Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na göre, her yüz işçiden 90'ından fazlası kıdem tazminatını alamıyor.

Özellikle bir yılını doldurmadan işçilerin çıkış ve girişleri yapıldığından tazminata hak etmedikleri ya da bir kaç yıl çalışılsa dahi istifa ederek işten ayrılmalarından dolayı kıdem tazminatı ödenmediği görülüyor. İşçi ve işveren arasındaki her yüz davadan 75'inde kıdem tazminatı talebi var. İşte kıdem tazminatı sorununu çözmek için düğmeye bastı. Herkesin merakla beklediği "Kıdem Tazminatının İşçinin Bireysel Hesabına Yatırılması Hakkında Kanun Taslağı" netleşiyor.

Bu yasa işçileri, gazetecileri ve denizcileri kapsayacak. Ancak devlet memurları ikramiye aldıklarından dolayı bu yasa hükmü dışında olacaklar.

Kıdem tazminatını şirketler yönetecek

İşverenler kıdem primini takip eden ayın sonuna kadar Emeklilik Gözetim Merkezi adına açılan hesaba yatıracak. Bu hesaplardaki tutarlar Emeklilik Gözetim Merkezi aracılığıyla işveren tarafından seçilecek şirkete aktarılacak. Kıdem primlerinin yatırılacağı şirketin seçimi işveren, bu primlerin değerlendirileceği fonların seçimi işçi tarafından yapılacak. İlgili aya ilişkin olarak işveren tarafından hesaba eksik tutar yatırılması halinde, eksik yatırılan tutar işçilerin brüt ücretleri ile orantılı olarak dağıtılacak. İşverenler ait olduğu dönemde yatıramadıkları kıdem primini sonraki dönemlerde yatırabilecekler. Geç ödenen primlere, ilgili oldukları döneme ait nema farkları da dahil edilecek.

İşverenin prim yükü yüzde 3-4 oranında olacak

Yasa çıktığında işverenler, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında her işçi için hazırlamak zorunda oldukları Prim ve Hizmet Belgesi'nde işçinin prime esas aylık brüt kazancının yüzde dördünü kıdem primi olarak ayrıca belirtecek. Yapılacak bu düzenleme ile işçilerin halen 3.033,98 TL üzerinden ödenen kıdem tazminatı tavanı 6.113,40 TL üzerinden ödenecek. Böylece kıdem tazminatı tavanı yaklaşık 2 kat artmış olacak.

Ancak, yasalaşması esnasında işçi sendikalarının talepleri dikkate alınarak bu yüzde 4 olarak belirlenen tutar artabilecek ve yüzde 5 veya yüzde 5.5 olarak kabul edilebilecektir. Ancak, işsizlik sigortası işveren priminin yüzde 1.5 azaltılacak olmasından dolayı da gerçek kıdem primi yükü yüzde 3 veya yüzde 4 oranında olabilecektir.

İşsizlik prim yükü düşecek

Kıdem tazminatının işveren üzerindeki mali yüklerden birisini oluşturan işsizlik sigortası fonu oranları düşürülecek. İşçinin SGK prim matrahı üzerinden yüzde bir sigortalı, binde beş işveren ve binde beş devlet payı alınacak. İsteğe bağlı sigortalılardan işsizlik sigortası primini ödeyenlerden ise yüzde bir buçuk olacak.

Söz konusu taslak kanunlaştığı takdirde, 4857 sayılı İş Kanunu, 854 sayılı Deniz İş Kanunu, 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun'a göre iş sözleşmesine bağlı olarak çalışanlar ile bunları çalıştıran işverenleri ve ölen işçilerin kanuni mirasçılarını kapsayacak.

