I- GİRİŞ

13 Ocak 2011 tarihinde kabul edilen ve bazı hükümleri hariç 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (YTTK), son günlerde yoğun bir şekilde tartışılmaya başlanmıştır. Bu tartışmaların nedeni, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda (ETTK) yer almayan ve ticari hayatta köklü değişiklikler getirecek olan düzenlemelerin YTTK’da yer almasıdır. www.ozdogrular.com

Sermaye şirketlerinin internet sitesi açma zorunluluğu, yönetim kurulu ve genel kurul toplantılarına elektronik ortamda katılım ile ihbarlar, ihtarlar ve benzeri beyanlar ile fatura, teyit mektubu, iştirak taahhütnamelerinin elektronik ortamda düzenlenebilecek olması söz konusu düzenlemelerin bazılarıdır. www.ozdogrular.com

Çalışmamızda, YTTK’nın 1525. maddesinde yer alan ve yukarıda sayılan değişikler ile bağlantılı olan Kayıtlı Elektronik Posta Sistemine yer verilecektir. 

II- KAYITLI ELEKTRONİK POSTA SİSTEMİ

YTTK’nın “Beyanlar, Belgeler ve Senetler” başlıklı 1525. maddesinde;

“Tarafların açıkça anlaşmaları ve 18. maddenin üçüncü fıkrası saklı kalmak şartıyla, ihbarlar, ihtarlar, itirazlar ve benzeri beyanlar; fatura, teyit mektubu, iştirak taahhütnamesi, toplantı çağrıları ve bu hüküm uyarınca yapılan elektronik gönderme ve elektronik saklama sözleşmesi, elektronik ortamda düzenlenebilir, yollanabilir, itiraza uğrayabilir ve kabul edilmişse hüküm ifade eder.

Kayıtlı elektronik posta sistemine, bu sistemle yapılacak işlemler ile bunların sonuçlarına, kayıtlı posta adresine sahip gerçek kişilere, işletmelere ve şirketlere, kayıtlı elektronik posta hizmet sağlayıcılarının hak ve yükümlülüklerine, yetkilendirilmelerine ve denetlenmelerine ilişkin usul ve esaslar Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından bir yönetmelikle düzenlenir. Yönetmelik bu Kanun’un yayımı tarihinden itibaren beş ay içinde yayımlanır.”(1) www.ozdogrular.com

denilmektedir.

Anılan maddenin verdiği yetkiye istinaden Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından Kayıtlı Elektronik Posta Sistemine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik(2) yayımlanmıştır. Bu Yönetmelikte Kayıtlı Elektronik Posta (KEP); “Elektronik iletilerin, gönderimi ve teslimatı da dâhil olmak üzere kullanımına ilişkin olarak hukukî delil sağlayan, elektronik postanın nitelikli şekli” olarak ifade edilmiştir. www.ozdogrular.com

Bu tanım kapsamında KEP, normal elektronik posta yoluyla yapılan haberleşmenin, güvenilir üçüncü taraf rolündeki KEP Hizmet Sağlayıcılar (KEPHS) aracılığıyla gerçekleştirildiği ve haberleşmenin tüm aşamalarının güvenli elektronik imza ve zaman damgası ile kayıt altına alınarak, kesin delil oluşturulan, bir iletişim sistemi altyapısıdır(3).

Söz konusu Yönetmeliğin amacına bakıldığında; kayıtlı elektronik posta sisteminin hukukî ve teknik yönleri ile işleyişine ilişkin usul ve esasları düzenlemek olduğu, kapsamının ise kayıtlı elektronik posta sistemine, bu sistemle yapılacak işlemler ile bu işlemlerin sonuçlarına, kayıtlı elektronik posta adresine sahip gerçek ve tüzel kişilere, kayıtlı elektronik posta hizmet sağlayıcılarının hak ve yükümlülüklerine, yetkilendirilmelerine ve denetimlerine ilişkin usul ve esaslar olduğu görülmektedir.

