Bilindiği üzere; 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı(1) ile bu karara ekli “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar” yürürlüğe konulmuştur.   

Belirtilen Karar’ın amacı, kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen hedefler doğrultusunda tasarrufların katma değeri yüksek yatırımlara yönlendirilmesine, üretim ve istihdamın artırılmasına, uluslararası rekabet gücünü artıracak ve araştırma/geliştirme içeriği yüksek bölgesel ve büyük ölçekli yatırımlar ile stratejik yatırımların özendirilmesine, uluslararası doğrudan yatırımların artırılmasına, bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılmasına, kümelenme ve çevre korumaya yönelik yatırımlar ile araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin desteklenmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Söz konusu kararın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları tespit etmek üzere, Ekonomi Bakanlığı tarafından “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ” (Tebliğ No: 2012/1)(2) yayımlamıştır.

Bu makalede, teşvik belgesi kapsamındaki yatırımlara sağlanan destek unsurlarından faiz desteği uygulaması açıklanmıştır. www.ozdogrular.com

II- TEŞVİK BELGESİ MECBURİYETİ

Yukarıda belirtilen mevzuat çerçevesinde, yatırımlara sağlanabilecek destek unsurları şunlardır.

● Gümrük vergisi muafiyeti,

● Katma değer vergisi istisnası,

● Katma değer vergisi iadesi,

● Vergi indirimi,

● Yatırım yeri tahsisi,

● Gelir vergisi stopajı desteği,

● Sigorta primi desteği,

● Sigorta primi işveren hissesi desteği,

● Faiz desteği.

Yatırımların, kapsam dahilindeki destek unsurlarından yararlanması için; makro ekonomik programlar ve arz-talep dengesi dikkate alınarak yapılacak sektörel, mali ve teknik değerlendirmeler çerçevesinde projenin uygun görülmesi ve teşvik belgesi düzenlenmesi gerekmektedir. www.ozdogrular.com

Teşvik belgesi, yatırımın karakteristik değerlerini ihtiva eden, yatırımın bu değerler ve tespit edilen şartlara uygun olarak gerçekleştirilmesi halinde üzerinde kayıtlı destek unsurlarından istifade imkanı sağlayan, Kararın amaçları doğrultusunda gerçekleştirilecek yatırımlar için düzenlenen belgedir.

Teşvik belgesi düzenlenebilmesi için gerçek kişiler, adi ortaklıklar, sermaye şirketleri, kooperatifler, iş ortaklıkları, kamu kurum ve kuruluşları, kamu kuruluşu niteliğindeki meslek kuruluşları, dernekler ve vakıflar ile yurt dışındaki yabancı şirketlerin Türkiye’deki şubeleri müracaat edebilmektedir. 

Teşvik belgesi düzenlenmesine ilişkin talepler Ekonomi Bakanlığı’na yapılır. Ancak, genel teşvik uygulamaları kapsamında yer alan, sabit yatırım tutarı 10 milyon Türk Lirası’nı aşmayan ve Kararın 4 No.lu ekinde belirtilen yatırımlar için firmanın tercihine bağlı olarak yatırımın yapılacağı yerdeki yerel birimlere (Kalkınma Ajansları, sanayi odaları ve Bakanlıkça görevlendirilecek diğer odalar) de müracaat edilebilir.

Yatırımın, teşvik belgesine bağlanabilmesi için asgari sabit yatırım tutarının; 1 ve 2. bölgelerde bir milyon Türk Lirası, 3, 4, 5 ve 6. bölgelerde ise 500 bin Türk Lirası olması gerekir. www.ozdogrular.com

İlave olarak; desteklerden yararlanacak yatırımların, varsa stratejik yatırımlara ilişkin şartları veya Karara ekli listelerde belirlenen asgari kapasite, sabit yatırım tutarı ve diğer şartları da sağlaması da gerekir.

İthalat bağımlılığı yüksek ürünlerin üretimine yönelik yatırımlar olarak nitelendirilen stratejik yatırımlarda; a) Asgari sabit yatırım tutarının 50 milyon Türk Lirası’nın üzerinde olması, b) Yatırım konusu ürünle ilgili yurtiçi toplam üretim kapasitesinin ithalattan az olması, c) Bakanlıkça belirlenecek esaslar çerçevesinde, belge konusu yatırımla sağlanacak katma değerin asgari yüzde kırk olması ve ç) Yatırım konusu ürünle ilgili olarak son bir yıl içerisinde gerçekleşen toplam ithalat tutarının 50 milyon ABD Dolarının üzerinde olması zorunludur.