Şirketi işveren, yatırımı işçi seçecek

Bugüne kadar işten ayrılmalarda ödenen kıdem tazminatı artık taslak yasalaştığında aylık olarak "kıdem primi" adı altında takip eden ayın sonuna kadar Emeklilik Gözetim Merkezi adına açılan hesaba yatırılacak. Bu hesaplardaki tutarlar Emeklilik Gözetim Merkezi aracılığıyla işveren tarafından seçilecek şirkete aktarılacak. İşverenler, prim yükümlülükleri nedeniyle işçilerin ücretlerinden herhangi bir indirim veya kesinti yapamayacak. Bireysel kıdem hesabındaki birikimlerin hangi yatırım aracı vasıtasıyla değerlendirileceğine işçi karar verecek. İşçinin, bu yönde bir tercih beyan etmemesi halinde söz konusu birikimler, asgari yüzde kırk oranında Hazine Müsteşarlığı'nca ihraç edilen kamu borçlanma araçlarını veya kira sertifikalarını içeren bir fonda değerlendirilecek.

Kıdem primlerinin yatırılacağı şirketin seçimi işveren, bu primlerin değerlendirileceği fonların seçimi işçi tarafından yapılacak. İlgili aya ilişkin olarak işveren tarafından hesaba eksik tutar yatırılması halinde, eksik yatırılan tutar işçilerin brüt ücretleri ile orantılı olarak dağıtılacak. İşverenler ait olduğu dönemde yatıramadıkları kıdem primini sonraki dönemlerde yatırabilecekler. Geç ödenen primlere, ilgili oldukları döneme ait nema farkları da dahil edilecek.

İşçi, iş değiştirmesi halinde bireysel kıdem hesaplarının birleştirilmesini talep edebilecek. Şirket, usulüne uygun olarak yapılan talebin kendisine ulaştığı tarihten itibaren en geç on iş günü içinde birleştirme işlemini tamamlayacak. İşçinin 4857 sayılı Kanun'un ilgili maddeleri kapsamında aynı anda farklı işverenler yanında çalışması halinde, işçinin kıdem primleri ve bunlara ilişkin getirileri her çalışma için ayrı bireysel hesaplarda takip edilecek. Burada özellikle işverenlerin SGK prim ve diğer teşviklerden yararlanabilmeleri için mutlaka çalışanlara ait bireysel kıdem hesabı sistemine ilişkin borcun bulunmaması şartı getirilmesi gerekiyor.

Çalışanlar, adlarına tahakkuk eden ve tahsil edilen kıdem primleri ile ilgili bilgileri şirketin sağlayacağı araçlar vasıtasıyla her an kontrol etme hakkına-sahip olacak. Yani, internet üzerinden Bireysel Kıdem Hesabı'na yatırılan tutarları, işverenlerin ödeme yapıp yapmadığını ve nemalandırılan tutarı görebilecekler.

Eski haklar için tercih yapılabilecek

Kanunun yürürlük tarihinden önce iş sözleşmesi ile çalışanların kıdem tazminatlarına ilişkin hususlarda 1475 sayılı İş Kanunun 14'üncü maddesi, 854 sayılı Kanun'un 20'nci maddesi veya 5953 sayılı Kanun'un 6'ncı maddesi hükümleri geçerli olacak. Diğer bir deyişle kıdem tazminatında eski haklar için yine eski mevzuat geçerli olacak.

Çalışanlar eski haklarını;
- İşçinin ölümü,
- İş sözleşmesinin işçi tarafından 4857/24 uyarınca feshi,
- İş sözleşmesinin işveren tarafından 4857/25-II hariç herhangi bir nedenle feshi,
- İş sözleşmesinin muvazzaf askerlik sebebiyle feshi,
- Emeklilik
- Evlilik (Kadın işçi için)
- Yaş dışında sigortalılık süresi ve prim gününü tamamlama (15 yıl 3600 günü doldurma)
şartlarıyla alabilecek.

