I- GİRİŞ

Kaynak ihtiyacını özsermayelerinden karşılayamayan şirketler finansman ihtiyacını karşılamak için yabancı kaynak kullanmak zorunda kalmaktadır. Bu yabancı kaynak çoğu zaman bankalardan alınan kredilerle karşılanmakta ise de grup firmalarından da belli bir faiz karşılığı borç kullanılabilir. Yabancı sermayeli firmalarda ise bu borç yurtdışındaki ilişkili grup firmalarından alınmaktadır. Bu durumda, kurumlar vergisi özsermaye hükümleri dikkate alınır. Bu yazıda yurt dışı ilişkili kişilerden alınan ve örtülü sermaye niteliği taşıyan borçlara ilişkin hesaplanan ve ilgili ilişkili kurum tarafından faturalanan faizler, kurumlar vergisi stopajı ve sorumlu sıfatıyla KDV (SSKDV) uygulamaları açısından değerlendirilecektir. www.ozdogrular.com

II- ÖRTÜLÜ SERMAYE

Kaynak ihtiyacı bulunan ve bu kaynağı grup firmalarında karşılayan şirketlerin banka ve finans kurumu niteliği olmayan ilişkili firmalarından aldıkları borçların hangi durumda örtülü sermaye niteliği taşıdığı konusunda Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 12. maddesinde yer verilen hükümlere bakılmalıdır.

Şöyle ki, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “Örtülü Sermaye” başlıklı 12. maddesinde “Kurumların, ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak temin ederek işletmede kullandıkları borçların, hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin üç katını aşan kısmı, ilgili hesap dönemi için….” örtülü sermaye olarak değerlendirileceği hüküm altına alınmıştır. www.ozdogrular.com

Aynı maddenin 3. fıkrasında “Öz sermaye, kurumun Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit edilmiş hesap dönemi başındaki öz sermayesini” ifade ettiği belirtilmektedir.

Maddenin 7. fıkrasında ise “Örtülü sermaye üzerinden kur farkı hariç, faiz ve benzeri ödemeler veya hesaplanan tutarlar, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarının uygulanmasında, gerek borç alan gerekse borç veren nezdinde, örtülü sermaye şartlarının gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibarıyla dağıtılmış kâr payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılır.” ibaresi yer almaktadır.
Başka bir deyişle, yurtdışındaki ilişkili kurumdan alınan ve örtülü sermaye niteliği kazanan borç üzerinden hesaplanan faiz ve kur farkları; dönem sonu itibariyle dağıtılmış kar payı olarak dikkate alınacaktır.

III- STOPAJ UYGULAMASI AÇISINDAN DEĞERLENDİRME

Yazımızın önceki bölümünde de belirtildiği üzere yurtdışı ilişkili firmadan temin ettiği ve örtülü sermaye niteliğinde olan borç üzerinden hesaplanan/ödenen faizler kar payı niteliğini kazanmaktadır, dolayısıyla kâr payı niteliğinde olan bu faiz tutarları üzerinden, kâr payları için kanunda ya da varsa çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmasında öngörülen oran üzerinden stopaj hesaplanması gerekmektedir. www.ozdogrular.com

03.02.2009 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2009/14593 sayılı 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 30. maddesinde yer alan dar mükellefiyete tabi kurumların vergi kesinti oranları hakkında karar Bakanlar Kurulu Kararı’na göre dar mükellef kurumlara dağıtılan kâr payları üzerinden % 15 kurumlar vergisi stopaj kesintisi yapılması hükme bağlanmıştır.

Bu noktada, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 35/3. maddesinde yer alan “Uluslararası anlaşma hükümleri saklıdır” ifadesi gereğince borç alınan ilişkili şirketin hangi ülke mukimi olduğu ve bu ülkeyle Türkiye Cumhuriyeti arasında çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmasının olup olmadığına dikkat edilmelidir. Eğer yürürlükte olan bir anlaşma var ise o anlaşmada belirtilen oran esas alınmalıdır.

Ödenecek faiz tutarının net olarak belirlenmesi durumunda, stopaj hesaplaması esnasından ödenecek net tutar esas alınacak stopaj oranı kullanılarak (örneğin çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması yoksa kanundaki oran olan % 15) brütleştirilmeli ve vergi kesintisi bu brüt tutar üzerinden hesaplanmalıdır. www.ozdogrular.com

IV- KDV UYGULAMALARI AÇISINDAN DEĞERLENDİRME

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 6. maddesinde yer alan hükümler uyarınca hizmetin Türkiye’de yapılması veya hizmetten Türkiye'de faydalanılması durumunda söz konusu hizmetler KDV’ye tabi olmaktadır ve bu kapsamda yurt dışında yerleşik olanlara yapılan ödemeler üzerinden sorumlu sıfatıyla KDV hesaplanması gerekmektedir. Ancak kar payı niteliğini taşıyan faiz ödemelerinin KDV’ye tabi olup olmadığı konusunda idarenin birbiriyle çelişen görüşleri mevcut olduğundan bu konu tartışmalı bir konudur.

Örneğin, Gelir İdaresi Başkanlığı’nca verilen B.07.1.GİB.0.01.55-130-14 sayılı ve 18/08/2011 tarihli Özelge’de “ana ortak veya ilişkili firmalar arasındaki borç verme işlemleri, KDV Kanunu’nun 1/1. maddesine göre finansman hizmeti olarak değerlendirilmekte ve bu işlemler nedeniyle hesaplanacak faiz tutarları KDV’ye tabi bulunmaktadır. Kurumlarla ilişkili kişiler arasında gerçekleşen ticari faaliyetlerin sonradan Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarının uygulanmasında örtülü sermaye olarak değerlendirilerek dağıtılmış kâr payı sayılması, KDV açısından işlemin finansman temin hizmeti olmasını etkilememektedir.” denilmiştir. www.ozdogrular.com

Büyük Mükellefler Vergi Dairesi’nin verdiği 09.06.2008 tarihli ve 17363 sayılı Özelge’de ise kâr payı niteliği kazanan faiz ödemesinin KDV’ye tabi olmadığı açıklanmıştır.

Bu açıklamalar çerçevesinde, sorumlu sıfatıyla KDV hesaplanması durumunda KDV matrahı, önceki bölümde açıklandığı üzere gelir vergisi stopajını hesaplarken de esas alınan brüt tutardır.

V- SONUÇ

Yurt dışı ilişkili kurumlardan alınan ve örtülü sermaye niteliği kazanan borçlar üzerinden ödenen faiz tutarları üzerinden Kanun’da ya da borcu veren kurumun mukimi olduğu ülke ile Türkiye Cumhuriyeti arasında imzalanmışsa Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması’nda bulunan stopaj oranı kullanılarak gelir vergisi stopajı hesaplanmalıdır. Diğer taraftan sorumlu sıfatıyla KDV yükümlülüğü hususuna ise idare tarafından bir açıklık getirilmelidir.

Selçuk KUZUCUOĞLU*

E-Yaklaşım

_______________________

*  SMMM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.