19.06.2012 tarihinde yürürlüğe giren(1) “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar”ın yürürlüğe konulması; Ekonomi Bakanlığı’nın 15.06.2012 tarih ve 43145 sayılı Yazısı üzerine, 14.05.1964 tarih ve 474 sayılı Kanun’un 2., 29.06.2001 tarih ve 4706 sayılı Kanun’un ek 3., 31.05.2006 tarih ve 5510 sayılı Kanun’un ek 2., 25.10.1984 tarih ve 3065 sayılı Kanun’un 13. ve geçici 30., 03.06.2011 tarih ve 637 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 11 ve 26. maddeleri ile 13.06.2006 tarih ve 5520 sayılı Kanun’un 32/A maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 15.06.2012 tarihinde kararlaştırılan 2012/3305 sayılı Karar ile yürürlüğe girmiştir. www.ozdogrular.com

19.06.2012 tarihinde yürürlüğe giren bu Karar’ın amacı; kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen hedefler doğrultusunda tasarrufların katma değeri yüksek yatırımlara yönlendirilmesine, üretim ve istihdamın artırılmasına, uluslararası rekabet gücünü artıracak ve araştırma-geliştirme içeriği yüksek bölgesel ve büyük ölçekli yatırımlar ile stratejik yatırımların özendirilmesine, uluslararası doğrudan yatırımların artırılmasına, bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılmasına, kümelenme ve çevre korumaya yönelik yatırımlar ile araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin desteklenmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Bu makalemizde adı geçen Bakanlar Kurulu Kararı’nda yer alan sosyal güvenlik mevzuatı kapsamında işveren sigorta prim desteği açıklanmıştır. www.ozdogrular.com

II- GENEL TEŞVİK SİSTEMİ

A- GENEL TEŞVİK UYGULAMALARI

Bölgesel, büyük ölçekli ve stratejik yatırımlar ile kararnamenin ekinde yer alan Ek-4’te yer alan teşvik edilmeyecek yatırım konuları ve teşviki için Ek-4’te öngörülen şartları sağlayamayan yatırım konuları hariç olmak üzere, 5. maddede belirtilen sabit yatırım tutarları ve üzerindeki yatırımlar bölge ayrımı yapılmaksızın gelir vergisi stopajı desteği (6. bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için) ve ayrıca sigorta primi işveren hissesi desteğinden (tersanelerin gemi inşa yatırımları için) yararlanabilecektir.

B- BÖLGESEL TEŞVİK UYGULAMALARI

Kararname’nin ekinde yer alan Ek-2B’de iller itibarıyla karşılarında numaraları belirtilen sektörler, Ek-2A’da ilin bulunduğu bölgedeki şartları sağlamaları halinde,  sigorta primi işveren hissesi desteği ve 6. bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için gelir vergisi stopajı desteği ve sigorta primi desteği  yer almaktadır.

C- BÜYÜK ÖLÇEKLI YATIRIMLAR

Kararname’nin ekinde yer alan Ek-3’te belirtilen asgari tutarları sağlayan yatırım konuları aşağıdaki desteklerden yararlandırılabilir. Bu teşvikin içinde, sigorta primi işveren hissesi desteği ve 6. bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için sigorta prim desteği yer almaktadır. www.ozdogrular.com

D- STRATEJİK YATIRIMLAR

Aşağıdaki kriterlerin tamamını birlikte sağlayan, ithalat bağımlılığı yüksek ürünlerin üretimine yönelik yatırımlar stratejik yatırım olarak değerlendirilir.

— Asgari sabit yatırım tutarının 50 milyon Türk Lirası’nın üzerinde olması (münhasıran bu yatırımların enerji ihtiyacını karşılamak üzere gerçekleştirilecek doğalgaza dayalı olmayan enerji yatırımlarının, tesis kurulu gücü ile orantılanacak kısmı dâhil).

— Yatırım konusu ürünle ilgili yurt içi toplam üretim kapasitesinin ithalattan az olması.

— Bakanlıkça belirlenecek esaslar çerçevesinde, belge konusu yatırımla sağlanacak katma değerin asgari yüzde 40 olması.

— Yatırım konusu ürünle ilgili olarak son bir yıl içerisinde gerçekleşen toplam ithalat tutarının elli milyon ABD Dolarının üzerinde olması.

— Yurt içinde üretimi olmayan ürünlerin üretimine yönelik yatırımların olması.

— Bu konuda Bakanlığa yapılacak müracaatlar Komisyon tarafından incelenerek değerlendirilir ve uygun görülen projeler için teşvik belgesi düzenlenir.

