I- GİRİŞ

Ticari hayata ilişkin esaslı değişiklikler içeren 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun getirdiği en önemli düzenlemelerden birisi de, 01.01.2013 tarihinden itibaren ticari defterlerin UFRS’ye uyumlu Türkiye Muhasebe Standartlarına (TMS) uygun olarak tutulacak olmasıdır.

Mevcut muhasebe ve vergi sistemine göre işletmelerin sahip olduğu gayrimenkuller maliyet değeri ile değerlenmekte ve bilançoda maddi duran varlık olarak izlenmektedir. Ancak Türkiye Muhasebe Standartlarına göre, işletmelerin sahip olduğu gayrimenkuller elde bulundurulma amacına göre “maddi duran varlıklar”, “yatırım amaçlı gayrimenkuller” ve “satış amacıyla elde tutulan varlıklar” olarak sınıflandırılacak ve her bir sınıfa ait ölçüm yöntemleri farklılık arz edecektir. www.ozdogrular.com

Bu yazımızda işletmelerin yatırım amacı ile edindikleri gayrimenkullerin sınıflandırma, değerleme, sınıf değişiklikleri ile elden çıkarılması nedeniyle yapılması gereken değerleme işlemleri TMS 40 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller Standardı çerçevesinde özetlenecektir.     

II- YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKUL TANIMI

Standarda göre yatırım amaçlı gayrimenkuller; kira geliri veya değer artış kazancı (sermaye kazancı) veya her ikisini birden elde etmek amacıyla elde tutulan gayrimenkuller olarak tanımlanmaktadır. Bir gayrimenkulün sahibi veya finansal kiralama sözleşmesine göre kiracısı tarafından yukarıda belirtilen amaçlarla elde tutulması durumunda gayrimenkul yatırım amaçlı olarak kabul edilmekte ve finansal tablolarda maddi duran varlıklardan farklı olarak izlenmektedir.

Standart, sahibi tarafından kullanılan gayrimenkulleri tanımlamak suretiyle olası tereddütleri engellemek istemektedir. Buna göre, sahibi veya finansal kiralama sözleşmesine göre kiracısı tarafından, mal veya hizmet üretiminde kullanılan, mal veya hizmet tedarikinde kullanılan veya idari amaçlarla kullanılan gayrimenkuller “sahibi tarafından kullanılan gayrimenkuller” olarak kabul edilecek ve TMS-16 Maddi Duran Varlıklar Standardı uyarınca muhasebeleştirilecektir. Normal iş akışı içinde satılmak amacıyla elde tutulan gayrimenkuller ise TMS-2 Stoklar Standardı uyarınca stok olarak kayıtlara alınacaktır. www.ozdogrular.com

Yatırım amaçlı gayrimenkullerin en önemli ayırıcı özelliği, işletmenin sahip olduğu diğer varlıklardan büyük ölçüde bağımsız nakit akışları yaratmasıdır. Örneğin idari amaçlarla kullanılan bir bina işletmeye doğrudan nakit akışı sağlamamakta, kiraya verilen bir bina ise doğrudan kira geliri olarak işletmeye nakit akışı sağlamaktadır.

Standartta yatırım amaçlı gayrimenkullere ilişkin olarak verilen örnekler aşağıdaki gibidir (md. 8);

a) Normal iş akışı çerçevesinde kısa vadede satmaktan ziyade, uzun vadede sermaye kazancı elde etmek amacıyla elde tutulan arsalar,

b) Gelecekte nasıl kullanılacağına karar verilmemiş arsalar,

c) İşletmenin sahip olduğu veya finansal kiralama işlemi çerçevesinde işletme tarafından elde tutulan ve bir veya daha fazla faaliyet kiralamasına konu edilen binalar,

d) Bir veya daha fazla faaliyet kiralaması çerçevesinde kiralanmak üzere elde tutulan boş bir bina,

e) Gelecekte yatırım amaçlı gayrimenkul olarak kullanılmak üzere inşa edilmekte veya geliştirilmekte olan gayrimenkuller.