Yönetmelikte geçen tanımlardan;

● Elektronik imzanın; başka bir elektronik veriye eklenen veya elektronik veriyle mantıksal bağlantısı bulunan ve kimlik doğrulama amacıyla kullanılan elektronik veriyi,

● Elektronik sertifikanın; imza sahibinin imza doğrulama verisini ve kimlik bilgilerini birbirine bağlayan elektronik kaydı,

● Elektronik verinin; elektronik, optik veya benzeri yollarla üretilen, taşınan veya saklanan ya da elektronik, optik veya benzeri ortamlara aktarılan kayıtları,

● Göndericinin; orijinal iletinin göndericisi durumundaki hesap sahibini veya işlem yetkilisini,

Güvenli elektronik imzanın; 15.01.2004 tarih ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu’nun 4. maddesinde tanımlanan elektronik imzayı(4),

● Hesap sahibinin; adına KEP hesabı tahsis edilen gerçek kişiyi veya kamu veya özel hukuk tüzel kişisini,

● KEPHS’nin; 13.01.2011 tarih ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu kapsamındaki yetkilendirme çerçevesinde KEP sistemi kurmak ve işletmek için kurulan anonim şirket ile başvuru yapması ve gerekli koşulları sağlaması hâlinde 11.02.1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu’nun hükümlerine göre elektronik ortamda tebligat yapmaya yetkili kılınmış idareyi(5), www.ozdogrular.com

● KEP delilinin; belirli bir işlemin belirli bir zamanda meydana geldiğini gösteren, KEP sisteminde üretilen ve KEPHS’nin işlem sertifikası ile imzalanmış veriyi,

● KEP hesabının; orijinal ileti gönderme ve alma ile KEP iletisi alma yeteneğine sahip KEP sisteminde oluşturulan elektronik posta hesabını,

● KEP rehberinin; KEP hesabı bilgilerinin doğruluğunun ve güncelliğinin sorgulanabilmesi amacıyla işletilen bilgi ve sorgu sistemini,

●KEP sisteminin; elektronik iletişim platformları aracılığıyla gerçekleşen, gönderildi ve alındı onayları da dâhil olmak üzere KEP iletilerinin tüm süreçlerine ilişkin olarak KEP delili oluşturulması, güvenli bir şekilde kimlik tespiti yapılması, KEP hesabı, KEP rehberi ve arşiv hizmetleri verilmesi gibi işlevlere sahip sistemini,

● Zaman damgasının; 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu’nun 3. maddesinde tanımlanan zaman damgasını(6)

ifade ettiği görülmektedir. www.ozdogrular.com

Yukarıda yer alan tanımlardan görüleceği üzere, Kayıtlı Elektronik Posta Hizmet Sağlayıcısı ancak bir anonim şirket veya Tebligat Kanunu’na göre elektronik ortamda tebligat yapmaya yetkili kılınmış bir idare (PTT) olabilecektir. Buradan hareketle, anonim şirket haricinde diğer ticaret şirketleri (kolektif, limited, komandit ve kooperatif şirketler) bu alanda faaliyette bulunamayacaklardır.

Diğer yandan, Yönetmeliğin uygulanmasında, güvenilirlik, ayrımcı olmama, düzenlilik, verimlilik, açıklık, şeffaflık ve kaynakların etkin kullanılması, alıcı ve göndericinin haklarının korunması, hizmet kalitesinin sağlanması, etkin ve sürdürülebilir rekabet ortamının sağlanması, uluslararası standartların dikkate alınması, bilgi güvenliğinin sağlanması, kişisel verilerin korunması için gerekli tedbirlerin uygulanması gibi ilkelerin göz önüne alınacağı belirtilmektedir. www.ozdogrular.com

Bununla birlikte Yönetmeliğin “Kayıtlı Elektronik Posta Sisteminde Yapılabilecek Diğer İşlemler” başlıklı 14. maddesinde; KEPHS’nin, KEP sistemi içerisinde bir elektronik iletinin gönderilmesi ve alınması dışında elektronik belgelerin saklanması, güvenli iletişim ve elektronik ortamda güvenilir üçüncü taraf hizmetleri gibi katma değerli hizmetler sunabileceği “Hukukî Sonuçlar” başlıklı 15. maddesinde; KEPHS’nin KEP sistemi üzerinden sunduğu hizmetlere ilişkin olarak oluşturduğu kayıtlar ile KEP delillerinin senet hükmünde olduğu ve aksi ispat edilinceye kadar kesin delil sayılacağı, “KEPHS’nin Yükümlülükleri” başlıklı 16. maddesinde ise; “KEPHS’nin, KEP sisteminin tüm süreçlerine ve işleyişine ilişkin bilgi, belge ve elektronik veriler ile işlemlerin yapıldığı zamana ve işlemleri yapan kişiye veya kişilere ait bilgileri içeren kayıtların gizliliğini, bütünlüğünü ve erişilebilirliğini koruyarak en az yirmi yıl süreyle saklamakla yükümlü olduğu,

hükümleri yer almaktadır. www.ozdogrular.com

III- ÖZET VE SONUÇ

YTTK’nın yürürlüğe gireceği 1 Temmuz 2012 tarihine yaklaştıkça, iş dünyasında Kanun hükümleri yoğun bir şekilde tartışılmaktadır. Bu tartışmaların nedeni, YTTK’da ticari hayatta köklü değişiklikler getirecek olan önemli düzenlemelerin yer almasıdır.

