I- GİRİŞ

Bakanlar Kurulu tarafından; kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen hedefler doğrultusunda tasarrufların katma değeri yüksek yatırımlara yönlendirilmesi, üretim ve istihdamın artırılması, uluslararası rekabet gücünü artıracak ve araştırma- geliştirme içeriği yüksek bölgesel ve büyük ölçekli yatırımlar ile stratejik yatırımların özendirilmesi, uluslararası doğrudan yatırımların artırılması, bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılması, kümelenme ve çevre korumaya yönelik yatırımlar ile araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin desteklenmesi amacıyla 15.06.2012 tarih ve 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar(1) alınmıştır.

Söz konusu Karar’da desteklenecek yatırımlar; genel yatırımlar, bölgesel yatırımlar, büyük ölçekli yatırımlar ve stratejik yatırımlar olarak sınıflandırılmıştır. Yatırımlar için gümrük vergisi muafiyeti, katma değer vergisi istisnası, vergi indirimi, yatırım yeri tahsisi, faiz desteği, sigorta primi işveren hissesi desteği gibi destekler düzenlenmiştir.

Yazımızda, 15.06.2012 tarih ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile düzenlenmiş olan destek unsurları, büyük ölçekli yatırımlar ve uygulanacak teşvikler açısından illerin bölgelere göre dağılımı hakkında açıklamalar yapılacaktır. www.ozdogrular.com

II- KARAR İLE GETİRİLEN TEŞVİK SİSTEMİ VE UNSURLARI

15.06.2012 tarih ve 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile desteklenecek yatırımlar; genel yatırımlar, bölgesel yatırımlar, büyük ölçekli yatırımlar ve stratejik yatırımlar olarak sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırmaya göre yatırımlar için uygulanacak olan teşvik unsurları şunlardır:

A- GENEL TEŞVİK UYGULAMALARI

Genel teşvik uygulamaları bölgesel, büyük ölçekli ve stratejik yatırımlar dışında kalan yatırımlar için uygulanacaktır. Genel teşvik uygulamaları kapsamında öngörülen teşvik unsurları şunlardır:

a) Gümrük vergisi muafiyeti.

b) Katma Değer Vergisi (KDV) istisnası.

c) Gelir vergisi stopajı desteği (6. bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için).

d) Sigorta primi işveren hissesi desteği (tersanelerin gemi inşa yatırımları için).

Bu desteklerden, desteklenmeyecek yatırımlar ve teşviki belirli şartlara bağla yatırımlar dışındaki yatırımlar faydalanacaktır(2). www.ozdogrular.com

B- BÖLGESEL TEŞVİK UYGULAMALARI

Bölgesel olarak desteklenmesi kararlaştırılan yatırımlar için öngörülen teşvik unsurları şöyle belirlenmiştir:

a) Gümrük vergisi muafiyeti,

b) KDV istisnası,

c) Vergi indirimi,

d) Sigorta primi işveren hissesi desteği,

e) Yatırım yeri tahsisi,

f) Faiz desteği (3, 4, 5 ve 6. bölgelerdeki yatırımlar için),

g) Gelir vergisi stopajı desteği (6. bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için),

h) Sigorta primi desteği (6. bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için),

C- BÜYÜK ÖLÇEKLİ YATIRIMLAR

15.06.2012 tarih ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ekinde bulunan Büyük Ölçekli Yatırımlar listesine giren yatırımlar için uygulanması öngörülen destek unsurları şunlardır:

a) Gümrük vergisi muafiyeti,

b) KDV istisnası,

c) Vergi indirimi,

d) Sigorta primi işveren hissesi desteği,

e) Yatırım yeri tahsisi,

f) Gelir vergisi stopajı desteği (6. bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için),

g) Sigorta primi desteği (6. bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için). www.ozdogrular.com

D- STRATEJİK YATIRIMLAR

Stratejik nitelikteki yardımlar için öngörülen yatırım unsurları şunlardır:

a) Gümrük vergisi muafiyeti,

b) KDV istisnası,

c) Vergi indirimi,

d) Sigorta primi işveren hissesi desteği,

e) Yatırım yeri tahsisi,

f) Faiz desteği,

g) KDV iadesi,

h) Gelir vergisi stopajı desteği  (6. bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için),

ı) Sigorta primi desteği (6. bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için).