Faaliyet kiralaması(1) çerçevesinde kiracı tarafından elde tutulan gayrimenkule ilişkin bir hakkın, yatırım amaçlı gayrimenkul olarak sınıflandırılması ve muhasebeleştirilmesi ancak, söz konusu gayrimenkulün yatırım amaçlı gayrimenkul tanımına girmesi ve kiracının gerçeğe uygun değer yöntemini kullanması durumunda mümkündür (md. 6). Örneğin, işletmenin faaliyet kiralaması yoluyla bir binanın kiralama hakkını 10 yıllık bir süre ile edinmesi ve binanın tamamını üçüncü kişilere kiralaması durumunda, bu gayrimenkulün kiralama hakkı yatırım amaçlı gayrimenkul olarak sınıflandırılır ve değerlemede gerçeğe uygun değer yöntemi uygulanır. www.ozdogrular.com

İşletmenin sahip olduğu bir gayrimenkulü finansal kiralama yoluyla başka bir işletmeye kiralaması durumunda ise söz konusu gayrimenkul yatırım amaçlı olarak sınıflandırılmayacak, TMS-17 Kiralama İşlemleri Standardına tabi olacaktır.

Bazı gayrimenkullerin bir bölümü kira geliri sağlamak amacıyla elde tutulurken, diğer bölümleri ise mal veya hizmet üretim veya idari amaçlarla elde tutulabilir. Bu bölümlerin birbirinden bağımsız olarak kiralanmalarının mümkün olması durumunda, işletme anılan her bir bağımsız bölümü ayrı olarak muhasebeleştirir. Söz konusu bölümlerin ayrı olarak kiralanamaması veya satılamaması durumunda, ilgili gayrimenkul sadece önemsiz bir bölümü işletme tarafından bizzat kullanıldığında yatırım amaçlı gayrimenkul olarak sınıflandırılabilir. Örneğin 20 adet ofis bulunan bir binanın 2 ofisinin sahibi tarafından irtibat bürosu veya diğer idari amaçlarla kullanılması ve kalan kısmının üçüncü kişilere kiralanması durumda söz konusu bina yatırım amaçlı gayrimenkul olarak sınıflandırılacaktır.   

İşletmelerin ana veya bağlı ortaklıkları arasında yapılan kiralama işlemlerinde, söz konusu gayrimenkuller konsolide finansal tablolarda yatırım amaçlı gayrimenkul olarak sınıflandırılmaz. Çünkü işletme grubu açısından bu gayrimenkuller sahibi tarafından kullanılan gayrimenkul niteliğindedir. Ancak gayrimenkulün sahibi işletme açısından, standartta yer alan şartları taşımak kaydıyla, söz konusu gayrimenkul yatırım amaçlı olarak sınıflandırılır. www.ozdogrular.com

III- YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLERİN MUHASEBELEŞ-TİRİLMESİ

A- GAYRİMENKULÜN İLK DEFA MUHASEBELEŞTİRİLMESİ

Yatırım amaçlı edinilen bir gayrimenkulün finansal tablolarda gösterilebilmesi için öncelikle kavramsal çerçeve uyarınca “varlık” tanımına girmesi gerekmektedir. Buna göre; gayrimenkulle ilgili gelecekteki ekonomik yararların işletmeye girişinin muhtemel olması ve yatırım amaçlı gayrimenkulün maliyetinin güvenilir bir şekilde ölçülebilir olması durumunda, yatırım amaçlı olarak elde tutulan gayrimenkul finansal tablolara alınabilir.

Yatırım amaçlı gayrimenkuller, ilk muhasebeleştirmede maliyet bedeli ile ölçülür. İşlem maliyetleri de başlangıç maliyetine dahil edilir (md. 20).

