I- GİRİŞ

02.05.2012 tarihinden itibaren vergi dairelerinde ve mal müdürlüklerinde kullanılacak olan işe başlama veya işi bırakma form dilekçeleri yeniden düzenlenmiştir.[1] Buna göre, formun ön yüzünde bazı değişiklikler yapılmıştır[2]. Bu değişikliklerden ilki basit usulde vergilendirme talep eden mükelleflerden iş yerinin kendisine ait olması durumunda “emlak vergi değeri” kısmı ile ilgili bir boş tablo ilave edilmiştir(Bkz. 22 no.lu satır).

Bilindiği gibi, kamu kurumları birçok işe başlama dilekçelerinde nüfus ve ikametgah belgesi istememektedir. Çünkü, adrese dayalı kayıt sisteminde (AKS) Nüfus ve Vatandaşlık Genel Müdürlüğü’nün belirlediği T.C. numaraları kullanılmaktadır.[3] Bu nedenle, nüfus ve ikametgah belgelerinin işe başlama dilekçe ekinde verilmesi geçmiş dönemlerde gereksiz bir işlem olmakta idi. Hatta, mükelleflerin vergi dairelerindeki tarh dosyaları gereksiz belgelerden dolayı şişmiş durumdadır. www.ozdogrular.com

Diğer taraftan, başbakanlık tarafından yayımlanan bir genelgede de T.C. numarasının verilmesi halinde nüfus ve ikametgah belgelerinin ibrazı gerekmemektedir.

Yeni işe başlama ve işi bırakma dilekçelerinin arka yüzünde göze çarpan bir başka önemli konu: “ticari taşıtlar” ile ilgili bildirimlerde 30 no.lu satırdan başlayarak ticari taşıtın plaka numarası, şasi no, tescil veya noter senedi tarihi ve son olarak ticari taşıtın cinsi, markası ve modeli yazılacak tablolara yer verilmiştir. Bilindiği gibi, ticari taşıtlarda vergi dairesi yönünden mükellefiyet kaydında aranan tek belge yeni araçlarda aracın faturası vergi dairesine ibrazı zorunludur. Taşıt ikinci el ise, bu taşıtın vergi kaydı sırasında noter senedi veya tescil belgesi ibrazı gerekecektir. www.ozdogrular.com

Son olarak, işe başlama veya bırakma dilekçelerinin “bildirime eklenecek belgeler” kısmında 3 adet eklenecek boş kutucuğuna yer verilmiş bulunmaktadır. Bu kutucuklar şöyledir:

1)      İşe başlama bildirimi ticaret sicili memurlukları tarafından yapılan bildirimlerde ise, düzenlenen “kuruluş ana sözleşmesi” adet veya ilgili bölüm

2)      Ticaret sicil memurlukları tarafından bildirimler haricindeki şirket ve kooperatiflerde ise, ticaret sicil gazetesine ait belge bölümü ve

3)      Son olarak, işe başlama bildirimi ticaret sicil memurlukları tarafından bildirilenler haricindeki şirketlerde temsile yetkili kişinin imza beyannamesi veya imza sirkülerleri. www.ozdogrular.com

Özetlemek gerekirse, geçmiş yıllarda işe başlama veya bırakmalarda önemli problemler ortaya çıkmakta iken, adrese dayalı kayıt sisteminden sonra uygulama önemli ölçüde kolaylaşmıştır. T.C. kimlik numarasının bulunması ile beraber nüfus ve ikametgah evrakları artık ortadan kaldırılmıştır. www.ozdogrular.com

Gerçek veya tüzel kişilerde işe başlama bildirimleri veya işi bırakma bildirimleri konusunda önemli düzenlemeler yapılmıştır. Bürokrasi giderek azaltılmaya çalışılmaktadır. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın bu alanda yapmış olduğu çalışmaları takdir etmek gerekecektir. www.ozdogrular.com

İşe başlama ve işi bırakma bildirimleri elektronik ortamda da doldurulmak suretiyle ilgili vergi dairesine yollanabilir. Bu bildirimleri alan vergi daireleri en kısa zamanda (vergi daireleri işlem yönergesine göre 7 gün içerisinde) işe başlama hakkında yoklama memurlarını ilgili işyerlerine yollamak zorundadırlar. [4] www.ozdogrular.com

Öte yandan, 3568 sayılı Yasa’ya ekli olarak çıkarılan 22 Seri No.lu Genel Tebliğ hükümlerine göre mükellefin sözleşe yaptığı mali müşavir veya YMM tarafından yapılabilecek bildirimlerde de işe başlama veya bırakmaların vergi dairesine bildirilmesi mümkün bulunmaktadır. Bu gibi durumlarda da işe başlama veya bildirimi yapan mali müşavire vergi dairesi ilgili tebliğlerde verilen kolaylıkları sağlamaktadır. Çok acil durumlarda yoklama işlemi yapılmaksızın pratik olarak vergi hesap numarası alınması mümkün bulunmaktadır. Bu gibi durumlarda ilgili mükellefin mali müşavirinin yukarıda yer verilen 22 Seri No.lu Genel Tebliğ hükümlerine göre vergi hesap numarası verilebilmektedir.[5]

Mustafa Alpaslan

Yaklaşım

(*) Dr., SMMM

[1] Örnek form no: 2024-f

[2] Söz konusu işe başlama veya bırakma bildirimlerinin en az 2 nüsha düzenlenmesi, bir nüshasının vergi dairesine verilmesi ve diğer nüshasının mükellefte bırakılması yararlı olacaktır. Bu bildirimlere göre vergi daireleri mükellefin iş yerinde yoklama fişi düzenlemek zorundadır. İlk işe başlama yoklama sırasında mükellefin bizzat bulunması gereklidir. Bazı hallerde yoklama fişi mükellefin personeli nezdinde de düzenlenebilir. Mükellefin olmadığı hallerde düzenlenen yoklama fişleri ayrıca mükellefe tebliğ edilmek zorundadır. (VUK md. 132).

[3] MERNİS projesi ile beraber T.C. kimlik numarasında yer alan adrese göre vergi daireleri tebligat yapabilmektedirler. Örneğin, bir yargı kararında vergi dairesi tarafından ödeme emirlerinin mükellefin adresinde tebligat yapılmadan doğrudan doğruya ilanen tebligat yöntemi ile ödeme emirlerinin tebliğ edilmesi işlemi iptal edilmiştir. İzmir 4. Vergi Mahkemesi’nin, 11.04.2011 tarih ve E. 2010/2474, K. 2011/590 sayılı Kararı.

[4] 21.07.1999 tarihli İç Genelge’ye göre; yeni işe başlayan mükellefin mükellefiyet kaydı, vergi dairesince yapılacak yoklama işleminin sonucu beklenmeksizin derhal yerine getirilecektir (Şükrü KIZILOT, Danıştay Kararları ve Özelgeler-5, s. 827’de yer almaktadır.).

[5] 31.05.1997 tarih ve 23005 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.