1)GİRİŞ                                                        

Bu yazımızda yurt dışı hizmet borçlanmasıyla yaşlılık aylığına hak kazanan sigortalıların aylıkları kesilmeden tekrar çalışabilmelerine ait getirilen yeni düzenlemeyi anlatmaya çalışacağız. Yurt dışında bulunan Türk Vatandaşlarından, Türkiye ye dönüş yapmak ve ülkemizin sosyal güvenlik kurumlarından da yaşlılık aylığı almak isteyenlerin ülkemizdeki Sosyal Güvenlik Mevzuatından istifade ederek emekli olmaları hususu 3201 sayılı Türk vatandaşlarının yurt dışında geçen sürelerinin sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilmesi hakkındaki kanun ile düzenlenmiştir. Mezkûr Kanun’un 5754 sayılı Kanunla değişik 6.maddesinin (b) fıkrasına göre 01.10.2008 tarihinden geçerli olmak üzere, yurt dışında geçen sürelerini borçlanmak suretiyle aylık bağlananlardan Türkiye’de sigortalı çalışmaya başlayanların aylıkları kesilmekte ve bunlar hakkında 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun sosyal güvenlik destek primine ilişkin hükümleri uygulanmamaktaydı. Yukarıda kısacası izah edilen durumla ilgili olarak meydana gelen değişiklikler çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır. www.ozdogrular.com

II- YURT DIŞI HİZMET BORÇLANMASIYLA AYLIK ALANLARIN YENİDEN ÇALIŞMAYA BAŞLAMASI

3201 sayılı Kanun’un 6. maddesinin (b) fıkrası 5997 sayılı “Bazı Kanunlarda ve 190 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile değiştirilmiştir. Buna göre yurt dışında geçen sigortalılık sürelerini borçlanmak suretiyle aylık bağlananlardan Türkiye’de sigortalı çalışmaya başlayanlar hakkında 5510 sayılı Kanun’un sosyal güvenlik destek primine ilişkin hükümlerin uygulanacağı öngörülmüştür. Dolayısıyla yurt dışında geçen sigortalılık sürelerini borçlanmak suretiyle aylık bağlananlardan 19.06.2010 tarihinden geçerli olmak üzere Türkiye de sigortalı çalışmaya başlayanlar hakkında 5510 sayılı Kanun’un sosyal güvenlik destek primine ilişkin 30.maddesinin üçüncü fıkrasının (B) bendi ile 5754 sayılı Kanunla değişik beşinci fıkrası ve geçici 14. maddesi hükümleri uygulanacaktır. www.ozdogrular.com

5510 sayılı Kanun’un 30. maddesinin üçüncü fıkrasının (b) bendi ile 5754 sayılı Kanunla değişik fıkrasına göre 01.10.2008 tarihinden sonra ilk defa sigortalı olan kişilerden yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra mezkûr Kanun’un 4/1-b bendinin 4 numaralı alt bendi hariç diğer alt bentlerine tabi (köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan: ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar, gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar ve anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları)çalışmaya başlayanlardan aylıklarının kesilmemesi için yazılı istekte bulunanların yaşlılık aylıklarının ödenmesine devam edilecektir. Bunlardan almakta oldukları aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesilecek, bu şekilde SGDP primi ödeyenler, isterlerse aylıklarını kestirerek tüm sigorta kollarına tabi olabileceklerdir.1.10.2008 tarihinde sigortalı olup, malullük aylığı bağlananların yeniden sigortalı olarak çalışmaya başlamaları halinde, bunlar hakkında 5510 sayılı Kanun’da sosyal güvenlik destek primini ödemelerine ilişkin bir hüküm bulunmadığından, aylıkları mezkur Kanun’un 27. maddesine göre çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başından itibaren kesilecektir. 5510 sayılı Kanun’un geçici 14. maddesine göre Mezkur Kanun’un yürürlük tarihinden önce sigortalı olan kişilerden malullük veya yaşlılık aylığı bağlananların 5997 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 19.06.2010 tarihinden sonra sigortalı olarak çalışmaya başlamaları halinde, aylık kesilmesine ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla sosyal güvenlik destek primine tabi olmak bakımından 5510 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılan 506,1479 ve 2926 sayılı Kanunların sosyal güvenlik destek primine ilişkin hükümleri uygulanacaktır. www.ozdogrular.com