İşletme yatırım olarak sınıflandıracağı bir gayrimenkulü satın alabileceği gibi inşa edebilir, takas veya kiralama yoluyla da edinebilir.

1- Yatırım Amaçlı Gayrimenkulün Satın Alınması

Yatırım amaçlı gayrimenkulün satın alınması durumunda maliyeti, satın alma fiyatı ile bu işlemle doğrudan ilişkilendirilebilen avukatlık ücreti, tapu harçları, noter ücretleri, komisyon ücretleri gibi harcamalardan oluşur.

Bir gayrimenkulün vadeli olarak veya banka kredisi kullanılmak suretiyle satın alınması durumunda maliyet, eşdeğer peşin satış fiyatı olacaktır. Gayrimenkulün peşin fiyatı ile ödeme toplamı arasındaki fark ise kredi vadelerine bölünmek suretiyle finansman gideri olarak muhasebeleştirilecek ve varlığın maliyetine dahil edilmeyecektir.

2- Yatırım Amaçlı Gayrimenkulün Kiralanmış Olması

İşletme yatırım amaçlı gayrimenkul olarak sınıflandırdığı gayrimenkulü kiralama yoluyla da edinebilir. Ancak burada muhasebeleştirilecek olan gayrimenkulün kendisi değil, üzerinde bulunan haktır.

Kiralanan ve yatırım amaçlı gayrimenkul olarak sınıflandırılan bir gayrimenkul hakkının başlangıç maliyeti gayrimenkulün gerçeğe uygun değeri ile asgari kira ödemelerinin bugünkü değerinden küçük olanı üzerinden muhasebeleştirilecektir. Kiralama için ödenecek herhangi bir ek bedel kira ödemesi olarak işlem görecektir.

Örnek: İşletme finansal kiralama yoluyla 40 yıllığına kiraladığı binayı kira geliri elde etmek amacıyla üçüncü kişilere kiralamaktadır. Finansal kiralama yoluyla edinilen gayrimenkulün gerçeğe uygun değeri 2.100.000 TL, kira ödemelerinin bugünkü değeri 1.900.000 TL, finansal kiralama işlemlerinden doğan borçlar ise 2.300.000 TL’dir. Bu durumda işletme tarafından gayrimenkul hakkının muhasebeleştirilmesi aşağıdaki gibi olacaktır.

3- Yatırım Amaçlı Gayrimenkulün İnşa Edilmesi

Standart, yatırım amaçlı gayrimenkullerin gerçeğe uygun değerinin daima güvenilir bir şekilde tespit edilebileceği ilkesini benimsemektedir. Ancak yine standart, bazı istisnai durumlarda işletmenin yatırım amaçlı bir gayrimenkulü elde etmesi sırasında gerçeğe uygun değerinin sürekli olarak güvenilir bir şekilde tespit edilmesinin mümkün olmadığına dair bir tespitin yapılabileceğini de kabul etmektedir.

İşletme inşa edilmekte olan bir gayrimenkulün gerçeğe uygun değerinin güvenilir bir biçimde tespit edilmesinin başlangıçta mümkün olmadığını değerlendirdiği durumda, gayrimenkulün gerçeğe uygun değerinin tespit edilebildiği zamana veya inşaatın tamamlandığı tarihe kadar, söz konusu yatırım amaçlı gayrimenkul maliyeti üzerinden ölçülür. www.ozdogrular.com

Genel olarak inşa edilen yatırım amaçlı gayrimenkulün inşaatı tamamlandığında gerçeğe uygun değerinin güvenilir bir biçimde ölçüleceği kabul edilir. Ancak gerek inşaatın başlangıcında gerekse inşaatın tamamlanmasından sonra, yatırım amaçlı gayrimenkulün gerçeğe uygun değerinin güvenilir bir şekilde tespit edilmesinin her zaman mümkün olmadığının belirlenmesi durumunda işletme, yatırım amaçlı gayrimenkulünü TMS-16 Maddi Duran Varlıklar Standardında belirtilen maliyet yöntemi ile ölçer. Bu durumlarda işletme yatırım amaçlı gayrimenkulü elden çıkarana kadar TMS-16’yı kullanır.