— Kararname’nin ekinde yer alan Ek-4’te belirtilen teşvik edilmeyecek yatırım konuları ile kamu kurum ve kuruluşları tarafından gerçekleştirilecek yatırımlar bu madde kapsamında değerlendirilmez. www.ozdogrular.com

Stratejik yatırımlarda, sigorta primi işveren hissesi desteği ve 6. bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için) gelir vergisi stopajı desteği ve sigorta primi desteği yer almaktadır.

III- SİGORTA PRİMİ İŞVEREN HİSSESİ DESTEĞİ

Büyük ölçekli yatırımlar, stratejik yatırımlar ve bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen yatırımlardan, tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesinde kayıtlı istihdamı aşmamak kaydıyla;

a) Komple yeni yatırımlarda, teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla sağlanan,

b) Diğer yatırım cinslerinde, yatırımın tamamlanmasını müteakip, yatırıma başlama tarihinden önceki son altı aylık dönemde (mevsimsel özellik taşıyan yatırımlarda bir önceki yıla ait mevsimsel istihdam ortalamaları dikkate alınır) SGK’ya verilen aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen ortalama işçi sayısına teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla ilave edilen

istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı Bakanlık bütçesinden karşılanır.

Büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen yatırımlarda söz konusu destek aşağıda belirtilen sürelerde uygulanır.

Stratejik yatırımlar için bu destek 6. bölgede on yıl, diğer bölgelerde yedi yıl süreyle uygulanır. www.ozdogrular.com

Yararlanılan sigorta primi işveren hissesi desteğinin tutarı, bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen yatırımlar ile büyük ölçekli yatırımlarda sabit yatırım tutarının aşağıda belirtilen oranlarını geçemez.

Stratejik yatırımlarda sigorta primi işveren hissesi desteğinin miktarı, bölge ayrımı yapılmaksızın sabit yatırım tutarının yüzde 15’ini geçemez. www.ozdogrular.com

İşveren hissesine ait primlerin karşılanabilmesi için, işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na vermesi ve sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutar ile Bakanlıkça karşılanmayan işveren hissesine ait tutarın yasal süresi içerisinde ödenmiş olması şarttır. İşveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, Bakanlıktan Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı işverenden tahsil edilir.

Genel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen, tersanelerin gemi inşa yatırımlarında tamamlama vizesi şartı aranmaksızın belge konusu geminin yapımında istihdam edilen işçiler için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı Bakanlıkça karşılanabilir. Bu destek, gemi inşası devam etse dahi yatırıma başlama tarihinden itibaren en fazla on sekiz ay süreyle uygulanır. Yat, yüzer tesis ve deniz araçları da bu kapsamda değerlendirilir. www.ozdogrular.com

Bu desteğin uygulanacağı teşvik belgesi kapsamındaki yatırıma ait tesiste, işverenin sosyal güvenlik işyeri numarası altında ilgili mevzuatta belirlenen alt işverenler tarafından istihdam edilen işçi sayısı da dikkate alınabilir.

IV- SİGORTA PRİMİ DESTEĞİ

6. bölgede; büyük ölçekli yatırımlar, stratejik yatırımlar ve bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında teşvik belgesine istinaden gerçekleştirilecek yatırımla sağlanan ilave istihdam için, tamamlama vizesi yapılan teşvik belgesinde kayıtlı istihdam sayısını aşmamak kaydıyla, işveren tarafından SGK’ya ödenmesi gereken sigorta primi işçi hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı, tamamlama vizesinin yapılmasını müteakip on yıl süreyle işveren adına Bakanlık bütçesinden karşılanabilir. www.ozdogrular.com

Bu destekten yararlanılabilmesi için, aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde SGK’ya verilmesi ve Bakanlıkça karşılanmayan işçi hissesine ait tutarın yasal süresi içerisinde ödenmiş olması şarttır. Bu destekten yararlanan yatırımcı tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, Bakanlıktan SGK’ya yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı işverenden tahsil edilir.

EK–1  (YATIRIM TEŞVİK UYGULAMALARINDA BÖLGELER)

V- SONUÇ

Sigorta primi işveren hissesi desteği ve sadece 6. bölgede uygulanacak olan sigorta primi desteği, uygulanması karışık olmayan ve kolay bir teşvik sistemi olarak düzenlenmiştir. Ayrıca teşvik sistemi içinde bölge esasından çok her ilin 6 ayrı bölge içinde değerlendirilmiş olması yatırımları olumlu bir şekilde artıracaktır.

Ö.Hakan ÇAVUŞ*
Yaklaşım

*          Yrd. Doç. Dr., İzmir Katip Çelebi Ünv., Sosyal Güvenlik Kurumu E. Başmüfettişi

(1)         19.06.2012 tarih ve 28328 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.