Yukarıda belirlenen teşvik unsurlarından faydalanabilmek için diğer kamu kurum ve kuruluşlarının desteklerinden yararlanmıyor olmak gerekir. Diğer kamu kurum ve kuruluşlarının desteklerinden yararlanılan veya yararlanılacak yatırım harcamaları için, yukarıda belirtilen desteklerden yararlanmak üzere başvuruda bulunulamaz. Aksi halde yararlanılan destekler ilgili mevzuat çerçevesinde geri alınır. www.ozdogrular.com

II- BÜYÜK ÖLÇEKLİ YATIRIMLAR

Büyük ölçekli yatırımlar belirlenirken iki kıstastan hareket edilecektir. Bun-

lar yatırımın yapılacağı sektör ve asgari yatırım tutarıdır. Sektörlerine ve yapılacak asgari yatırım miktarlarına göre büyük ölçekli yatırım niteliğinde kabul edilecek yatırımlar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:

Yukarıdaki sektörler incelendiğinde ülkemizin ithalatın yüksek olduğu ürünlerin imaline yönelik sektörler olduğu görülecektir. Dolayısıyla büyük ölçekli yatırımlar desteklenirken ithalatın azaltılarak cari açığın azaltılması da amaçlanmaktadır.

III- YATIRIM TEŞVİK UYGULAMALARINDA İLLERİN BÖLGELERE GÖRE DAĞILIMI

15.06.2012 tarih ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kapsamındaki teşvik uygulamaları bakımından iller 6 bölgeye ayrılmıştır. Yatırımlar için uygulanacak teşvikler bulundukları illere göre belirlenecektir. İllerin bölgelere göre dağılımı aşağıdaki gibidir:

1. Bölge: Ankara, Antalya, Bursa, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Muğla.

2. Bölge: Adana, Aydın, Bolu, Çanakkale (Bozcaada ve Gökçeada ilçeleri hariç), Denizli, Edirne, Isparta, Kayseri, Kırklareli, Konya, Sakarya, Tekirdağ, Yalova.

3. Bölge: Balıkesir, Bilecik, Burdur, Gaziantep, Karabük, Karaman, Manisa, Mersin Samsun, Trabzon, Uşak, Zonguldak.

4. Bölge: Afyonkarahisar, Amasya, Artvin, Bartın, Çorum, Düzce, Elazığ, Erzincan, Hatay, Kastamonu, Kırıkkale, Kırşehir, Kütahya, Malatya, Nevşehir, Rize, Sivas.

5. Bölge: Adıyaman, Aksaray, Bayburt, Çankırı, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Kahramanmaraş, Kilis, Niğde, Ordu, Osmaniye, Sinop, Tokat, Tunceli, Yozgat.

6. Bölge: Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkari, Iğdır, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Van, Bozcaada ve Gökçeada ilçeleri.

Büyük ölçekli yatırımlar veya bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında teşvik belgesi düzenlenen yatırımlar, aşağıda belirtilen koşullardan en az birini sağlamaları halinde vergi indirimi ve sigorta primi işveren hissesi desteği açısından bulundukları bölgenin bir alt bölgesinde sağlanan oran ve sürelerde bu desteklerden yararlanabilir.

a) Yatırımın organize sanayi bölgesinde (OSB) gerçekleştirilmesi.

b) Yatırımın, aynı sektörde faaliyet gösteren en az beş gerçek veya tüzel kişinin ortağı olduğu yatırımcı tarafından gerçekleştirilmesi ve ortak faaliyet gösterilen alanda entegrasyonu sağlayacak bir yatırım olması. www.ozdogrular.com

Bu iki koşuldan en az birini taşıyan ve 6. bölgede gerçekleştirilecek büyük ölçekli ve bölgesel teşvik uygulamaları kapsamındaki yatırımlar için sigorta primi işveren hissesi desteği, bölgede geçerli olan süreye iki yıl ilave edilmek, vergi indirimi desteği ise bölgede geçerli olan yatırıma katkı oranına beş puan ilave edilmek suretiyle uygulanır.

IV- SONUÇ

Görüldüğü üzere 15.06.2012 tarih ve 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar, getirdiği teşvik uygulamaları yatırım maliyetlerini önemli oranda azaltmaktadır. Böylece yapılan yatırımların ve istihdamın artması amaçlanmaktadır. Uygulamanın bu yararlarının yanında ithalatı dolayısıyla cari açığı azaltıcı bir etkisi de olacaktır. Çünkü büyük ölçekli yatırımlar ithalatın yüksek olduğu sektör için söz konusu edilmiş ve bu yatırımlar için teşvik unsurları ayrıca belirlenmiştir.www.ozdogrular.com

Ayrıca teşvik unsurları belirlenirken görece az gelişmiş bölgelerde yapılan yatırımlar için daha uzun teşvik süresi ve daha yüksek azami destek tutarları belirlenmiştir. Bu nedenle uygulamanın, bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azalması yönünde bir etkisi de olacaktır.

Burada dikkat edilmesi gereken bir husus diğer kamu kurum ve kuruluşlarının desteklerinden yararlanan yatırımlar için yukarıda belirtilen destek unsurları uygulanmayacaktır. Aksi halde yararlanılan destekler ilgili mevzuat çerçevesinde tahsil edilecektir.

Faruk YÜKSEL*

Yaklaşım

*            Sosyal Güvenlik Kurumu Başmüfettişi

(1)         19.06.2012 tarih ve 28328 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(2)         Bkz. 15.06.2012 tarih ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Ek:4

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.