Finansal kiralama yöntemiyle yapılacak yatırımlarda ise, finansal kiralamaya konu makine ve teçhizata ait toplam tutarın, her bir finansal kiralama şirketi için asgari 200 bin Türk Lirası olması gerekir.

Diğer taraftan; teşvik belgesi kapsamında yatırım harcaması olarak kabul edilen maddi olmayan duran varlıkların (marka, lisans, know-how vb.) oranı, teşvik belgesinde kayıtlı toplam sabit yatırım tutarının %50’sini aşamaz. www.ozdogrular.com

III- YATIRIM DESTEK UYGULAMALARINDA BÖLGELER

2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile; kapsam dahilindeki yatırım desteklerinin uygulanması açısından iller, sosyo-ekonomik gelişmişlik se-
viyeleri dikkate alınarak aşağıda belirtilen altı bölgeye ayrılmıştır.

Diğer taraftan; bölgesel desteklerden yararlanacak sektörler ile bölgeler itibariyle asgari yatırım tutarları ve kapasiteleri, her bir il grubunun yatırım potansiyeli ve rekabet gücü dikkate alınarak Karar ekinde ayrıca gösterilmiştir.  

IV- FAİZ DESTEĞİNE YÖNELİK UYGULAMA ESASLARI

Mevzuat hükümlerine göre, faiz desteğinden yararlanabilecek teşvik belgesi kapsamındaki yatırımlar aşağıda belirtilmiştir. www.ozdogrular.com

● Bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında 3, 4, 5 ve 6. bölgelerde yapılacak yatırımlar,

● Stratejik yatırımlar,

● Ar-Ge yatırımları,

● Çevre yatırımları.

Faiz desteği uygulamasına ilişkin esaslar Ekonomi Bakanlığı (Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü) ve aracı kurumlar arasında imzalanan protokol ile belirlenir.

Teşvik belgesinde faiz desteği öngörülen yatırımcılar faiz desteğinden yararlanabilmek için Genel Müdürlük ile protokol imzalayan aracı kurumlardan birine başvururlar. Aracı kurum tarafından yapılan değerlendirme sonucunda kredi kullanımı veya finansal kiralama sözleşmesi yapılması uygun görülen projelere ilişkin faiz desteği müracaatları, yatırımcı adına protokolde belirtilen esaslar çerçevesinde aracı kurumca Genel Müdürlüğe yapılır. Müracaatın, Genel Müdürlük tarafından yapılacak değerlendirme sonucu uygun görülmesi gerekir. www.ozdogrular.com

Faiz desteği ödemesinin yapılabilmesi için aşağıdaki hususların tevsik edilmesi zorunludur.

● 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca Türkiye genelinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na muaccel olmuş prim ve idari para cezası borçlarının bulunmadığı,

● 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 22/A maddesi uyarınca Maliye Bakanlığı tahsilat dairelerine müracaat tarihinden önceki 15 gün içerisinde vadesi geçmiş borcunun olmadığı.

Bakanlıkça faiz desteği ödemelerinin vadeyi takip eden ayın sonuna kadar yapılması esastır. Ancak, Hazine nakit dengesi veya diğer zorunlu haller nedeniyle ödeme tarihinde Bakanlıkça değişiklik yapılabilir. www.ozdogrular.com

Faiz desteği çerçevesinde; bölgesel teşvik uygulamaları ve stratejik yatırımlar ile Ar-Ge ve çevre yatırımları kapsamında desteklerden yararlanacak yatırımlar için bankalardan kullanılacak en az bir yıl vadeli yatırım kredilerinin teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının % 70’ine kadar olan kısmı için ödenecek faizin veya kâr payının; a) 3. bölgede yapılacak bölgesel yatırımlar için Türk Lirası cinsi kredilerde üç puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde bir puanı, b) 4. bölgede yapılacak bölgesel yatırımlar için Türk Lirası cinsi kredilerde dört puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde bir puanı, c) 5. bölgede yapılacak bölgesel yatırımlar için Türk Lirası cinsi kredilerde beş puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde iki puanı, ç) 6. bölgede yapılacak bölgesel yatırımlar için Türk Lirası cinsi kredilerde yedi puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde iki puanı, d) Bölge ayrımı yapılmaksızın tüm bölgelerde gerçekleştirilecek stratejik yatırımlar, Ar-Ge yatırımları ve çevre yatırımları için Türk Lirası cinsi kredilerde beş puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde iki puanı, Bakanlıkça da uygun görülmesi halinde azami ilk beş yıl için ödenmek kaydıyla bütçe kaynaklarından karşılanabilecektir. www.ozdogrular.com