Başlangıçta gerçeğe uygun değeri güvenli bir şekilde tespit edilemediğinden maliyet yöntemi ile değerlenen inşa halindeki yatırım amaçlı gayrimenkulün, inşaat tamamlandığında gerçeğe uygun değeri belirlenebiliyorsa, gayrimenkulün tamamlanma tarihindeki gerçeğe uygun değeri ile daha önce gösterildiği defter değeri arasındaki fark kâr veya zarar olarak muhasebeleştirilir ve gayrimenkul gerçeğe uygun değeri üzerinden ölçülmeye başlanır.

4- Yatırım Amaçlı Gayrimenkulün Takas Yoluyla Elde Edilmesi

İşletmeler yatırım amaçlı gayrimenkullerini, parasal olmayan bir veya birden fazla varlık karşılığında veya parasal ve parasal olmayan varlıkların bir bileşimi karşılığında edinebilir.

Takas işlemi sonucunda elde edilen bir yatırım amaçlı gayrimenkulün maliyet değeri, edinilen gayrimenkulün gerçeğe uygun değeri ile ölçülür. Edinilen varlığın gerçeğe uygun değerinin ölçülememesi durumunda, maliyet bedeli olarak, karşı tarafa verilen varlığın defter değeri dikkate alınır. www.ozdogrular.com

B- İLK MUHASEBELEŞTİRME SONRASI YAPILAN HARCAMALAR

Yatırım amaçlı gayrimenkulün finansal tablolara alınmasından sonra, söz konusu gayrimenkule ilişkin günlük hizmet giderleri ile bakım ve onarım harcamaları gayrimenkulün defter değerine eklenmeksizin doğrudan gider olarak dikkate alınarak gelir tablosunda raporlanır.

Yatırım amaçlı gayrimenkulün bazı bölümlerinin yenilenmesi durumunda ise yapılan harcamalar, varlık olarak muhasebeleştirme kriterlerini (gelecekte fayda sağlayacak olması ve maliyetinin güvenilir olarak ölçülmesi) taşıması şartıyla gayrimenkulün defter değerine eklenebilir. Bu durumda yenilenen bölüm ise finansal durum tablosunun dışında bırakılır.  

C- YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLERİN İZLEYEN DÖNEMLERDE DEĞERLEMESİ

Standart, yatırım amaçlı gayrimenkullerin ilk muhasebeleştirme işleminden sonra değerlemesi ile ilgili olarak iki yönteme yer vermektedir: gerçeğe uygun değer yöntemi ve maliyet yöntemi. Bir işletme muhasebe politikası olarak bu yöntemlerden birini seçmek ve bu yöntemi tüm yatırım amaçlı gayrimenkullere uygulamak durumundadır. www.ozdogrular.com

1- Gerçeğe Uygun Değer Yöntemi

İşletme, ilk muhasebeleştirme işleminin ardından gerçeğe uygun değer yöntemini seçebilir. Ancak bir kiracının faaliyet kiralaması işlemi çerçevesinde herhangi bir gayrimenkul hakkını elinde bulundurması durumunda işletmenin değerleme yöntemini seçme hakkı bulunmamaktadır. Bu durumda gerçeğe uygun değer yönteminin uygulanması zorunludur.

