I- GİRİŞ

Son zamanlarda gerek Libya’da gerekse Suriye’de yaşanan olaylar, bu bölgede faaliyet gösteren Türk müteşebbisleri de olumsuz etkilemiştir. Buna göre, 2011 yılında Libya ve Suriye’de meydana gelen olaylar nedeniyle bu ülkelerin, Ekonomi Bakanlığı tarafından yapılan değerlendirmede, olağanüstü politik riskin gerçekleştiği ülke olarak tespit edilmiştir.www.ozdogrular.com

Bu kapsamda yapılan düzenleme ile sigorta prim borçlarını 6111 sayılı Kanun ile yapılandıran işverenlere yükümlülüklerini yerine getirme de birtakım kolaylıklar getirilmiştir. Makalemizde Libya ve Suriye’de faaliyet gösteren İşverenlerimizin, 6111 sayılı Kanun uyarınca yapılandırmadan yararlananlara getirilen kolaylıkları anlatmaya çalışacağız.www.ozdogrular.com

II- BU DÜZENLEMEDEN KİMLER YARARLANABİLECEK?

Libya ve Suriye’de faaliyet gösteren işverenler bu ülkelerdeki olumsuzluklardan etkilenerek ödeme aczine düştüklerini belgelemeleri kaydıyla, 6111 sayılı Kanun kapsamında taksitlendirdikleri prim borçlarını, mücbir sebep devam ettiği sürece taksit ödeme sürelerini öteleyebileceklerdir. Burada dikkat edilecek nokta, Libya ve Suriye’de faaliyette bulunan ve bu ülkelerde meydana gelen olaylardan olumsuz etkilenen işverenlerden, yalnızca bu ülkede faaliyet gösterdikleri işyerlerinde çalıştırılan sigortalılardan kaynaklanan ve 6111 sayılı Kanun kapsamında yapılandırılmış bulunan borçları bu kapsamda değerlendirilebilecektir. İşverenlerin mücbir sebep hali Vergi Usul Kanunu’nun 13. maddesinde açıklanmıştır.www.ozdogrular.com

Mücbir Sebepler;

● Vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk;

● Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler;

● Kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler;

● Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması,

Mücbir sebep dışında söz konusu uygulamadan yararlanmak için;

- Mücbir sebep halinin başladığı tarih itibariyle 6111 sayılı Kanun kapsamındaki yapılandırmanın devam ediyor olması,

- “Taksit Ödeme Süreleri” yeniden belirlenen ödeme planlarının işverenlere bildirilmesi

gerekmektedir.

Durumları mücbir sebep hali kabul edilen işverenlerin, Suriye ve Libya’daki işyerlerinden kaynaklanan ve 6111 sayılı Kanun kapsamında bulunan borçlarına ilişkin ödenmemiş taksitlerin ödeme süreleri uzatılırken, yalnızca mücbir sebep halinin başladığı tarih ile mücbir sebep halinin sona erdiği tarih arasına rastlayan taksitlerin ödeme süreleri uzatılacak olup, bu sürelerin öncesine yahut sonrasına rastlayan taksitlerin ödeme süreleri ise değiştirilmeyecektir. Borçların ötelenmesi mücbir sebep tarihleri ile sınırlı kalınmıştır.

Mücbir sebep tarihleri arasında, taksit sayısının 12’den fazla olup olmadığına, yapılandırmada peşin ödemenin tercih edilip edilmediğine göre farklılık göstermektedir.www.ozdogrular.com

Mücbir sebep halinin başladığı tarih ile mücbir sebep halinin sona erdiği tarih arasına rastlayan taksit sayısının (ödeme süresinin son günü mücbir sebep halinin sona erdiği tarihe rastlayan taksitler dâhil) 12 taksitten az olması halinde; ödeme vadesi uzatılan taksitlerden ilkinin ödeme süresi, mücbir sebep halinin sona erdiği tarihi izleyen ayda başlayacaktır. Bu kapsama giren diğer taksitlerin ödeme süreleri ise, ilk taksitin ödenmeye başlandığı ayı takip eden aylarda birbirini izleyecek şekilde (toplam 12 ayı geçmemek kaydıyla) ödenecektir.

