmaktadır. www.ozdogrular.com

Adi komandit şirkette komanditer ortakların ortaklık kârından aldığı pay ise menkul sermaye iradı sayılmaktadır (GVK md. 75/2).

Adi komandit şirketin katma değer vergisi yükümlülüğü bulunduğu gibi, stopaj ve Vergi Usul Kanunu gerekleri bakımından diğer şirketlerden bir farkı bulunmamaktadır.

III- ADİ KOMANDİT ŞİRKETLERDE VERGİ YAPISININ İŞLEYİŞİ

Komandit şirketlerde komandite ve komanditer ortakların tabi oldukları farklı esaslar, özellikle kanunla kurulan Emekli ve Yardım Sandıkları, Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları, Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıkları gibi kuruluşlara, girişimlerini yeni bir yaklaşımla gerçekleştirmelerine yol açacak bir imkan sağlamaktadır.

Bilindiği üzere söz konusu kuruluşlar ekonomik girişimlerini geniş ölçüde kurmuş oldukları şirketler eliyle gerçekleştirmektedir. Değinilen yapılanma, bu kurumlara tanınmış olan muafiyet ve/veya istisnaları anlamsız hale getirmektedir. Zira, bir ekonomik faaliyeti gerçekleştirmek üzere kurulmuş olan özel amaçlı şirket (örneğin, bir çimento üretim şirketi) elde ettiği kazanç üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulmakta, vergilendirilmiş kazancını da istisna veya muafiyetten yararlanan kurum dahil olmak üzere ortaklarına dağıtmaktadır. Dağıtılan kâr payı üzerinden gerekli hallerde Gelir Vergisi Kanunu’nun 94/6-ii/b bendine göre stopajı yapılmaktadır. www.ozdogrular.com

Oysa, girişimlerin adi komandit şirket statüsünde gerçekleştirilmesi ve değinilen kuruluşların adi ortaklığın komanditer ortağı statüsünde olmaları halinde ekonomik faaliyetten elde edilen kazanç üzerinden komanditer ortak olarak elde edilecek kar payı sebebiyle adi ortaklık bünyesinde kurumlar vergisi ödenmeyecektir: Gerekli hallerde kâr payı stopajının yapılması icap etmekle beraber (şayet komanditer ortak vergiden muaf bir kurumsa), özellikle vergi istisnasından yararlanan Emekli ve Yardım Sandıkları, Gayrimenkul Yatırım Ortakları, Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı gibi kurumlar bakımından (bu kurumların, kurumlar vergisinden muaf tutulmayıp kazançlarına istisna tanınmış olması nedeniyle) stopaj yapma gereği de doğmayacaktır. www.ozdogrular.com

Böylece, muafiyet ve istisna yoluyla girişimleri teşvik edilmiş kurumların başka kişi veya kurumlarla ortaklık ilişkisi içinde gerçekleştirecekleri girişimlerden elde ettikleri kazançların %20-%32 yerine %0-%15 oranında vergilendirmeleri imkanı elde edilebilecektir.

Kanaatimizce bu yapı son zamanlarda ivme kazanan girişim sermayesi, gayrimenkul yatırım ortaklığı gibi kurumların faaliyetlerinin bu kurumlara istisna tanınması ile güdülen amaca daha uygun düşecektir. Zira bu yolla girişimcilik teşvik edilmiş olacak, bu amaçla getirilmiş istisnaların kullanılması mümkün kılınacaktır. www.ozdogrular.com

Özellikle bilgi işlem sistemlerinde yaşanan çok hızlı gelişmeler iyi bir fikri olanlara, buluş ve geliştirme konusunda başarılı ve becerikli olanlara girişim alanında yeni ufuklar açmaktadır. Ancak bu kişilerin özellikle araştırma ve geliştirme veya girişimlerinin ilk aşamalarında finansal desteğe ihtiyaç duydukları da açıktır. Girişim sermayesi, katılım sermayesi ortaklıkları gibi kuruluşlar bu ihtiyacı gidermekte ve bu nitelikleri sebebiyle bu kuruluşların kazançlarına gelişmeyi sağlayabilecekleri katkılar, üstlendikleri riskler göz önünde tutularak istisnalar tanınmaktadır. Söz konusu kuruluşlar, henüz fikir aşamasında dahi olsa girişimlere finansal destekleri vergi istisnalarından tam olarak yararlanmak suretiyle sağlama imkânı elde edeceklerdir. www.ozdogrular.com

IV- SONUÇ

Bir ekonomik faaliyete girerken gerçekleştirilecek hukuki yapılanmayı etkileyen önemli değişkenlerden birisi de elbette vergidir. Sosyal ve ekonomik gerekçeler vergilemede “verginin, mükellefi bulduğu gibi terketmesi” ilkesi gerçek hayatta zaman zaman işlemeyebilmekte, vergi farklı yapılanmaların daha avantajlı veya dezavantajlı olmalarına yol açabilmektedir.www.ozdogrular.com

Bu yazımızda ele aldığımız sermaye şirketi yerine adi ortaklık şeklinde yapılanma, kurumlar vergisinden muaf veya müstesna kurumların kendilerine tanınan muafiyet veya istisna ile gidilen amaca ulaşılmasını kolaylaştıran bir alternatif olarak değerlendirmelere sunulmaktadır.

Şaban ERDİKLER*

Yaklaşım

(*)   YMM (Erdikler YMM Ltd. Şti.)

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.