İlave olarak, faiz desteği içeren teşvik belgelerine konu yatırımlardan finansal kiralama yöntemiyle gerçekleştirilecek olanlar için de faiz veya kar payı ödemelerini içeren itfa planı yapılması kaydıyla aynı şartlarla faiz desteği uygulanması mümkün bulunmaktadır.

Proje bazında uygulanacak azami faiz desteği tutarları aşağıdaki gibidir.

Bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında 3, 4, 5 ve 6. bölgelerde yapılacak yatırımlar için sırasıyla 500 bin, 600 bin, 700 bin ve 900 bin Türk Lirası,

● Bölge ayrımı olmaksızın AR-GE ve çevre yatırımlarında 500 bin Türk Lirası,

● Stratejik yatırımlarda ise, bölge ayrımı olmaksızın sabit yatırım tutarının % 5’ini aşmamak kaydıyla 50 milyon Türk Lirası.

Stratejik yatırımlarla ilgili olarak 31.12.2013 tarihine kadar yapılacak müracaatlara istinaden düzenlenecek teşvik belgeleri kapsamında faiz desteği öngörülür. Ancak, bu belgeler kapsamında faiz desteği ödemelerine 01.01.2013 tarihinden sonra başlanır.

Diğer taraftan; döviz kredisi ile gerçekleştirilecek yatırımlarda faiz desteği uygulaması, vade tarihindeki Merkez Bankası döviz satış kuru dikkate alınarak yapılacaktır.

Kullanılmış makine ve teçhizat için ve kamu iktisadi teşebbüsleri dahil kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının yapacağı yatırımlar için faiz desteği uygulanmayacaktır. Ayrıca, diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca kullandırılan veya kamu kaynaklarından sübvanse edilen krediler için de faiz desteği uygulanmaz.

Teşvik belgesi kapsamı yatırımın başka bir yatırımcıya devredilmesi durumunda, devralan yatırımcının teşvik belgesinde faiz desteğinin öngörülmüş olması ve aracı kurumca da uygun görülmesi halinde, yeni yatırımcı için eski itfa planındaki vade, destek miktarı ve benzeri şartlar değiştirilmeksizin bakiye kredi için düzenlenecek yeni itfa planına göre faiz desteği ödenmesine devam edilir.www.ozdogrular.com

V- SONUÇ

Ülkemizde yatırımlar esas itibarı ile Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile Ekonomi Bakanlığı tarafından yayımlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin 2012/1 sayılı Tebliğ çerçevesinde desteklenmektedir. www.ozdogrular.com

Belirtilen mevzuat çerçevesinde; yatırımlara sağlanabilecek destek unsurları gümrük vergisi muafiyeti, katma değer vergisi istisnası, katma değer vergisi iadesi, yatırım yeri tahsisi, gelir vergisi stopajı desteği, sigorta primi desteği, sigorta primi işveren hissesi desteği, vergi indirimi ve faiz desteğinden oluşmaktadır.

Bu kapsamda; bölgesel teşvik uygulamalarına yönelik 3, 4, 5 ve 6. bölgelerde yapılacak yatırımlar ile bölge farkı gözetilmeksizin stratejik yatırımlar, Ar-Ge yatırımları ve çevre yatırımları faiz desteğinden faydalanabilmektedir.

Söz konusu mevzuat (kararname ve tebliğ) kapsamında ilgili yatırımlara sağlanan destek unsurlarından faiz desteği uygulamasına ilişkin diğer hususlar ise makalenin ilgili bölümlerinde açıklanmıştır.

Salim KARADENİZ*
Yaklaşım

*          Vergi Başmüfettişi (E. Baş Hesap Uzmanı)

(1)         19.06.2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(2)         20.06.2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.