Yatırım amaçlı bir gayrimenkulün gerçeğe uygun değeri; karşılıklı pazarlık ortamında, bilgili ve istekli gruplar arasında bir varlığın el değiştirmesi ya da bir borcun ödenmesi durumunda ortaya çıkması gereken tutardır. Gerçeğe uygun değer belirli bir tarihteki piyasa fiyatını ifade etmektedir. Bu nedenle işletmeye özgü bir değer niteliğinde değildir. Tarafların bilgili olması, yatırım amaçlı gayrimenkulün nitelik ve özellikleri, mevcut ve potansiyel kullanım şekilleri ve bilanço tarihindeki piyasa koşulları hakkında makul düzeyde bilgilendirildikleri anlamına gelmektedir. Tarafların istekli olması ise, alıcının motive edilmiş olduğu ancak söz konusu gayrimenkulü alma zorunluluğu olmadığı, satıcının da gayrimenkulü satma niyetinin olduğu ancak zorunluluğu olmadığını ifade etmektedir. Alıcı veya satıcının aşırı istekli olmadıkları, piyasa fiyatının çok altında veya üstünde fiyata razı olmayacakları anlamına gelmektedir. Karşılıklı pazarlık ortamı, alıcı ve satıcı arasında yapılan işlemde piyasa koşullarına uymayan fiyatların ortaya çıkmasına sebep olacak kendine özgü ve özel ilişkiler bulunmamasını ifade etmektedir. Gerçeğe uygun değerin en iyi göstergesi, aktif bir piyasada oluşan cari fiyattır. Gerçeğe uygun değerin tespitinde benzer gayrimenkullerin satışı esnasında oluşan fiyat dikkate alınacaktır. www.ozdogrular.com

Standart, zorunlu olmamakla beraber, yatırım amaçlı gayrimenkulün gerçeğe uygun değerinin tespitinde, konuyla ilgili yetkiye ve gerekli mesleki birikime sahip, gayrimenkulün sınıfı ve yeri konusunda güncel bilgisi bulunan bağımsız bir değerleme uzmanı tarafından yapılan değerleme işleminin esas alınmasını önermektedir.

Yatırım amaçlı gayrimenkulün gerçeğe uygun değerinin güvenilir bir şekilde tespit edilememesi durumunda TMS-16’da belirtilen maliyet yöntemi uygulanır. İşletme diğer yatırım amaçlı gayrimenkullerini gerçeğe uygun değer üzerinden değerlemeye devam eder. Gerçeğe uygun değer üzerinden değerlenen yatırım amaçlı gayrimenkul, karşılaştırılabilir piyasa işlemlerinin azalması veya piyasa fiyatları daha ender elde edilebilir hale gelmesi durumunda dahi söz konusu gayrimenkullerini gerçeğe uygun değer üzerinden değerlemeye devam edecektir.

Yatırım amaçlı gayrimenkulün gerçeğe uygun değerindeki değişimden kaynaklanan kazanç veya kayıp, oluştuğu dönemde kâr veya zarara dahil edilir. Örneğin defter değeri 100.000 TL olan bir arsanın bilanço günündeki gerçeğe uygun değeri 120.000 TL olarak belirleniyorsa, aradaki 20.000 TL tutarındaki fark bir yandan diğer olağan gelir ve kârlar hesabına diğer yandan yatırım amaçlı gayrimenkuller hesabına kaydedilmek suretiyle gayrimenkulün defter değeri 120.000 TL’ye yükseltilir. www.ozdogrular.com

Gerçeğe uygun değer yönteminde her bilanço gününde varlığın gerçeğe uygun değeri tespit edilip, değer artış veya azalışı gelir tablosunda raporlandığından, gayrimenkul için amortisman ayrılmasına gerek bulunmamaktadır.

2- Maliyet Yöntemi

İlk muhasebeleştirme işleminden sonra maliyet yöntemini seçen bir işletme tüm yatırım amaçlı gayrimenkullerini TMS 16’da belirtilen hükümler çerçevesinde maliyet yöntemiyle değerler.

TMS 16’da ifade edilen maliyet modeline göre, bir maddi duran varlık kalemi varlık olarak muhasebeleştirildikten sonra, finansal tablolarda maliyetinden birikmiş amortisman ve varsa birikmiş değer düşüklüğü zararları indirildikten sonraki değeri ile gösterilir. www.ozdogrular.com

Değer düşüklüğü zararı, bir varlığın defter değerinin geri kazanılabilir tutarını aşan kısmını ifade eder. Geri kazanılabilir tutar ise bir varlığın net satış fiyatı ve kullanım değerinden büyük olanıdır.