Örnek-1: SGK’ya olan borçları 6111 sayılı Kanun kapsamında 9 taksit olarak yapılandırılmış olan işveren (B)’nin Libya’da gerçekleşen olaylar nedeniyle 01.05.2011 ila 30.05.2012 tarihleri arasında mücbir sebep halinde bulunduğu kabul edildiğinde, yapılandırmaya ilişkin ödeme süreleri;

Bilindiği üzere 6111 sayılı Kanun kapsamında ilk taksit ödeme 2011 Haziran ayında başlamıştı. Söz konusu uygulama ile 2011/Haziran ayında ödenmesi gereken ilk taksit, mücbir sebep tarihini takip eden aybaşından yani 2012 Haziran ayında ödeme imkanı getirilmiştir. Bu durum mücbir sebep süresince aynı şekilde devam edecektir. Dolaysıyla 2011/Ağustos ayında ödenmesi gereken ikinci taksit 2012 Temmuz ayında ödenmesi gerekmektedir. Dikkat edilmesi gereken nokta mücbir sebep süresi dışındaki 6111 sayılı Kanun kapsamındaki taksitlendirmelerde bir düzenleme olmayıp vadesinde ödenmesi gerekmektedir.

Mücbir sebep halinin başladığı tarih ile mücbir sebep halinin sona erdiği tarih arasına rastlayan ve 6111 sayılı Kanun gereği yapılandırma kapsamında taksit sayısı 12’den fazla olan taksitlerin ödeme süreleri ile ilgili düzenlemede;

6274 sayılı Kanunla(1), 6111 sayılı Kanun’un 168. maddesine eklenen hüküm uyarınca Bakanlar Kurulu’na verilen yetkinin süresi, mücbir sebep halinin bitim tarihini takip eden aydan başlamak üzere bir yıl ile sınırlı tutulmuştur.

Bu nedenle, durumları mücbir sebep hali kabul edilen işverenlerin mücbir sebep halinin başladığı tarih ile mücbir sebep halinin sona erdiği tarih arasına rastlayan taksit sayısının 12’den fazla olması halinde, fazla olan taksitlerin 12. taksitle birlikte ödenmesi gerekmektedir.www.ozdogrular.com

Örnek-2: Sosyal Güvenlik Kurumu’na olan borçları 6111 sayılı Kanun kapsamında 18 taksit olarak yapılandırılmış olan işveren (X)’in Suriye’de gerçekleşen olaylar nedeniyle 01.08.2011 ila 30.11.2013 tarihleri arasında mücbir sebep halinin kabul edildiği varsayıldığında, ilgilinin yeni taksit ödeme süresi;

İşverenin, 2011/Haziran ayı taksiti (1. taksit) mücbir sebep hali dışında olduğundan herhangi bir erteleme söz konusu olmayıp, 2011 Haziran ayı içersinde ödenmesi gerekmektedir. Mücbir sebep halini içeren süre içerisinde ödenmemiş bulunan 14 adet taksitin ödeme süreleri; mücbir sebebin sona erdiği ayı takip eden 2013/Aralık ayından itibaren başlamakta ve bir yılı aşmamak kaydıyla 2014/Kasım ayı itibariyle sona ermektedir.

Mücbir sebep süresi dışında kalan 1. ile 16, 17 ve 18. taksitlerin ise herhangi bir süre uzatımı olmadan daha önce belirlenen ödeme süresi içinde ödenmesi gerekmektedir.

Yine 6111 sayılı Kanun kapsamında borçlarını peşin ödeme tercihini yapan ve bu kapsamda mücbir sebebe maruz kalan işverenler, 01.08.2011 tarihinin mücbir sebep halinin başladığı tarih ile sona erdiği tarih arasına rastlaması halinde, peşin ödeme tutarını 01.08.2011 tarihine kadar ödeyemeyen işverenlerin, mücbir sebep halinin sona erdiği tarihi izleyen ayın sonuna kadar ödeme yapmaları mümkün bulunmaktadır. www.ozdogrular.com

III- SONUÇ

Libya ve Suriye’de sigortalı çalıştıran işverenlerimizin 6111 sayılı Kanun kapsamında yapmış olduğu taksitlendirme ile ilgili yapılan düzenlemede, Mücbir sebep halinin başladığı tarih ile mücbir sebep halinin sona erdiği tarih arasına rastlayan taksitleri ödemede kolaylık sağlanmıştır. Bu düzenlemeden yararlanabilmek için, sadece Libya ve Suriye’de sigortalı çalıştıran ve bu işyerleri ile sınırlı kalınmıştır. İşverenin, Suriye ve Libya mücbir sebebe bağlı olarak ertelediği 6111 sayılı Kanun kapsamındaki taksitlerin yanında işverenin bir başka işyeri bu uygulamanın dışında tutulmuştur. Son dönemde ortaya çıkan ekonomik krizin etkilerinin hala devam ettiği bir dönemde, yapılan düzenlemenin, işverenin gerek Libya veya Suriye’deki işyerleri ile Türkiye’de bulunan işyerlerinin kapsamasının daha yararlı olacağı kanaatindeyiz.

Hakan HASTÜRK*

Yaklaşım

*      SGK, Tuzla Sosyal Güvenlik Merkezi Müdürü, Sosyal Güvenlik Denetmeni

(1)   07.04.2012 tarih ve 28257 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.