Kıdem tavanı tüfe oranında artacak

Ancak çalışanlara eski haklarla ilgili olarak, işverenleri ile yapacakları sözleşme ile kanunun yürürlük tarihinden önceki döneme ait kıdem tazminatının işçi tarafından bireysel kıdem hesabına dâhil edilebileceği düzenlenmiş. İşçinin bireysel kıdem hesabına dâhil olmadan önceki hizmet süresi bu Kanunun prim ödeme gün sayılarının hesabında dikkate alınacak. 2012 yılında geçerli olmak üzere belirlenen kıdem tazminatı tavanı izleyen yıllarda bir önceki yıla ait Tüketici Fiyat Endeksi oranında artırılarak hesaplanacak. Böylece bundan böyle eski yıllar için kıdem tazminatı tavanı TÜFE oranında artırılarak belirlenecek. Yasanın Resmi Gazete'de yayımından itibaren altı ay sonra yürürlüğe girecek.

Yeni sistem ev alanı sevindirecek, evleneni ise üzecek

İş sözleşmesinin, işçinin kıdem tazminatı almaya hak kazanma sürelerini doldurmadan sona ermesi halinde işçi, varsa tahakkuk eden prim ile tahsil edilen prim farkını ve bu farka ilişkin nema gelirini bireysel kıdem hesabına yatırılması şartıyla işvereninden talep edebilecek.

Kanun yasalaşırsa, kıdem tazminatını çekebilme hakkı da belli koşullara bağlanacak. Kıdem Tazminatının İşçinin Bireysel Hesabına Yatırılması Hakkında Kanunu'nun kapsamına girenler,

a) Bireysel kıdem hesabından para çekme haklarını ilk kez kullanırken, bu Kanun kapsamında on beş yıl sigortalılık süresini doldurmaları ve adlarına 3600 prim ödeme gün sayısı tahakkuk ettirilmesi,
b) Bireysel kıdem hesabından para çekme haklarını ikinci ve sonraki kullanmalarında ise son kullanımdan sonra bu kanuna göre adlarına 1800 prim ödeme gün sayısı tahakkuk ettirilmesi,
c) Konut edinmeleri, şartıyla bireysel kıdem hesabında biriken tutarın yarısını çekmeye hak kazanacaklar.

Yine bu kanun kapsamına girenler;

- Bağlı oldukları kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik, malullük aylığı bağlanması yahut toptan ödeme almaları halinde,
- Beş yıl boyunca adlarına açılan bireysel kıdem hesabına kıdem primi tahakkuk ettirilmemesi halinde talepleri üzerine, bireysel kıdem hesabında biriken tutarın tamamını çekebilecekler.
İşçinin ölümü halinde kanuni mirasçıları bireysel kıdem hesabında biriken tutarın tamamını çekmeye hak kazanacak. İşçinin veya kanuni mirasçılarının gerekli şartları sağladıklarını içeren bilgi ve belgelerle birlikte, adına bireysel kıdem hesabı açılmış olan şirkete yazılı olarak başvurması halinde 9'uncu maddeye göre hak kazanılan tutar başvurunun şirkete ulaştığı tarihten itibaren on beş iş günü içinde ilgiliye ödenecek.

Şirketin bu fıkrada belirtilen süre içinde ödemeyi gerçekleştirmemesi halinde, fon birim pay fiyatı değişikliklerini dikkate alarak bu işlemden dolayı varsa işçinin kıdem tazminatında oluşan parasal kaybı hesaplayarak işçiye veya kanuni mirasçısına ödeyecek.

Burada özellikle kıdem tazminatının yarısının ödenmesine imkan sağlayacak düzenlemeler arasında çalışanların evliliği ve askerlik hizmeti yok. Yani bu iki durum içinde yasaya ekleme yapılmalı.

***

Kıdem tazminatından vergi kesilmeyecek
Bireysel kıdem hesabından yapılan ödemelerin işverenlerce ödenen prime tekabül eden kısmı herhangi bir gelir vergisi ve SGK primi kesilmeyecek. Sadece damga vergisi kesilecek. İbrahim Işıklı

http://www.dunya.com/istifa-edene,-ev-alana-kidem-tazminati-148938yy.htm

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.