Söz konusu düzenlemelerden bir tanesi YTTK’nın 1525. maddesinde yer almaktadır. Buna göre, tarafların açıkça anlaşmaları şartıyla, ihbarlar, ihtarlar, itirazlar ve benzeri beyanlar; fatura, teyit mektubu, iştirak taahhütnamesi, toplantı çağrıları ve bu hüküm uyarınca yapılacak elektronik gönderme ve elektronik saklama sözleşmeleri elektronik ortamda düzenlenebilecektir.www.ozdogrular.com

Yönetmelikte KEP, “Elektronik iletilerin, gönderimi ve teslimatı da dâhil olmak üzere kullanımına ilişkin olarak hukukî delil sağlayan, elektronik postanın nitelikli şekli” olarak,  KEPHS ise YTTK kapsamındaki yetkilendirme çerçevesinde KEP sistemi kurmak ve işletmek için kurulan anonim şirket ile başvuru yapması ve gerekli koşulları sağlaması hâlinde 7201 sayılı Tebligat Kanunu’nun hükümlerine göre elektronik ortamda tebligat yapmaya yetkili kılınmış idare (PTT) olarak ifade edilmiştir.  

Ayrıca, KEPHS’ler, KEP sisteminin tüm süreçlerine ve işleyişine ilişkin bilgi, belge ve elektronik veriler ile işlemlerin yapıldığı zamana ve işlemleri yapan kişiye veya kişilere ait bilgileri içeren kayıtların gizliliğini, bütünlüğünü ve erişilebilirliğini koruyarak en az yirmi yıl süreyle saklamakla yükümlüdürler.

Mümin TÜRKER*

Yaklaşım

*          Gümrük ve Ticaret Müfettişi

(1)         YTTK’nın 18. maddesinin üçüncü fıkrasında “Tacirler arasında, diğer tarafı temerrüde düşürmeye, sözleşmeyi feshe, sözleşmeden dönmeye ilişkin ihbarlar veya ihtarlar noter aracılığıyla, taahhütlü mektupla, telgrafla veya güvenli elektronik imza kullanılarak kayıtlı elektronik posta sistemi ile yapılır.” ifadesi yer almaktadır.

(2)         25.08.2011 tarih ve 28036 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(3)         Leyla Keser BERBER, Yeni Türk Ticaret Kanunu Çerçevesinde “Kayıtlı E-Posta Hizmet Sağlayıcıların Posta Kutusu ve Gönderim Hizmetleri Kimlik Doğrulama İşlevleri”, ww.arslanlibilimarsivi.com

(4)         5070 sayılı Kanun’da Elektronik İmza; Başka bir elektronik veriye eklenen veya elektronik veriyle mantıksal bağlantısı bulunan ve kimlik doğrulama amacıyla kullanılan elektronik veriyi ifade etmektedir.

(5)         7201 sayılı Kanun’un 1. maddesinde “Kazaî merciler, 10.12.2003 tarih ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na ekli (I) sayılı cetvelde yer alan genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, (II) sayılı cetvelde yer alan özel bütçeli idareler, (III) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kurumlar, (IV) sayılı cetvelde yer alan sosyal güvenlik kurumları ile il özel idareleri, belediyeler, köy hükmî şahsiyetleri, barolar ve noterler tarafından yapılacak elektronik ortam da dâhil tüm tebligat, bu Kanun hükümlerine göre Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü veya memur vasıtasıyla yapılır.” denilmektedir.

(6)         5070 sayılı Kanun’da Zaman Damgası; bir elektronik verinin, üretildiği, değiştirildiği, gönderildiği, alındığı ve/veya kaydedildiği zamanın tespit edilmesi amacıyla, elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı tarafından elektronik imzayla doğrulanan kaydı ifade etmektedir. 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.