Aylık başlangıç tarihi itibariyle sigortalı işinden ayrılmadığı ya da faaliyetini sona erdirmediği gerekçesiyle aylıkları iptal edilenlerin ve/veya aylık başlangıç tarihinden sonra yeniden sigortalı bir işte çalışmaya ya da faaliyete başlaması nedeniyle aylıkları kesilenler hakkında 5997 sayılı Kanun’da,1.10.2008 ila 19.06.2010 döneminde sosyal güvenlik destek primine ilişkin hükümlerin uygulanmasına imkân bulunmamaktadır. Fakat bunların 19.06.2010 tarihinden sonra yeniden tahsis talebinde bulunmaları halinde, ilgili Kanunlarda yazılı şartlarla yeniden aylık bağlanacak ve bu Kanunlarda öngörülen sosyal güvenlik destek primine ilişkin uygulanacaktır. www.ozdogrular.com

Örnek-1: Sigortalı Ahmet Bey yurt dışı hizmet borçlanması yaparak ve çalıştığı işyerinden 14.07.2006 tarihinde işten ayrılarak 28.07.2006 tarihinde tahsis talebinde bulunmuştur. Özel bir iş yerinde hizmet akdine tabi 4/1(a) çalıştığını varsayarak 01.08.2006 tarihinden itibaren başlamak üzere yaşlılık aylığı bağlanmıştır. Daha sonra Ahmet Bey 25.12.2012 tarihinde sigortalı olarak çalışmaya başlamıştır. Bu durumda sigortalının tercihine göre ya sosyal güvenlik destek primi ödeyerek aylıklarının ödenmesine devam edecek ya da tüm sigorta kollarına tabi olursa aylıkları kesilecektir. Burada dikkat edilecek husus sigortalı 19.06.2010 tarihinden sonra tekrar çalışmaya başladığından dolayı aylıklarının kesilip kesilmemesi tercihine bırakılmıştır. Eğer 19.06.2010 tarihinden önce tekrar çalışmaya başlasaydı aylıkları kesilecek idi.

Örnek- 2: sigortalı Fatma Hanım’ın 01.02.2010 tarihinde sigortalı bir işyerinde çalışmaya başladığını düşünelim, yurt dışı borçlanması yaptığını varsayarak çalıştığı işyerinden 14.02.2037 tarihinde ayrılarak 30.02.2037 tarihinde tahsis talebinde bulunmuştur. Özel iş bir işyerinde hizmet akdine tabi 4/1 (a) kapsamında çalıştığını düşünerek 01.03.2037 tarihinden başlamak üzere yaşlılık aylığı bağlanmıştır. Daha sonra sigortalı Fatma Hanım 01.01.2041 yılında tekrar çalışmaya başlamıştır. Sigortalının aylığı kesilecek olup tüm sigorta kollarına tabi primleri ödenecektir. Görüldüğü üzere sigortalının ilk işe girdiği tarihi 5510 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 1.10.2008 tarihinden sonra olduğundan yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra tekrar işe başlaması durumunda aylıkları kesilecek olup sosyal güvenlik destek primi kesilmeyecektir. www.ozdogrular.com

III- SONUÇ

Sonuç olarak 01.10.2008 tarihinden önce bir şekilde sigortalı olup da yurt dışında geçen sürelerini borçlanmak suretiyle aylık bağlananlardan Türkiye’de sigortalı çalışmaya başlayanların aylıkları mutlak suretle kesilmeyecek, vatandaşın isteğine bırakılacaktır. Yani bu şekilde aylık alanlar isterlerse aylıklarını kestirerek tüm sigorta kollarına tabi olabilecekleri gibi sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle aylıkları kesilmeden de çalışabileceklerdir. Ancak 5510 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 01.10.2008 tarihinden sonra işe başlayıp yaşlılık aylığı bağlananların tekrar çalışmaya başlaması durumunda aylıkları kesilip sosyal güvenlik destek primi uygulanmayacaktır.

Süleyman Uzunoğlu 

Yaklaşım

_________________________

(*)  KADIKÖY SOSYAL GÜVENLİK MERKEZ MÜDÜR YARDIMCISI

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.