I- GİRİŞ

Geçici iş göremezlik, sigortalının iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hâllerinde Kurum’ca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurulu raporlarında belirtilen istirahat süresince geçici olarak çalışamama hâlidir. www.ozdogrular.com

Geçici iş göremezlik ödeneği;

● İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğe uğrayan sigortalıya her gün için,

● 4. maddenin 1. fıkrasının (a) bendi ile 5. madde kapsamındaki sigortalılardan hastalık sigortasına tabi olanların hastalık sebebiyle iş göremezliğe uğraması halinde, geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için,

● 4. maddenin 1. fıkrasının (a) bendi ile (b) bendinde belirtilen muhtarlar ile aynı bendin 1, 2 ve 4 numaralı alt bentleri kapsamındaki sigortalı kadının analığı halinde, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre ilâve edilerek çalışmadığı her gün için,

● 4. maddenin 1. fıkrasının (a) bendi ile (b) bendinde belirtilen muhtarlar ile aynı bendin 1, 2 ve 4 numaralı alt bentleri kapsamındaki sigortalı kadının, erken doğum yapması halinde doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılamayacak süreler ile isteği ve hekimin onayıyla doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışması halinde, doğum sonrası istirahat süresine eklenen süreler için

ödenir. www.ozdogrular.com

II- İŞ GÖREMEZLİK BELGELERİ VE DÜZENLENME USULLERİ

İş göremezlik belgelerinin Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile sözleşmeli sağlık hizmeti sunucuları tarafından düzenlenmesi şarttır. Kurumla sözleşmesiz sağlık hizmeti sunucuları tarafından verilen ve istirahat süresi 10 günü geçmeyen raporlar, Kurumla sözleşmeli resmî sağlık hizmeti sunucusu hekimi tarafından, 10 günü aşan raporlar ise Kurumla sözleşmeli resmî sağlık hizmeti sunucusu sağlık kurulunca onandığı takdirde geçerli olur. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca yetki tanınan işyeri hekimi bir kerede en fazla 2 gün istirahat verebilir. www.ozdogrular.com

İstirahat raporlarında sigortalının çalışıp çalışamayacağı veya kontrol muayenesinin yapılıp yapılmayacağı hususu belirtilir. İstirahat raporunun bir nüshası işyerlerine ibraz edilmesi için sigortalılara verilmek, bir nüshası Kurum’a gönderilmek üzere en az iki nüsha olarak düzenlenir. www.ozdogrular.com

Kurum’ca yetkilendirilen tek hekim veya sağlık kurulu tarafından verilecek istirahatlerin, örneği Kurum’ca belirlenen belge ile elektronik ortamda Kurum’a gönderilmesi zorunludur(1).

Kurumla sözleşmeli sağlık hizmeti sunucularınca, geçici iş göremezlik belgeleri ile sağlık kurulu raporlarının birer nüshası düzenlendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde sigortalının işyerinin kurulu bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüklerine/sosyal güvenlik merkezlerine, sözleşmeli ülke sigortalısının belgeleri ise sağlık yardımı belgesini düzenleyen sosyal güvenlik il müdürlüklerine/ sosyal güvenlik merkezlerine gönderilir. www.ozdogrular.com

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ile yapılan değişiklik ile özel sağlık hizmeti sunucuları düzenledikleri istirahat raporlarını kağıt ortamında Kurum’a göndermeye devam edecekken aile hekimleri ve devlet ve üniversite hastaneleri elektronik ortamda göndermeye mecbur kılınmıştır.

III- İŞVERENİN SORUMLULUKLARI

Sigortalılara iş göremezlik ödemesinin yapılabilmesi için istirahat raporlarının, raporu düzenleyen aile hekimi, yetkili sağlık kurulu veya sözleşmeli sağlık hizmet sunucusu tarafından Kurum’a gönderilmesinin yanında ayrıca işverenler tarafından sigortalı için çalışmadığına dair bildirimin de Kurum’a gönderilmesi gerekmektedir.

Sigortalının istirahatli olduğu dönemde işverenleri tarafından işyerlerinde çalışıp çalışmadığı, kazanç hesabına giren döneme ilişkin aylarda, prim, ikramiye ve bu nitelikteki arızi ödemeler, sağlık hizmet sunucusuna müracaat ettiği/istirahatin başladığı tarih itibariyle prim ödeme hâlinin devam edip etmediği, işveren tarafından Kurum’a elektronik ortamda bildirilmek zorundadır(2). www.ozdogrular.com

Sigortalılara geçici iş göremezlik ödeneği ödemelerinde 100. maddeye istinaden Kurum’ca işverenlerden istenilen bildirimlerin belirlenen süre içerisinde ve elektronik ortamda yapılmaması halinde sigortalı başına aylık asgari ücretin onda biri, hiç yapılmaması halinde ise sigortalı başına aylık asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanır(3). www.ozdogrular.com

Sigortalılara ilişkin çalışmadığına dair bildirimin yapılmaması halinde Kurum işverenden beş iş günü içinde bildirimin yapılması istemekte, bu sürenin bitim tarihinden sonra ceza uygulamaktaydı. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği(4)’nin 39. maddesinde yapılan değişiklikle Kurum’un yetkilendirdiği tek hekim veya sağlık kurulu tarafından verilecek istirahatler, örneği Kurum’ca belirlenen belge ile elektronik ortamda Kurum’a gönderilecek olup gönderilen bu belge işverence görüntülenebilecektir. Görüntülenen bu belge çalışılmadığına dair bildirimin Kurum’a gönderilmesi için yapılan tebligatın yerine geçecek olup işverene ayrıca tebligat yapılmayacaktır. www.ozdogrular.com

IV- SONUÇ

SGK, çağın gereklerine ayak uydurmak adına yaptığı düzenlemeler ile kağıt ortamında verilmesi gereken tüm belgeleri, elektronik ortama atarak, işlerin hızlı ve güvenilir bir şekilde takip edilmesini amaçlamaktadır. Bu düzenlemeler işveren için birçok kolaylık sağlamanın yanında işverenin sorumluluğunu da artırmaktadır. Kurum kağıt ortamında verilen belgelerin süresinde verilip verilmediğinin takibini elektronik sistemlere ve işverenlere yaptırmaktadır. Bir nevi işverene, “idari para cezasına muhatap olmak istemiyorsan, kendi kendini takip et” denilmektedir. www.ozdogrular.com

Yahya ÇELİK*

Yaklaşım

*       SGK, Beyşehir Sosyal Güvenlik Merkezi Müdürü, Sosyal Güvenlik Denetmeni

(1)    Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği md. 39 (17.04.2012 tarih ve 28267 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile değişmiştir.)

(2)    Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği md. 40 (17.04.2012 tarih ve 28267 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile değişmiştir.)

(3)    5510 sayili Kanun md. 102 (25.02.2011 tarih ve 27857 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kanun ile eklenmiştir.)

(4)    12.05.2010 tarih ve 27579 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.