IV- YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLERİN YENİDEN SINIFLANDIRILMASI

A- SAHİBİ TARAFINDAN KULLANILAN GAYRİMENKULÜN YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKUL SINIFINA TRANSFERİ

Sahibi tarafından kullanılan bir gayrimenkul, gerçeğe uygun değer esasından gösterilen yatırım amaçlı gayrimenkule dönüştüğü tarihe kadar amortismana tabi tutulur ve oluşan değer düşüklüğü zararı finansal tablolara yansıtılır. İşletme, TMS 16 uyarınca hesaplanmış olan defter değeri ile gerçeğe uygun değeri arasında transfer tarihinde oluşan farklılığı ise TMS 16’ya göre yapılmış bir yeniden değerleme gibi işleme tabi tutar. Buna göre (md. 62);

a) Gayrimenkulün defter değerinde meydana gelen azalış (transfer tarihinde varlığın gerçeğe uygun değerinin defter değerinden küçük olması) zarar olarak muhasebeleştirilir. Ancak, söz konusu gayrimenkul için önceki dönemlerde yeniden değerleme değer artış hesabının olması durumunda, söz konusu azalış öncelikle bu hesaptan mahsup edilir, kalan kısım ise zarar olarak muhasebeleştirilir. www.ozdogrular.com

Örnek: Bir işletme kullanmakta olduğu binayı boşaltmış ve kira geliri elde etmek amacıyla kiraya vermiştir. İşlemin yapıldığı tarihteki bilgiler aşağıdaki gibidir;

Kayıtlı Değer                                  1.000.000

Birikmiş Amortisman                        (400.000)

Net Defter Değeri                            600.000

Yeniden Değerleme Değer Artışı          50.000

Gerçeğe Uygun Değeri                    500.000

b) Defter değerinde meydana gelen artış ise, artış bu gayrimenkul için daha önce meydana gelmiş değer düşüklüğü zararı varsa bu zararı ortadan kaldırdığı için, önceki dönemlerde zarar yazılmış kısma eşitlenene kadar kâr olarak muhasebeleştirilir. Artışın geri kalan kısmı doğrudan özkaynaklarda yeniden değerleme değer artışı olarak gösterilir. www.ozdogrular.com

Örnek: Bir işletme kullanmakta olduğu binayı boşaltmış ve kira geliri elde etmek amacıyla kiraya vermiştir. İşlemin yapıldığı tarihteki bilgiler aşağıdaki gibidir;

Kayıtlı Değer                              1.000.000

Birikmiş Amortisman                 (400.000)

Değer Azalış Karşılığı                 (80.000)

Net Defter Değeri                         520.000

Gerçeğe Uygun Değeri                750.000

B- STOKLARDA İZLENEN GAYRİMENKULÜN YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKUL SINIFINA TRANSFERİ

Stoklardan gerçeğe uygun değer esasına göre değerlenecek olan yatırım amaçlı gayrimenkullere yapılan transfer, stokların satılması olarak dikkate alınacak, gayrimenkulün transfer tarihindeki gerçeğe uygun değeri ile daha önce belirlenmiş defter değeri arasındaki fark kâr veya zarar olarak değerlendirilecektir. www.ozdogrular.com

C- YATIRIM AMAÇLI BİR GAYRİMENKULÜN SAHİBİ TARAFINDAN KULLANILAN GAYRİMENKUL SINIFINA TRANSFERİ 

Yatırım amaçlı gayrimenkul maliyet yöntemi ile değerleniyorsa, yatırım amaçlı gayrimenkul sınıfı ile sahibi tarafından kullanılan gayrimenkul sınıfı arasındaki transferlerde defter değeri değişikliği söz konusu olmamaktadır. www.ozdogrular.com

Gerçeğe uygun değer esasına göre değerlenen yatırım amaçlı gayrimenkulden, sahibi tarafından kullanılan gayrimenkul sınıfına yapılan bir transferde ise, transfer tarihindeki gerçeğe uygun değer, yeni defter değeri olacaktır.

V- YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULÜN ELDEN ÇIKARILMASI

Yatırım amaçlı gayrimenkul, elden çıkarıldığı veya kullanımına sürekli bir şekilde son verildiği ve kendisinden gelecekte herhangi bir ekonomik fayda beklenmediği durumlarda finansal durum tablosu (bilanço) dışı bırakılır. Yatırım amaçlı gayrimenkulün elden çıkarılması durumunda meydana gelen kazanç veya kayıplar, varlığın elden çıkarılmasından kaynaklanan net tahsilatlar ile gayrimenkulün defter değeri arasındaki farktır. Hesaplanan bu kazanç veya kayıplar, dönemin kapsamlı kâr veya zarar tablosunda kâr veya zarar olarak raporlanır. Gayrimenkulün vadeli olarak satılması durumunda, peşin satış fiyatı ile yapılan net tahsilatlar arasındaki fark TMS 18’e uygun olarak etkin faiz yöntemi kullanılmak suretiyle vade dönemlerine dağıtılarak faiz geliri olarak muhasebeleştirilir. www.ozdogrular.com

Yatırım amaçlı gayrimenkulün değerinin düşmesi, kayıp olması veya terk edilmesi nedeniyle üçüncü şahıslardan alınacak tazminatlar tahsil edilebilir olduğu zaman kâr veya zarar olarak muhasebeleştirilir. 

VI- SONUÇ

6102 sayılı (Yeni) Türk Ticaret Kanunu uyarınca işletmeler 01.01.2013 tarihinden itibaren ticari defterlerini Türkiye Muhasebe Standartlarına uygun olarak tutacaklardır. TMS’ler halen yürürlükte olan hükümlere göre oldukça farklı düzenlemeler içermektedir.

TMS 40 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller Standardı’na göre yatırım amaçlı gayrimenkuller; kira geliri veya değer artış kazancı (sermaye kazancı) veya her ikisini birden elde etmek amacıyla elde tutulan gayrimenkuller olarak tanımlanmaktadır. Standart, işletmelerin faaliyetlerinde kullandıkları gayrimenkuller ile kira veya değer artış kazancı elde etmek için edindikleri gayrimenkulleri birbirinden ayırarak söz konusu gayrimenkullerin değerleme esasları hakkında farklı düzenlemeler içermektedir. www.ozdogrular.com

Yatırım amaçlı gayrimenkuller, ilk kez bilançolara dahil edildiklerinde maliyet bedeli ile değerleneceklerdir. Daha sonraki dönemlerde yapılacak değerleme işlemlerine ilişkin olarak standart maliyet yöntemi ve gerçeğe uygun değer yöntemi olarak iki seçenek sunmaktadır. Maliyet yöntemi TMS 16 Maddi Duran Varlıklar Standardında belirtilen yöntemdir. Gerçeğe uygun yönteminde ise işletme harici karinelerden yararlanmak suretiyle gayrimenkulün piyasa şartlarına uygun değerini tespit ederek değerleme yapacaktır(2).

Umut VARLI*

Yaklaşım

*    Vergi Başmüfettişi (E. Maliye Başmüfettişi)

(1) Faaliyet kiralaması, TMS-17 Kiralama İşlemleri Standardında finansal kiralama dışındaki kiralamalar olarak tanımlanmıştır.

(2)  Yıldız ÖZERHAN - Serap YANIK, IFRS/IAS ile Uyumlu TMS-TFRS, TÜRMOB Yayınları, Ankara, 2012

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.